Ωστόσο, μπορεί κάποιοι να έχετε την ψυχολογία ότι ποτέ δεν θα συμβεί σε εσάς και να μην έχετε δώσει τη δέουσα προσοχή. Για τον λόγο αυτό και για ό,τι ενδεχομένως σας έχει ξεφύγει μιλά στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων ο γενικός/οικογενειακός γιατρός, αν. αρχίατρος ΕΔΟΕΑΠ και μέλος της Ομάδας Εργασίας της Γενικής Γραμματείας Υπηρεσιών για την ΠΦΥ στη μάχη έναντι του κορονοϊού, Ευάγγελος Φραγκούλης. Ο κ. Φραγκούλης παράλληλα εξηγεί πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος του οικογενειακού γιατρού στις ημέρες του κορονοϊού, με την ενίσχυση της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας.
Το κείμενο της συνέντευξης που παραχώρησε ο κ. Ευάγγελος Φραγκούλης στο ΑΠΕ- ΜΠΕ και την Τάνια Η. Μαντουβάλου:
* Πότε καθόμαστε σπίτι και δεν κάνουμε τίποτα; Σε ποια συμπτώματα αναζητούμε ιατρική βοήθεια και πότε;
- Αναζητούμε συμβουλή από το πρώτο σύμπτωμα και δεν καθόμαστε χωρίς να κάνουμε τίποτα. Κάθε ασθενής που εμφανίζει συμπτώματα λοίμωξης αναπνευστικού, πυρετό, βήχα, πονόλαιμο, δυσκολία στην αναπνοή, θα πρέπει να επικοινωνεί τηλεφωνικά με τον οικογενειακό γιατρό ή μέσω της πλατφόρμας τηλεσυμβουλευτικής ή άμεσα με τον προσωπικό του γιατρό, για να λάβει τις κατάλληλες οδηγίες. Δεν πρέπει να πηγαίνει αυτοβούλως σε ιατρεία ή ΤΕΠ νοσοκομείων, καθώς κινδυνεύει να διασπείρει τον ιό αν τον έχει, ή να μολυνθεί ο ίδιος από άλλους αν δεν τον έχει. Ασθενείς με ήπια συμπτώματα (πυρετός <38.5 βαθμούς Κελσίου, χωρίς δυσκολία στην αναπνοή), που δεν ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες συστήνεται να αυτο-απομονώνονται στο σπίτι με βάση τις οδηγίες του ΕΟΔΥ, να επικοινωνούν σε τακτική βάση με το γιατρό τους, που θα καθοδηγεί την αυτο-φροντίδα τους π.χ. λήψη αντιπυρετικών, διατήρηση της πρόσληψης υγρών στα 6-8 ποτήρια/ ημέρα κλπ. Ασθενείς με ήπια συμπτώματα που ανήκουν όμως σε ευπαθείς ομάδες (ηλικία > 65 ετών, ασθενείς με χρόνια νοσήματα- πνευμονοπάθειες, σοβαρές καρδιακές παθήσεις, ανοσοκαταστολή, σακχαρώδης διαβήτης, νεφρική ανεπάρκεια, ηπατική ανεπάρκεια, νοσογόνος παχυσαρκία) ή ασθενείς με μέτριας βαρύτητας συμπτώματα, χρήζουν κλινικής αξιολόγησης με ή χωρίς εργαστηριακό έλεγχο. Ο γιατρός τους θα συστήσει εξατομικευμένα, αν αυτό μπορεί να γίνει με επίσκεψη σε COVID Κέντρο Υγείας, με επίσκεψη κατ' οίκον ή κάτι άλλο βάσει των συνθηκών.
* Ποιες είναι οι ενδείξεις σοβαρής νόσησης;
- Σημεία σοβαρής νόσησης είναι η δυσκολία στην αναπνοή, η γρήγορη αναπνοή, ο πόνος- σφίξιμο στο στήθος, ο υψηλός πυρετός, η εμφάνιση σύγχυσης, ο μπλε χρωματισμός χειλιών- προσώπου, η αιμόπτυση, η μειωμένη παραγωγή ούρων. Στις περιπτώσεις αυτές ο ασθενής παραπέμπεται επειγόντως σε Νοσοκομείο αναφοράς.
* Εξέταση πού κάνουμε;
- Η εξέταση για COVID (rtPCR) σε ασθενείς με ήπια συμπτώματα που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου γίνεται στα ειδικά COVID-KY, στα οποία παραπέμπει ο οικογενειακός γιατρός, ή στις περιπτώσεις που είναι διαθέσιμη ομάδα και ο οικογενειακός γιατρός κρίνει σκόπιμο, με επίσκεψη κατ΄ οίκον.
