Στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου σε οικονομική κρίση, όπως η Ελλάδα, οι γυναίκες που καταφεύγουν σε «τράπεζες» ωαρίων για να δώσουν τα ωάριά τους, το κάνουν σε μεγάλο βαθμό για οικονομικούς λόγους, ενώ αντίθετα στις βόρειες χώρες ο αλτρουισμός των δωρητριών αποτελεί το βασικό κίνητρο για την πράξη τους.
Αυτό είναι το συμπέρασμα μιας νέας έρευνας που παρουσιάστηκε σήμερα στο ετήσιο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρίας Ανθρώπινης Αναπαραγωγής και Εμβρυολογίας στο Λονδίνο. Η μελέτη, που πραγματοποιήθηκε το 2011 και 2012 από μέλη της Εταιρίας με επικεφαλής τον καθηγητή Γκουίντο Πένινγκς του Ινστιτούτου Βιοηθικής στη Γάνδη του Βελγίου, βασίστηκε σε ερωτηματολόγια που συμπλήρωσαν 1.423 δωρήτριες-δότριες ωαρίων σε 60 κλινικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής σε 11 χώρες της Ευρώπης, μεταξύ των οποίων η Ελλάδα.
Η έρευνα διαπίστωσε ότι πολλές γυναίκες προσφέρουν τα ωάριά τους υποκινούμενες από αλτρουιστική διάθεση να βοηθήσουν τα ζευγάρια με προβλήματα γονιμότητας, όμως ένα μεγάλο ποσοστό -κυρίως σε χώρες με οικονομικές δυσκολίες- το κάνουν πρωτίστως για να αποζημιωθούν οικονομικά. Κατά μέσο όρο, το 46% των γυναικών στην Ευρώπη δηλώνουν ότι δίνουν τα ωάριά τους καθαρά από αλτρουισμό, το 32% από ένα συνδυασμό αλτρουισμού και ωφελιμισμού και το 10% για καθαρά οικονομικούς λόγους. Οι χώρες με τα μεγαλύτερα ποσοστά αλτρουιστικής προσφοράς ωαρίων είναι η Γαλλία (100%), η Φινλανδία (89%) και το Βέλγιο (86%).
Το 40% των δωρητριών στην Ελλάδα δηλώνουν ότι δίνουν τα ωάριά τους καθαρά για οικονομικούς λόγους, ενώ ακόμα μεγαλύτερο είναι το αντίστοιχο ποσοστό στη Ρωσία (47%), όπου η πρακτική της προσφοράς ωαρίων είναι διαδεδομένη μεταξύ των φτωχών γυναικών. Το ποσό που παίρνει μια γυναίκα ως αμοιβή, κυμαίνεται από μηδέν στη Γαλλία έως 2.000 ευρώ στο Βέλγιο, ενώ στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες είναι μεταξύ των 500 έως 1.000 ευρώ.
Στην Ελλάδα το 17% των δωρητριών ωαρίων δηλώνουν άνεργες, ενώ ακόμα μεγαλύτερο είναι το ποσοστό των ανέργων δωρητριών στην Ισπανία (24%) και την Ουκρανία (22%). Στην Ελλάδα, εξάλλου, σχεδόν μια στις τρεις δωρήτριες (ποσοστό 30%) δηλώνουν ανύπαντρες, έναντι ποσοστού τουλάχιστον 50% στην Ισπανία και την Πορτογαλία. Η μέση ηλικία των δωρητριών ωαρίων στην Ευρώπη είναι 27,4 ετών. Οι πιο μεγάλης ηλικίας (άνω των 35 ετών) είναι εκείνες που δηλώνουν αλτρουιστικό κίνητρο σε ποσοστό 79%, έναντι 46% των γυναικών κάτω των 25 ετών. Όσο πιο νέα είναι μια γυναίκα, τόσο πιο ιδιοτελής φαίνεται να είναι η πράξη της. Περίπου το ένα τρίτο των δωρητριών έχουν πτυχίο πανεπιστημίου και οι μισές έχουν ήδη δικό τους παιδί.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Ευρωπαϊκής Εταιρίας Ανθρώπινης Αναπαραγωγής και Εμβρυολογίας, για το 2009, στην Ευρώπη πραγματοποιήθηκαν 16.872 κύκλοι εξωσωματικής θεραπείας αποκλειστικά για προσφορά ωαρίων, αποτελώντας το 6% των συνολικών θεραπειών εξωσωματικής και έκτοτε η τάση δωρεάς-πώλησης ωαρίων αυξάνεται κάθε χρόνο. Το ποσοστό επιτυχίας μιας εξωσωματικής εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ηλικία της δότριας -και όχι της λήπτριας- των ωαρίων. Καθώς αυξάνεται συνεχώς ο αριθμός των ζευγαριών πιο προχωρημένης ηλικίας, που καταφεύγουν στις κλινικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, ανάλογα μεγαλώνει διαχρονικά και η ζήτηση για ωάρια κυρίως από νέες γυναίκες.
