Το κόστος παραγωγής και περιβαλλοντικό αποτύπωμα σε πιλοτικό αγρό

Γράφει ο Φάνης Γέμτος,
γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Στον Πίνακα φαίνεται η ανάλυση των στοιχείων κόστους των τεμαχίων του Πιλοτικού. Η παραγωγή ήταν μεγαλύτερη στα τεμάχια μετά από βαμβάκι με το grtanoduro.net (389 για τη μεταβλητή λίπανση και 385 κιλά/στρ. για την ομοιόμορφη έναντι 351 του τεμαχίου του παραγωγού). Η

περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες ήταν μία μονάδα μεγαλύτερη στα τεμάχια με το grtanoduro.net αποτέλεσμα της μεγαλύτερης εφαρμογής λιπάσματος και τις δύο δόσεις. Στα τεμάχια μετά το κουκί οι διαφορές ήταν μικρές (από 342 μέχρι 351 κιλά/στρ). Στις πρωτεΐνες οι διαφορές ήταν μικρές στα τεμάχια που επρόκειτο να αρδευτούν (μεγαλύτερη εφαρμογή λιπάσματος). Στα ξηρικά τεμάχια μετά το κουκί οι πρωτεΐνες ήταν μειωμένες λόγω μειωμένων λιπασμάτων με το τεμάχιο με το granoduro.net να υπερτερεί. Ο παραγωγός εφάρμοσε μειωμένη κατεργασία στα τεμάχια που διαχειρίστηκε ο ίδιος. Αυτό έδωσε ένα χαμηλό κόστος, αλλά σαφώς μεγαλύτερο από την ακατεργασία. Εάν εφάρμοζε όργωμα όπως είναι ο κανόνας το κόστος θα ήταν μεγαλύτερο κατά τουλάχιστον 15 €/στρ. Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό είναι η τάση των παραγωγών να σπέρνουν περισσότερο σπόρο.
Κατά τη γνώμη μου, αιτία είναι η κακή κατάσταση των σπαρτικών που δεν κάνουν καλή ποιότητα σποράς. Σε έναν αγρό που επισκέφτηκα ο παραγωγός είχε σπείρει με τον λιπασματοδιανομέα «στα πεταχτά» 33 κιλά σπόρου/στρ. Η μεγαλύτερη ποσότητα σπόρου εκτός από μεγαλύτερο κόστος έχει και το μειονέκτημα ότι δημιουργεί υψηλότερα και λεπτοστέλεχα φυτά που έχουν τάση να «πλαγιάζουν» αν επικρατήσουν κατάλληλες συνθήκες. Η τρίτη παρατήρηση είναι ότι ο παραγωγός εφάρμοσε την ίδια λίπανση (αζωτούχο) σε όλα τα τεμάχια.
Το κόστος παραγωγής ήταν λίγο μεγαλύτερο στα τεμάχια μετά το βαμβάκι με τις τεχνολογίες του προγράμματος και περίπου το ίδιο στα τεμάχια μετά το κουκί.
Το τελικό κέρδος όμως του παραγωγού ήταν κατά 12 -15% μεγαλύτερο στα τεμάχια μετά το βαμβάκι με τις πρακτικές του προγράμματος και 6-9% μεγαλύτερα μετά από το κουκί. Η διαφοροποιημένη λίπανση έδωσε μια μικρή αύξηση του κέρδους της τάξεως του 3%. Στα τεμάχια που δεν θα ποτίζονταν εφαρμόστηκαν οι τεχνικές του προγράμματος και στα δύο εκτός από τη λίπανση και τους ψεκασμούς. Θέλαμε να δούμε τη διαφορά των δύο στόχων παραγωγής (600 και 400 κιλά/στρ.). Οι συνθήκες δεν μας επέτρεψαν να το δούμε. (πίνακας 1).
