«Η κλινική έρευνα δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας, αξιοποιεί επιστημονικό ανθρώπινο δυναμικό σε εξειδικευμένους τομείς, παρέχει τη δυνατότητα επενδύσεων σε δομές υγείας σε συνεχή βάση και εξασφαλίζει ταχύτερη πρόσβαση των ασθενών σε νεότερες θεραπείες. Χρειάζεται ασφαλώς, μια σειρά από σημαντικές πρωτοβουλίες και μεταρρυθμίσεις, που δυστυχώς μέχρι σήμερα στην Ελλάδα προχωρούν με αργούς ρυθμούς, σε αντίθεση με άλλες γειτονικές μας χώρες, όπως η Τουρκία και χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, όπου παρατηρείται αύξηση τέτοιων επενδύσεων και ενθάρρυνση της Κλινικής Έρευνας εκ μέρους των αντίστοιχων κυβερνήσεων».
Την έλλειψη πολιτικής βούλησης που θα αναβαθμίσει τον τομέα της Κλινικής Έρευνας στο φάρμακο στη χώρα μας εκφράζει με συνέντευξή του στην «Ε» ο Vice-President της εταιρίας Zeincro, μέλους του υπό σύσταση Συνδέσμου Εταιριών που δραστηριοποιούνται στα προγράμματα κλινικής έρευνας. Ο κ. Τάκης Ζερβακάκης βρέθηκε πρόσφατα στη Λάρισα και μίλησε στους φοιτητές του Τμήματος Βιοχημείας-Βιοτεχνολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας για το μέλλον των βιοεπιστημόνων στον κλάδο του φαρμάκου στην Ελλάδα.
Αναλυτικότερα η συζήτηση που είχαμε μαζί του ήταν η εξής:
* Κύριε Ζερβακάκη, σε ποιο επίπεδο βρίσκεται σήμερα η κλινική μελέτη και έρευνα στη χώρα μας;
- Σήμερα, αν και τελευταία έχουν παρατηρηθεί βήματα προόδου οφειλόμενα στη σπουδαία προσπάθεια της -υπό τον Καθ. κ. Κ. Δημόπουλο- Εθν. Επιτροπής Δεοντολογίας, απέχουμε πολύ από το επιθυμητό επίπεδο. Αυτό δηλαδή που συναντάμε σε άλλες χώρες που προωθούν τις κλινικές μελέτες στον χώρο του φαρμάκου με αντίστοιχα ερευνητικά προγράμματα, παρόλο που σαν χώρα διαθέτουμε όλες τις δυνατότητες να διακριθούμε και σε αυτόν τον τομέα. Οι Έλληνες ερευνητές είναι εξαιρετικοί, αλλά δυστυχώς δεν έχουν τις ίδιες ευκαιρίες με συναδέλφους του εξωτερικού. Νομίζω ότι απαιτείται ένας συνδυασμός δυνατοτήτων και παρεμβάσεων από την ελληνική πολιτεία, κυρίως στο επίπεδο του θεσμικού νομικού πλαισίου και εφαρμογής κανονισμών που θα υποστηρίζουν και θα ενθαρρύνουν την κλινική έρευνα στη χώρα μας, ώστε να αξιοποιηθεί η μεγάλη ικανότητα των ερευνητών μας, των πανεπιστημίων, του ΕΣΥ και κυρίως να δώσει τη δυνατότητα στους ασθενείς μας να συμμετάσχουν στις μελέτες αυτές με δωρεάν φάρμακα.
