Τι είναι το ψεκαστικό See and Spray (βλέπω και ψεκάζω) και τι αποτελέσματα έχει

Γράφει ο Φάνης Γέμτος, γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, μέλος της Ε.Δ.Υ.ΘΕ.

Έχω γράψει πολλές φορές ότι σημασία δεν έχει να καμαρώνουμε μόνο για την παραγωγή που πετυχαίνουμε, αλλά να επικεντρωνόμαστε στο κέρδος που μας μένει. Το κέρδος είναι η διαφορά ανάμεσα στα χρήματα που εισπράττουμε πουλώντας την παραγωγή μας και του κόστους για να φτάσουμε στην παραγωγή. Το κόστος είναι το άθροισμα των χρημάτων που πληρώνουμε για τις εισροές στο σύστημα που εφαρμόζουμε. Οι εισροές εξαρτώνται από το σύστημα που εφαρμόζουμε στην καλλιέργειά μας και μας δίνει την παραγωγή. Για αυτό είναι ίσως εξ ίσου ή πολύ σημαντικότερο από την αύξηση της παραγωγής η μείωση των εισροών και του κόστους παραγωγής. Αυτό δεν επιτυγχάνεται μόνο με επιδοτήσεις και αποζημιώσεις που διανέμει το πολιτικό σύστημα της χώρας στο πλαίσιο ενός πελατειακού συστήματος, αλλά και από δράσεις που μειώνουν τις εισροές διατηρώντας είτε και αυξάνοντας τις αποδόσεις των χωραφιών μας. Εκεί πρέπει να επικεντρωθούμε αν θέλουμε να παραμείνουμε ανταγωνιστικοί στις παγκόσμιες αγορές που διατηρούνται ανοιχτές παρά τις απόψεις ορισμένων ότι η παγκοσμιοποίηση τελειώνει.