Ο δεύτερος Πίνακας μάς δίνει την ΑΚΖ (Ανάλυση Κύκλου Ζωής) των τεμαχίων. Σε όλους τους περιβαλλοντικούς δείκτες η διαχείριση των τεμαχίων με τις πρακτικές του προγράμματος υπερτερούν. Στο αποτύπωμα άνθρακα δηλαδή στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου όλα τα τεμάχια του προγράμματος έχουν μικρότερες τιμές. Το ίδιο ισχύει για το αποτύπωμα νερού (κατανάλωση νερού ανά μονάδα προϊόντος) και το οικολογικό αποτύπωμα (έκταση για τη παραγωγή της μονάδας προϊόντος), αλλά και για δείκτες όπως η κατανάλωση πετρελαίου κ.λπ. Οι περιβαλλοντικοί δείκτες έχουν ιδιαίτερη σημασία, καθώς πολλοί παραγωγοί τροφίμων, στο πλαίσιο της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, επιθυμούν να μειώσουν την επίπτωση των προϊόντων τους στο περιβάλλον, αλλά και προβάλλουν την οικολογική ευαισθησία στους καταναλωτές. Το ίδιο πρέπει να ισχύει και για τους αγρότες που προβάλλοντας φιλικές προς το περιβάλλον πρακτικές γίνονται πιο αποδεκτοί από τη κοινωνία. (πίνακας 2).Συμπεράσματα
1. Για μια ακόμα χρονιά επιβεβαιώθηκε ότι η ακατεργασία δίνει ίδιες ή καλύτερες αποδόσεις από τη μειωμένη (φέτος) ή συμβατική με όργωμα (προηγούμενα χρόνια) κατεργασία.
2. Η πρώιμη σπορά βοηθά καθώς γίνεται σε ξηρό έδαφος. Η ποσότητα σπόρου πρέπει να μας δίνει τα 400.000 φυτά/στρ. που θέλουμε και οι μεγαλύτερες ποσότητες αυξάνουν το κόστος χωρίς να βοηθούν.
3. Η ορθολογική λίπανση με δύο δόσεις εφαρμογής δίνει αύξηση των πρωτεϊνών του σπόρου και βελτίωση της παραγωγής.
4. Ορθολογισμός χρειάζεται και στους ψεκασμούς. Ψεκάζουμε μόνο όταν χρειάζεται. Δεν μπορέσαμε να αξιολογήσουμε τη διαφυλλική λίπανση γιατί ίσως έκανε πιο ευαίσθητα τα φυτά στο παγετό.
5. Το granoduro.net μπορεί να αποτελέσει ένα αξιόπιστο σύμβουλο του αγρότη, καθώς όλες οι συμβουλές που πρότεινε ήταν θετικές και βοήθησαν στην καλύτερη διαχείριση της καλλιέργειας. Η σύνδεση με μετεωρολογικούς σταθμούς βοηθά σημαντικά. Οι περιβαλλοντικοί δείκτες θα είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για την καλύτερη εμπορία των προϊόντων.
6. Οι τεχνολογίες της Γεωργίας Ακριβείας μάς δίνουν σημαντικά οφέλη. Μας δίνουν μια καλή εικόνα του χωραφιού με τα όρια των ζωνών που μπορούμε να λάβουμε υπόψη στη διαχείριση του χωραφιού. Οι δείκτες βλάστησης μάς βοηθούν να παρακολουθήσουμε τη φυτεία μας. Η παρακολούθηση από τον αγρότη με τα πόδια είναι δειγματοληπτική ενώ τα drones βλέπουν όλο το χωράφι και σημεία που πρέπει να προσέξουμε. Η διαφοροποιημένη λίπανση έδωσε θετικά στοιχεία παρ’ όλο που το κιτρίνισμα των φύλλων από τους παγετούς δεν βοήθησε. Τέλος, η χαρτογράφηση της παραγωγής είναι ένα ακόμα εργαλείο στα χέρια του παραγωγού που μπορεί να βγάλει σημαντικά συμπεράσματα για τις πρακτικές που ακολούθησε.