«Κλειδί» οι καιρικές συνθήκες για το ελαιόλαδο

ΑΘΗΝΑ
Το τελευταίο χρονικό διάστημα, πάνω από 12 μήνες, το ελαιόλαδο τείνει να αντικαταστήσει τον… χρυσό, αφού η τιμή του έχει εκτοξευθεί σε δυσθεώρητα ύψη, φέρνοντας σε απόγνωση τους καταναλωτές, οι οποίοι μην μπορώντας να ανταπεξέλθουν έχουν μειώσει τις ποσότητες που αγοράζουν σε ποσοστό ακόμη και 30%.

Εδώ και λίγες εβδομάδες έχει παγώσει κυριολεκτικά η χονδρική αγορά, με τους εμπόρους να μη ζητούν προϊόν και τους παραγωγούς να μην έχουν καμία διάθεση να πουλήσουν.
Βασική αιτία οι αμφιλεγόμενες εκτιμήσεις για την παραγωγή της νέας ελαιοκομικής περιόδου, που ουσιαστικά έχει ξεκινήσει, αλλά για την ώρα δεν μπορεί να υπάρξει σαφής εκτίμηση για το μέγεθος της παραγωγής.
Μέσα σε αυτό το κλίμα οι τιμές για τον καταναλωτή έχουν παγιωθεί σε ιστορικά υψηλά, στα επίπεδα των 10 έως και 12 ευρώ το λίτρο, ενώ η τιμή για τον παραδοσιακό τενεκέ κυμαίνεται στα επίπεδα των 150 ευρώ (τα 16 λίτρα).
Τρία είναι τα σενάρια που υπάρχουν αυτήν τη στιγμή στο τραπέζι. Το δυσμενές, το θετικό και το ενδιάμεσο αυτών.
Οι υπάρχουσες προβλέψεις, με βάση το θετικό σενάριο είναι ότι τιμές θα διατηρηθούν σταθερές – στη λιανική – μέχρι και τουλάχιστον το προσεχές φθινόπωρο και εν συνεχεία θα υπάρξει μικρή αποκλιμάκωση, ανάλογα και το ύψος της παραγωγής.
Το δυσμενές σενάριο, με βάση ότι οι κλιματολογικές συνθήκες δεν θα ευνοήσουν είναι, θέλει τις τιμές όχι μόνο να σημειώνουν και νέα άνοδο, αλλά να υπάρχουν και ελλείψεις μέσα στο καλοκαίρι.
Στο ενδιάμεσο, δηλαδή να υπάρξει παραγωγή καλύτερη από πέρυσι, αλλά όχι ικανή να καλύψει τις ανάγκες της αγοράς και να αναπληρώσει μέρος των αποθεμάτων, οι τιμές θα διατηρηθούν στα τρέχοντα επίπεδα.
Η φετινή παραγωγή στη χώρα ήταν σε απίστευτα χαμηλά επίπεδα, κατά πολύ πιο κάτω από τις πλέον απαισιόδοξες προβλέψεις, κάτι που σημαίνει ότι εάν υπάρξουν αρνητικές εξελίξεις, τότε οι τιμές μπορεί όχι απλά να έχουν φτάσει τα 20 το κιλό, αλλά να μην υπάρχει προϊόν ούτε για δείγμα
Η παραγωγή ελαιολάδου της περυσινής χρονιάς, εκτιμάται ότι κινήθηκε στην περιοχή των 100.000 τόνων, ενώ την περίοδο 2022-2023 η παραγωγή ελαιολάδου ήταν περίπου 300.000 τόνους. Βασικές αιτίες δεν ήταν άλλες από την ξηρασία και τη ζέστη, κάτι που προκάλεσε σοκ στα ελαιόδεντρα τα οποία και υπέφεραν πάρα πολύ.
Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΑ
Την ίδια στιγμή στην Ισπανία, τον μεγαλύτερο παραγωγό στον κόσμο, οι βροχές στα τέλη του 2023 και η πολύ κακή συγκομιδή το 2022 βοήθησαν την παραγωγή ελαιολάδου να είναι 15% υψηλότερη αυτή τη σεζόν. Ωστόσο, η τιμή του ελαιολάδου συνεχίζει να σπάει νέα ρεκόρ, ξεπερνώντας ακόμη και τα 10 ευρώ το λίτρο για τον τελικό καταναλωτή.
Η Ισπανία παρήγαγε μόνο 665.000 τόνους το 2022-2023, έναντι 1,3 εκατομμυρίων τόνων σε κανονικούς καιρούς, γεγονός που αναστάτωσε την παγκόσμια αγορά. Υπάρχουν πολλοί και ισχυροί παράγοντες που θα μπορούσαν να εξηγήσουν το άνοδο των φετινών τιμών.
Στην Ισπανία, η παραγωγή φέτος έφτασε τους 765.300 τόνους, σύμφωνα με τις κυβερνητικές προβλέψεις, δηλαδή 15% μεγαλύτερη από την προηγούμενη. Αλλά εξακολουθεί να είναι 34% κάτω από τον μέσο όρο των τεσσάρων τελευταίων χρόνια. Πολλές ελαιοπαραγωγικές περιοχές υποφέρουν από τη σχεδόν μόνιμη ξηρασία και η οποία προκάλεσε πτώση της παραγωγής κατά 55%.
Για την εικόνα την περσινή περίοδο, βασικές αιτίες, σύμφωνα με τους ειδικούς επιστήμονες, ήταν η έλλειψη βροχόπτωσης και ένα πρώιμο κύμα καύσωνα που υπήρξε πέρυσι το πρώτο δεκαήμερο του Μαΐου, που αποδυνάμωσε τα δέντρα που ήταν τότε σε πλήρη άνθηση. Υπέφεραν επίσης από τον ασυνήθιστα ήπιο Δεκέμβριο, κατά τον οποίο οι θερμοκρασίες κυμαίνονταν γύρω στους 15°C.
Η κατάσταση μάλιστα όπως αναφέρουν παράγοντες της αγοράς, θα συνεχίσει να χειροτερεύει και αυτό έχει να κάνει την υπερθέρμανση του πλανήτη. Τα τελευταία δύο χρόνια η παγκόσμια παραγωγή ελαιολάδου μειώνεται και τα παγκόσμια αποθέματα είναι χαμηλά, κάτι που αναμφίβολα, ίσως και σε μεγαλύτερη ένταση θα συμβεί και στην Ελλάδα.
Για την τρέχουσα χρονική περίοδο, οι πρώτες ενδείξεις είναι μεν θετικές, ωστόσο υπάρχουν αρκετές ενστάσεις που έχουν να κάνουν με τις καιρικές συνθήκες το επόμενο 2μηνο. Δηλαδή να υπάρξουν βροχές αλλά όχι καταιγίδες, να μην πέσει απότομα η θερμοκρασία σε χαμηλά για την εποχή επίπεδα και να μη σημειωθούν συνθήκες καύσωνα πριν από τον Ιούλιο.