* Του Φάνη Γέμτου
Ένα από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε πολλές φορές στη γεωργική πρακτική είναι η κίνηση του ελκυστήρα σε ευθείες γραμμές και σε σταθερές αποστάσεις μεταξύ των διαδρομών. Το πρόβλημα της διατήρησης των αποστάσεων μεταξύ των διαδρομών προκύπτει σε εργασίες όπως η λίπανση αλλά και οι ψεκασμοί. Αν για παράδειγμα αποφασίσουμε να κάνουμε με ένα λιπασμττοδιανομέα διαδρομές ανά 12 ή 18 ή 24 μέτρα πρέπει αυτό να το πετύχουμε με ακρίβεια για να εξασφαλίσουμε την επιθυμητή εφαρμογή του λιπάσματος (ή του ψεκαστικού υγρού).Αυτό εμπειρικά είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθεί. Πολλοί αγρότες που το κάνουν βλέπουν αργότερα το αποτέλεσμα της ανομοιόμορφης διανομής στο χωράφι από το διαφορετικό χρωματισμό των φυτών κατά λωρίδες όταν εφαρμόζουν αζωτούχα λιπάσματα (ήταν χαρακτηριστικό στα τεύτλα όταν έφταναν στην ωρίμανση). Ή από το πλάγιασμα των σιτηρών σε σειρές που είναι λωρίδες με περισσότερο λίπασμα που κάνει τα φυτά υψηλότερα και τους ιστούς περισσότερο υδαρείς. Είναι ακόμα πιο χαρακτηριστικό να βλέπουμε κίτρινες σειρές με γρούβες (Sinapis) σε χωράφια με σιτηρά που ψεκάστηκαν χωρίς ακρίβεια και σε άλλες χρονιές φυτά να καταστρέφονται σε σειρές που ψεκάστηκαν δύο φορές με δραστικά ζιζανιοκτόνα όπως ήταν η ατραζίνη. Παλαιότερα οι επιμελείς γεωργοί χάραζαν το χωράφι και το σημάδευαν με καλάμια ή άλλα σημάδια για να τους καθοδηγούν και να αποφεύγουν λάθη στην εφαρμογή. Σε μηχανήματα μικρού πλάτους όπως οι σπαρτικές πρόσθεσαν τους γραμμοχαράκτες για να εξασφαλίζουν ορθή πλοήγηση. Αργότερα, ιδιαίτερα στα ψεκαστικά προστέθηκαν στο άκρο του ιστού δοχεία τα οποία άφηναν μια γραμμή με αφρό για να καθοδηγείται ο χειριστής. Τα τελευταία έτη έχει γίνει μια επανάσταση στα συστήματα πλοήγησης με τη χρήση του συστήματος προσδιορισμού της θέσης στη Γη με σήματα από δορυφόρους η γνωστή σε όλους τεχνολογία GPS. Η νέα τεχνολογία με GPS (Global Positioning System- σύστημα προσδιορισμού θέσης στη Γη) έγινε εμπορικά διαθέσιμη στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Το σύστημα αποτελείται από ένα στόλο 24 δορυφόρων που κινούνται σε τροχιές 20.000χιλιομέτρων από την επιφάνεια της γης. Με το σύστημα αυτό, σε κάθε θέση στη επιφάνεια της γης υπάρχει οπτική ή άμεση επαφή με τουλάχιστον τρεις δορυφόρους. Ο κάθε δορυφόρος στέλνει σήματα που λαμβάνει ο δέκτης στην επιφάνεια της γης. Το σήμα περιέχει στοιχεία όπως η ώρα που στάλθηκε, η ακριβής θέση του δορυφόρου καθώς και στοιχεία για το που βρίσκονται οι άλλοι δορυφόροι. Ο δέκτης έχει και αυτός ένα ατομικό ρολόι μεγάλης ακρίβειας. Η διαφορά χρόνου του δορυφόρου και του δέκτη και η ταχύτητα του φωτός (300.000 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο) δίνουν την απόσταση δορυφόρου παρατηρητή στη Γη. Με ειδικούς αλγόρυθμους (προγράμματα υπολογιστή) που έχει ο δέκτης υπολογίζονται οι συντεταγμένες της θέσης (γεωγραφικό πλάτος και μήκος) και το ύψος της θέσης του παρατηρητή από την επιφάνεια της θάλασσας. Αρχικά η ακρίβεια του GPS ήταν γύρω στα 30 μέτρα γιατί οι στρατιωτικές υπηρεσίες των ΗΠΑ που το διέθεταν πρόσθεταν ένα σήμα (θόρυβο) που μείωνε την ακρίβεια. Επίσης σε περιόδους με στρατιωτικές επιχειρήσεις δεν ήταν διαθέσιμο. Η ελεύθερη χρήση του ιδιαίτερα μετά την κατάργηση του θορύβου (selected availability) που περιόριζε τη ακρίβεια το 2000 έδωσε τη δυνατότητα να αναπτυχθούν εφαρμογές που βοηθούν τους αγρότες και είναι η βάση της εφαρμογής των τεχνικών της Γεωργίας Ακριβείας.
Τα συστήματα GPS έχουν διάφορα επίπεδα ακρίβειας ανάλογα με το τύπο τους, Τα κοινά έχουν ακρίβεια 1 μέτρου, τα διαφορικά που δέχονται διορθώσεις (DGPS-Differential GPS- δηλαδή συστήματα που μπορούν να διορθώσουν το προσδιορισμό της θέσεις με διορθώσεις από επίγειους σταθμούς) 0.30 μέτρα και τα RTK–GPS(Real Time Kinematic) έχουν ακρίβεια έως και 2 εκατοστά. Τα τελευταία έχουν υποσταθμούς αναμετάδοσης του σήματος στο χωράφι ή πολύ κοντά σε αυτό και έτσι επιτυγχάνεται η ακρίβεια αυτή. Εννοείται ότι ανάλογα με την ακρίβεια υπάρχει και αντίστοιχο κόστος αγοράς από μερικές δεκάδες ευρώ μέχρι 20.000 € που κοστίζουν τα RTK-GPS. Σήμερα εκτός από το GPS που ανήκει στις ΗΠΑ έχουν αναπτυχθεί και άλλα συστήματα όπως το ρωσικό GLONASS και το ευρωπαϊκό GALILEO που ετοιμάζεται.
* Ο Φάνης Γέμτος είναι γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