Θα προσπαθήσω να δώσω εικόνες από νέες τεχνολογίες που έρχονται στη γεωργική πράξη που θα μπορέσουν να μειώσουν τις εισροές και το κόστος παραγωγής με σημαντικές επιπτώσεις τόσο στην αύξηση της παραγωγής όσο και στις αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον.
Σε όλο τον κόσμο γίνονται προσπάθειες να επιτύχουμε μείωση των εισροών με πολλές νέες τεχνολογίες που εφαρμόζουμε. Μια νέα τεχνολογία που παρουσιάστηκε το 2017 είναι η See and Spray από την εταιρεία Blue River Technology. Ποια είναι η ιδέα; Μια κάμερα κινείται με το ψεκαστικό μέσα στο χωράφι και μπορεί να αναγνωρίζει τα ζιζάνια και τα φυτά της καλλιέργειας και να τα τοποθετεί στον χώρο. Αυτό μπορεί να γίνει σε χιλιοστά του δευτερολέπτου και να δίνει εντολή στο ακροφύσιαο που καλύπτει τα σημεία που υπάρχουν τα ζιζάνια να ψεκάσει με το ζιζανιοκτόνο. Ουσιαστικά το σύστημα αποτελείται από τρία μέρη. Την κάμερα, το λογισμικό τεχνητής νοημοσύνης και τα ακροφύσια. Η κάμερα καλύπτει ένα πλάτος 1 μέτρου και παράγει φωτογραφίες της φυτείας. Το λογισμικό έχει μια βάση δεδομένων με 1.000.000 φωτογραφίες φυτών και μέσα σε χρόνο χιλιοστών του δευτερολέπτου μπορεί να διακρίνει το είδος του φυτού και τη θέση του. Αυτό επιτυγχάνεται με έναν μικρο-επεξεργαστή που μπορεί να κάνει αυτή την αναγνώριση με χρήση τεχνητής νοημοσύνης. Το κάθε ακροφύσιο καλύπτει ένα πλάτος 10 εκατοστών και μπορεί να ανοίγει (ψεκάζει) και να κλείνει σύμφωνα με τις εντολές του λογισμικού ώστε να ψεκάζει εκεί που υπάρχουν ζιζάνια και να μην ψεκάζει εκεί που δεν υπάρχουν. Όπως όλοι γνωρίζουμε τα ζιζάνια βρίσκονται σε σημεία του χωραφιού και δεν καλύπτουν όλο το χωράφι. Επομένως ψεκάζοντας μόνο τα σημεία του χωραφιού με ζιζάνια κάνουμε σημαντική οικονομία στα ζιζανιοκτόνα που ψεκάζουμε. Εκτιμάται από εφαρμογές που έγιναν πειραματικά ότι η εξοικονόμηση ζιζανιοκτόνου κυμαίνεται από 30-70% .Σε μια εφαρμογή που δημοσιεύτηκε τελευταία έδωσε μείωση 87%. Το σύστημα μπορεί να δίνει στο τέλος χάρτες του χωραφιού με τα ζιζάνια και τις συγκεντρώσεις τους που μπορεί να χρησιμοποιήσει ο παραγωγός για να επιλέξει δράσεις που θα τα μειώσουν.
Η John Deer, η μεγαλύτερη εταιρεία κατασκευής γεωργικών μηχανημάτων στον κόσμο έκανε τα τελευταία χρόνια στροφή προς τις νέες τεχνολογίες. Πριν από έναν σχεδόν χρόνο σταμάτησε να παράγει άροτρα και προφανώς έκρινε ότι θα κινηθούμε προς συστήματα μειωμένης κατεργασίας και ακατεργασίας που θα καταργήσουν το όργωμα και επομένως η αγορά θα γίνει πολύ μικρή και ασύμφορη. Επίσης ενάμιση χρόνο πριν παρουσίασε αυτόνομο σύστημα με τρακτέρ και μηχάνημα κατεργασίας εδάφους που παρουσίασα στην «Ελευθερία» πριν ένα χρόνο περίπου. Σήμερα η εταιρεία παρουσίασε έναν σύστημα See and Spray που μπορεί να τοποθετηθεί σε υπάρχοντα ψεκαστικά της εταιρείας αλλά και στα καινούρια αυτοκινούμενα ψεκαστικά που είναι εφοδιασμένα με το σύστημα (βλέπε τις εικόνες που παραθέτω). Σε πρώτη φάση το σύστημα που παρουσίασε η JD έχει ένα ακροφύσιο για κάθε περιοχή που εντοπίζει ζιζάνια και ένα βυτίο με ψεκαστικό υγρό. Είναι άμεσα δυνατό να λειτουργήσουν συστήματα με δύο ακροφύσια και δύο βυτία με διαφορετικό ψεκαστικό υγρό (διαφορετικό ζιζανιοκτόνα εφαρμογή άλλων δραστικών ουσιών) που να κάνουν επιλογή ζιζανίων και ζιζανιοκτόνου κατά τη λειτουργία του ψεκαστικού.
Τα ψεκαστικά με σύστημα See and Spray μπορούν να λειτουργούν ως κανονικά ψεκαστικά για εφαρμογή άλλων φυτοπροστατευτικών προϊόντων ή υγρών λιπασμάτων. Έχουν το πρώτο βασικό πλεονέκτημα του περιορισμού χρήσης ζιζανιοκτόνων. Ένα δεύτερο πλεονέκτημα είναι ότι περιορίζουν την ανάπτυξη ανθεκτικών ζιζανίων σε ζιζανιοκτόνα καθώς με την επιλεκτική εφαρμογή περιορίζεται η καθολική εφαρμογή που προκαλεί την ανάπτυξη ανθεκτικών ζιζανίων σε δραστικές ουσίες.
Η λειτουργία του ψεκαστικού σε κανονικές φυτείες καλαμποκιού, σόγιας και βαμβακιού έχει αποδειχθεί σε εκτεταμένες εφαρμογές σε χωράφια στις ΗΠΑ. Ένα ερώτημα που έχει τεθεί είναι πως θα λειτουργήσει σε χωράφια με ακατεργασία που είναι καλυμμένα με φυτικά υπολείμματα (κυρίως μετά από καλαμπόκι που τα υπολείμματα είναι ιδιαίτερα πυκνά και καλύπτουν την επιφάνεια του εδάφους όπως φαίνεται στην εικόνα. Στην εικόνα φαίνεται και ένα κομμάτι κίτρινου χαρτιού απεικόνισης των σταγόνων του ψεκαστικού υγρού στο έδαφος)αλλά και μετά από καλλιέργειες φυτοκάλυψης που μετά τη καταστροφή των φυτών αυτά καλύπτουν το έδαφος. Σε δοκιμές μεγάλης έκτασης που έγιναν διαπιστώθηκε ότι σε φυτείες καλαμποκιού η εξοικονόμηση ψεκαστικού υγρού κυμαίνεται από 60-80% ανάλογα με το πλάτος των σειρών. Ουσιαστικά ψεκάζεται το 20% της επιφάνειας του χωραφιού. Σε φυτείες σόγιας η εξοικονόμηση είναι πολύ μικρότερη, της τάξεως του 20%. Ικανοποιητική είναι και η λειτουργία του συστήματος μετά από καλλιέργεια φυτοκάλυψης. Το σύστημα εκτός από τη μείωση της κατανάλωσης ζιζανιοκτόνων έχει και σημαντική επίδραση στην απόδοση των ψεκαστικών, καθώς μειώνονται οι διαδρομές πλήρωσης των βυτίων που είναι ένα σημαντικό στοιχείο απώλειας χρόνου κατά τους ψεκασμούς. Το σύστημα έχει επιτυχία και καλά είναι να αρχίσουμε και εμείς να συζητάμε την εφαρμογή του στις καλλιέργειες.