Υποθέτω ότι η απάντηση είναι ότι οι κυβερνήσεις δεν θα το αφήσουν να συμβεί και θα δεσμεύσουν καύσιμα για τη γεωργία. Μήπως όμως θα βοηθούσε αν η γεωργία παρήγαγε μέρος των αναγκών της με ίδια παραγωγή; Σε προηγούμενο σημείωμα έδειξα ότι αυτό συμφέρει οικονομικά καθώς ο αγρότης θα κερδίσει με την αποφυγή πληρωμής των υπερβολικών φόρων στα καύσιμα. Πόσο σημαντικό όμως είναι για τις κοινωνίες μας να εξασφαλίσουμε τη γεωργική παραγωγή ανεξάρτητα εξωτερικών προβλημάτων. Να μην ξεχνάμε ότι η ΕΕ και μαζί της η χώρα μας εξαρτώνται σε ποσοστό 90% από εισαγωγές καυσίμων. Οποιαδήποτε παγκόσμια αναταραχή στις αγορές ενέργειας μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα τροφοδοσίας.
Με όλα αυτά θέλω να δώσω μια εικόνα της πολυπλοκότητας των προβλημάτων που σχετίζονται με την ενέργεια και τη γεωργική παραγωγή. Δεν υπάρχει τίποτε απλό και οποιαδήποτε απλοποίηση δημιουργεί προβλήματα στην κατανόηση αλλά και στην επίλυση. Όλοι εμείς πρέπει να καταλάβουμε ότι ο Πλανήτης κινδυνεύει από την υπερθέρμανση. Επίσης ένα ποσοστό του πληθυσμού, έστω και αν μειώνεται με την ανάπτυξη της τεχνολογίας, υποσιτίζεται και πρέπει να βρούμε λύσεις για να το μηδενίσουμε αν γίνεται. Πρέπει όλοι να καταλάβουμε το πρόβλημα και να συμμετάσχουμε στην άμβλυνση και αποτροπή του.
Από τη μια πλευρά ως καταναλωτές πρέπει να περιορίσουμε τη σπατάλη και να μετάσχουμε στην ανακύκλωση των αποβλήτων μας. Πρέπει να αγοράζουμε ό,τι πρόκειται να καταναλώσουμε και να μην πετάμε ένα μεγάλο μέρος των τροφών μας. Πρέπει να συμμετάσχουμε με όλη μας τη θέληση στην ανακύκλωση των σκουπιδιών μας βοηθώντας στον διαχωρισμό στην πηγή. Η τοπική αυτοδιοίκηση και η κεντρική κυβέρνηση πρέπει να οργανώσουν την ανακύκλωση και να ελαχιστοποιήσουμε ό,τι καταλήγει στις χωματερές. Η ανακύκλωση σε όλα τα επίπεδα της ζωής μας δηλαδή και στις άλλες δραστηριότητες, όπως η βιομηχανία κ.λπ. μπορεί να μειώσει την εξάντληση των περιορισμένων πόρων του πλανήτη. Οι ιδέες για κυκλική οικονομία, βιοοικονομία κ.λπ. αναπτύσσονται και θα αναφερθώ σε αυτά τα θέματα σε κάποιο μελλοντικό σημείωμα.
Πρέπει να περιορίσουμε όσο μπορούμε τη κατανάλωση ενέργειας. Πρέπει να δοθούν κίνητρα για τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας, που θα μπορούσε να είναι φορολογικά κίνητρα για μονώσεις των σπιτιών μας όπως παλαιότερα δίνονταν για την αγορά ηλιακών θερμοσιφώνων. Να αυξήσουμε όσο μπορούμε τη χρήση των μαζικών μέσων μεταφοράς. Η βελτίωση των σιδηροδρόμων της χώρας που αναμένεται θα βοηθήσει καθώς ο σιδηρόδρομος είναι το ενεργειακά πιο αποδοτικό μέσο μεταφοράς.
Πρέπει να βοηθήσουμε όσο μπορούμε στη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας διότι αυτές θα μειώσουν τη χρήση ορυκτών καυσίμων που θα επιτρέψουν την επάρκεια για περισσότερα χρόνια, μέχρι να βρούμε τεχνολογίες όπως η σύντηξη που θα λύσουν το ενεργειακό πρόβλημα του Πλανήτη. Δεν είμαι βέβαιος ότι στο μέλλον η βελτίωση των τεχνολογιών θα επέτρεπε να καλύψουμε πλήρως τις ανάγκες μας από ΑΠΕ (υπάρχουν σχετικές έρευνες και θα επανέλθω στο μέλλον) αλλά τουλάχιστον θα δώσουν χρόνο για να βρούμε τις κατάλληλες τεχνολογίες για να καλύψουμε τις συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες μας. Κάθε κιλοβατώρα που παράγεται από ΑΠΕ μειώνει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και συμβάλλει στον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής.
Εμείς οι αγρότες έχουμε σημαντικό ρόλο να παίξουμε, γιατί πρέπει να εξασφαλίσουμε τη διατροφή ενός συνεχώς αυξανόμενου πληθυσμού της Γης αλλά με πρακτικές που θα μειώνουν την κατανάλωση ενέργειας ανά μονάδα προϊόντος, θα περιορίζουν τη χρήση ορυκτών καυσίμων αλλά και άλλων πρώτων υλών όπως φωσφορικά λιπάσματα, θα περιορίζουν την κατανάλωση νερού αλλά και τη ρύπανση των υδατικών αποθεμάτων του πλανήτη, θα συντηρούν τη γονιμότητα του εδάφους ώστε να εξασφαλίζει μακροχρόνια τις αποδόσεις, θα αυξάνουν την οργανική ουσία του εδάφους που συμβάλλει στην αύξηση της γονιμότητας αλλά και στην αφαίρεση αερίων του θερμοκηπίου από την ατμόσφαιρα, θα περιορίσουν στο ανεκτό όριο τη διάβρωση του εδάφους και τη ρύπανση των υδάτινων όγκων, θα εφαρμόσουν τις νέες τεχνολογίες για τη βελτίωση της παραγωγικότητας της γεωργίας με ελαχιστοποίηση των εισροών. Όλα αυτά πρέπει να γίνουν άμεσα για να σώσουμε τον Πλανήτη και να τον παραδώσουμε βιώσιμο στα παιδιά μας όπως τον πήραμε από τους γονείς μας. Λογικές πως αυτά είναι δύσκολα ή δεν γίνονται πρέπει να φύγουν από τη συζήτηση και πρέπει να πρυτανεύσει η θέληση όλων για ένα καλύτερο μέλλον. Ιδιαίτερα για τη χώρα μας αυτό θα συμβάλει και στην έξοδο από την κρίση που βρισκόμαστε τα τελευταία χρόνια. Χωρίς προσπάθεια και σκληρή δουλειά όλων δεν πρόκειται να αλλάξει οτιδήποτε.
Γράφει ο Φάνης Γέμτος*
* Ο Φάνης Γέμτος είναι γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
