Τα πανηγύρια παλαιότερα ήταν για τους κατοίκους των χωριών η μοναδική διέξοδος στη διασκέδαση. Σήμερα παρότι έχουν αλλάξει οι καιροί, τα πανηγύρια συνεχίζουν να αναβιώνουν σε πολλά βλαχοχώρια και γίνονται πόλος έλξης πολλών επισκεπτών. Είναι εθιμικό δίκαιο για τους βλάχους, οι διακοπές τους τον Δεκαπενταύγουστο να συνδυάζονται αποκλειστικά με την παραμονή τους στα αγαπημένα τους χωριά. Κοντά στην κοσμοπλημμύρα που σημειώνεται κάθε χρόνο και κορυφώνεται το δεύτερο δεκαήμερο του Αυγούστου και οι πολιτικοί, οι οποίοι αφήνουν τις παραλίες και συνεχίζουν τις περιοδείες και τις επαφές στα όμορφα αυτά χωριά.
Οι Κοινότητες των χωριών αυτών προγραμματίζουν πολλές εκδηλώσεις, στις οποίες κυριαρχεί το κλαρίνο και η διασκέδαση μέχρι το πρωί σε πλατείες και καφενεία.
Συνήθως το ενδιαφέρον των Αυγουστιάτικων εκδηλώσεων επικεντρώνεται στα 3 χώρια των Γρεβενών, σε Σαμαρίνα, Σμίξη και Αβδέλλα, χωρίς βέβαια να υπολείπονται του ενδιαφέροντος των επισκεπτών και τα χωριά του Ασπροποτάμου, του πρώην Δήμου Καστανιάς στην Καλαμπάκα και αυτών που βρίσκονται πάνω στον οδικό άξονα για Μέτσοβο στην ορεινή Καλαμπάκα.
ΣΑΜΑΡΙΝΑ
Δροσιά και διασκέδαση προσφέρει η Σαμαρίνα τούτες τις μέρες στους κατοίκους και στους επισκέπτες της, ενώ οι εορταστικές εκδηλώσεις κορυφώνονται στις 16 Αυγούστου, όταν μετά από τη θεία Λειτουργία στην εκκλησία της «Μεγάλης Παναγίας», όσοι βρίσκονται εκεί χορεύουν τον παραδοσιακό “Τσιάτσιο”. Το τραγούδι υμνεί τα κατορθώματα ενός Σαμαριναίου ήρωα του πολέμου κατά των Τούρκων. Το γλέντι συνεχίζεται μέχρι το πρωί στην πλατεία υπό τη συνοδεία μουσικών παραδοσιακών συγκροτημάτων. Σαν γνήσιοι Έλληνες, οι Σαμαριναίοι συνεχίζουν τη γιορτή και στις 17 Αυγούστου, αυτή τη φορά με λιγότερο κόσμο. Τις επόμενες μέρες η δοξολογία διεξάγεται κάθε μέρα σε διαφορετική εκκλησία. Έτσι στις 18 Αυγούστου διεξάγεται στον ιερό ναό του εκ Σαμαρίνης νεομάρτυρα Δημητρίου, ημέρα την οποία τιμάται η μνήμη του νεομάρτυρα. Στις 19 Αυγούστου, ο εκκλησιασμός γίνεται στην ιερά μονή Αγίας Παρασκευής. Στις 24 πραγματοποιείται στον ναό του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού. Τα πανηγύρια κλείνουν με την εορτή του Γενέσιου της Θεοτόκου στις 8 Σεπτεμβρίου.
Όσον αφορά στην εκκλησία της Παναγίας, η «Μεγάλη Παναγιά» κατέχει ιδιαίτερη θέση στις καρδιές των Σαμαριναίων και στην ιστορία του χωριού. Η «Μεγάλη Παναγιά», όπως λέγεται για να ξεχωρίζει από τη δεύτερη, μικρότερη εκκλησία του χωριού, χτίστηκε το 1812 και αποτελεί κύριο αξιοθέατο. Εξωτερικά του ναού, πάνω από την κόγχη του ιερού, στέκεται αγέρωχο στον χρόνο ένα τεράστιο πεύκο! Το υπεραιωνόβιο δέντρο φύτρωσε πάνω στην πετρόχτιστη στέγη και οι ρίζες του χάνονται μέσα στους μεγάλους τοίχους της εκκλησίας. Χιλιάδες κόσμου έρχονται να θαυμάζουν αυτό το ξεχωριστό φαινόμενο και να βγάλουν φωτογραφίες πίσω από το ιερό!
ΣΜΙΞΗ-ΑΒΔΕΛΛΑ-ΑΕΤΟΜΗΛΙΤΣΑ
Με το πανηγύρι της Μεταμορφώσεως του Σωτήρα ξεκίνησαν τα γλέντια στην Αβδέλλα, αφού προηγήθηκε εκκλησιασμός στο εξωκλήσι και γλέντι στην «Πάντεα μάρε». Ανήμερα του Δεκαπενταύγουστου θα γίνει ο τρανός χορός και την επομένη πανηγύρι στον Άγιο Νικόλαο και χορός από τις γυναίκες.
Στη Σμίξη παραμονή της Παναγιάς θα τελεσθεί απογευματινός εκκλησιασμός στον Άγιο Νικόλαο και η περιφορά της Παναγίας Επιταφίου στο χωριό με συνοδεία όλων των πατριωτών, ενώ το βράδυ θα γίνει το λαϊκό πανηγύρι. Ανήμερα της Παναγίας το πρωί θα τελεσθεί εκκλησιασμός στον ιερό ναό Αγίου Νικολάου. Το απόγευμα θα εμφανιστούν όλα τα χορευτικά συγκροτήματα του Συνδέσμου Σμιξιωτών στο Μεσοχώρι και θα ακολουθήσει λαϊκό πανηγύρι. Ανάλογες εκδηλώσεις και στην Αετομηλίτσα, όπου πρόσφατα διοργανώθηκε με επιτυχία, παρουσία πολλών κτηνοτρόφων από την επαρχία Τυρνάβου και η «γιορτή κτηνοτροφίας».
ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ
Παρουσία πλήθους κόσμου θα πραγματοποιηθούν και φέτος τον Δεκαπενταύγουστο οι εορταστικές εκδηλώσεις στα ορεινά χωριά της Καλαμπάκας, με το λαρισινό στοιχείο να είναι ιδιαίτερα έντονο στα χωριά του πρώην Δήμου Καστανιάς (Ματονέρι, Αμπελοχώρι), του πρώην Δήμου Μαλακασίου (Μαλακάσι, Πεύκη, Τρυγώνα, Παναγία), ενώ η ορεινή απόδραση των Φαρσαλινών συνδέεται με τα χωριά του Ασπροποτάμου (Χαλίκι, κ.λπ.). Οι χαλαροί ρυθμοί το πρωί στα παραδοσιακά καφενεία των χωριών διαταράσσονται καμιά φορά από τους χτύπους των πούλιων στο τάβλι ή από τις ιαχές του νικητή στην δηλωτή. Το μεσημέρι μεγάλες παρέες συγκεντρώνονται γύρω από ένα τραπέζι, στο οποίο το τσίπουρο και το κρασί ρέει άφθονο, ενώ η συνάντηση συγγενών και φίλων από διάφορα μέρη της χώρας, παίρνει χαρακτηριστικά ανταμώματος. Και φυσικά το βράδυ το κλαρίνο αλλά κι άλλες μουσικές βραδιές, αφιερωμένες στη νεολαία έχουν την τιμητική τους.
Του Γιώργου Ρούστα