Η προσέλκυση επενδύσεων για την έρευνα στον κλάδο μας αλλά και την κλινική έρευνα ιδιαιτέρως, θα ενισχυθεί σημαντικά με την καθιέρωση Εθνικής Πολιτικής για την Έρευνα και Ανάπτυξη. Θα πρέπει, επί τέλους, να γίνει προσπάθεια για τη μείωση της γραφειοκρατίας, την καθιέρωση ενιαίου πλαισίου λειτουργίας των εμπλεκόμενων φορέων του δημοσίου και τη συστηματική τήρηση του χρονοδιαγράμματος έγκρισης των κλινικών μελετών σύμφωνα με την Κοινοτική και Εθνική Νομοθεσία. Όλα αυτά πρέπει να γίνουν το ταχύτερο δυνατόν. Με τα κατάλληλα επιστημονικά, οικονομικά και αναπτυξιακά κίνητρα, με την αξιοποίηση με τον πλέον αποδοτικό τρόπο των ερευνητικών προσπάθειών, από όπου και αν προέρχονται, με τη σύνδεση των Πανεπιστημίων με την έρευνα και το συνδυασμό όλων των διαθέσιμων πόρων, μπορούμε να οδηγηθούμε σε εντυπωσιακές επιδόσεις και να αποφύγουμε το στείρο κατακερματισμό και περιορισμό της εμβέλειας των ερευνητικών προσπαθειών. Κατά συνέπεια, η Ελλάδα μπορεί και οφείλει να αναδειχθεί σε κέντρο διεξαγωγής κλινικών μελετών με διεθνή απήχηση εξασφαλίζοντας σημαντικές προοπτικές για την επιστημονική άνθηση, την τόνωση της αξιοπιστίας μας σε διεθνές επίπεδο, την απασχόληση, τη Δημόσια Υγεία και την Εθνική Οικονομία.
* Απ’ ότι αντιλαμβάνομαι το ζήτημα είναι η έλλειψη πολιτικής βούλησης. Γιατί όμως μια κυβέρνηση να «στρώσει το χαλί» για τη μεγιστοποίηση των κερδών των πολυεθνικών εταιριών που δραστηριοποιούνται στον χώρο των κλινικών δοκιμών;
- Σήμερα γίνονται κλινικές έρευνες σε όλη την Ευρώπη, ώστε να πάρουν έγκριση κυκλοφορίας τα φάρμακα. Δεν καταλαβαίνω γιατί να μην γίνονται και στη χώρα μας αυτές οι έρευνες, με τις ίδιες αυστηρές προδιαγραφές που ισχύουν παγκοσμίως και να δημιουργηθούν χιλιάδες θέσεις εργασίας, αναγνωρίζοντας ταυτόχρονα το σημαντικό εργατικό-ερευνητικό δυναμικό που διαθέτουμε. Έτσι κι αλλιώς το κράτος δεν πρόκειται να βάλει το χέρι στην τσέπη του.
Το σημαντικότερο όμως είναι ότι θα τονώσει το μεγάλο πρόβλημα της απασχόλησης στη χώρα μας με τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, καθώς έχει αποδειχθεί πως κάθε μία θέση στον τομέα της κλινικής έρευνας, γεννά άλλες τρεις στον ευρύτερο χώρο εργασίας. Δεν γίνεται να έχεις 27% ανεργία και στον χώρο των νέων επιστημόνων η ανεργία να φθάνει το 60% και εσύ ως κράτος να δημιουργείς προσκόμματα στον τομέα αυτό. Οφείλω πάντως να επαναλάβω πως τα τελευταία 2-3 χρόνια βοηθά σημαντικά η Εθνική Επιτροπή Δεοντολογίας, υπό την προεδρία του κ. Δημόπουλου και με τους συνεργάτες του. Ωστόσο, υπάρχει ακόμη τεράστιος χώρος για βελτίωση.
* Το νομοθετικό πλαίσιο είναι αποκλειστικά υπεύθυνο για το γεγονός ότι παραμένουμε ουραγοί στον τομέα των κλινικών ερευνών;
- Παρατηρείται μεγάλη σύγχυση κατά την εφαρμογή ρυθμιστικών διαδικασιών και εγκυκλίων από νοσοκομείο σε νοσοκομείο και από ΥΠΕ σε ΥΠΕ. Την ίδια ώρα γείτονες χώρες, όπως η Τουρκία, η Βουλγαρία, η Ρουμανία, η Ουκρανία και άλλες κάνουν ό,τι χρειάζεται ώστε να προσελκύσουν το ενδιαφέρον μεγάλων πολυεθνικών που χρηματοδοτούν την κλινική έρευνα. Ιδιαίτερα η Τουρκία πρωταγωνιστεί στον τομέα της έρευνας παγκοσμίως. Τι έκανε; Πήρε την ευρωπαϊκή εγκύκλιο, την προσάρμοσε στα δικά της στάνταρ, και ενθαρρύνει δυναμικά τη βιομηχανία να φέρει κλινικές μελέτες στη χώρα.
Γ. Ρούστας