* Η διαδικασία με τις κινητές μονάδες ποια θα είναι; Θα τις στέλνει ο ΕΟΔΥ, αφού εμείς πάρουμε τηλέφωνο; Θα παίρνουμε εμείς σε κάποιο νούμερο απευθείας;
- Οι κινητές μονάδες ακόμη δεν έχουν συσταθεί. Μέσα στην εβδομάδα βγήκε η πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για τη στελέχωσή τους. Ο κ. Κοντοζαμάνης δήλωσε πως θα αρχίσουν να κυκλοφορούν αμέσως μετά το Πάσχα. Ο οικογενειακός γιατρός είναι αυτός που θα κρίνει ποιον θα πρέπει να επισκεφτούν στο σπίτι. Η ακριβής διαδικασία δεν έχει ακόμη καθοριστεί.
* Πόσο σημαντικός είναι πλέον ο οικογενειακός γιατρός με την ενίσχυση της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας που επιχειρείται λόγω της πανδημίας. Γνωρίζουμε ότι συγκροτούνται άμεσα μικρές και ευέλικτες ομάδες ΠΦΥ, αποτελούμενες από γιατρό και νοσηλευτή ή επισκέπτη υγείας, είτε από τα ΚΥ είτε από τα ΤΟΜΥ, που θα προχωρούν σε άμεση επίσκεψη στο σπίτι ασθενών. Επίσης στις Δημόσιες Δομές ΠΦΥ δημιουργείται δίκτυο επαγγελματιών υγείας των Μονάδων ΠΦΥ που θα παρακολουθεί τηλεφωνικά ασθενείς.
- Πρόσφατα ανακοινώθηκαν από το Υπουργείο Υγείας πολύ θετικά μέτρα, που αποσκοπούν στην ενδυνάμωση του ρόλου της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ) στην αντιμετώπιση του κορονοϊού. Στην προετοιμασία του σχεδίου είχα την τιμή να συνδράμω συμμετέχοντας σε ομάδα εργασίας υπό τον γενικό γραμματέα κ. Κωτσιόπουλο. Η ΠΦΥ πρέπει άμεσα να αναλάβει τον κρίσιμο ρόλο της μέσα στην πανδημία λειτουργώντας αποτελεσματικά στην κοινότητα σαν ανάχωμα για τα νοσοκομεία. Αυτό συνιστά μια ιδιαίτερη πρόκληση, αν αναλογιστούμε πως το Ελληνικό Σύστημα Υγείας ακόμη δεν διαθέτει οργανωμένη ΠΦΥ, παρά τις προσπάθειες των 2 τελευταίων κυβερνήσεων. Ο ρόλος του οικογενειακού γιατρού αναδεικνύεται στο πεδίο που τα μέτρα διαμορφώνουν. Η μάχη έναντι του COVID τον βρίσκει να μάχεται από πολλά μετερίζια. Στελεχώνει, τοποθετούμενος στην πρώτη γραμμή, τα αφιερωμένα στον COVID Κέντρα Υγείας, όπου γίνεται διαλογή, διερεύνηση, και διαχείριση ασθενών με λοίμωξη αναπνευστικού, που δεν εμφανίζουν σοβαρή συμπτωματολογία, ώστε να χρήζουν παραπομπής σε νοσοκομείο. Στα πρώτα Κ.Υ. που έχουν επιλεγεί να παίξουν τον ρόλο Κ.Υ. COVID έχουν ολοκληρωθεί οι προετοιμασίες (εκπαίδευση προσωπικού, εφοδιασμός υλικών κλπ) και ξεκινά σταδιακά η λειτουργία τους στα μεγάλα αστικά κέντρα. Ο οικογενειακός γιατρός στελεχώνει τις μικρές και ευέλικτες ομάδες που δημιουργούνται για επίσκεψη κατ' οίκον, όταν κρίνεται σκόπιμο. Στις περιπτώσεις αυτές ο οικογενειακός γιατρός αξιολογεί κλινικά και διενεργεί τον ενδεδειγμένο εργαστηριακό έλεγχο στους ασθενείς. Ιδιαίτερη σημασία έχουν τέτοιες ομάδες για τη φροντίδα ηλικιωμένων ατόμων, που ζουν μόνοι τους σε απομακρυσμένες περιοχές της χώρας. Ο ίδιος αυτός γιατρός αναλαμβάνει την τακτική επικοινωνία με τους πολίτες του πληθυσμού ευθύνης του, που ευοδώνεται μέσω τηλεφώνου, αλλά και μέσω ειδικής πλατφόρμας τηλεσυμβουλευτικής, που θα είναι σύντομα διαθέσιμη. Η επικοινωνία αυτή είναι κρίσιμης σημασίας ειδικά για τους χρονίως πάσχοντες και τις ευπαθείς ομάδες που είναι σε απομόνωση στο σπίτι. Επίσης, ο οικογενειακός γιατρός είναι εκείνος που αναλαμβάνει και την ευθύνη της χορήγησης ειδικής αγωγής σε ασθενείς ενδιάμεσου κινδύνου που παρακολουθούνται στο σπίτι. Αυτή περιλαμβάνει τη χλωροκίνη- παρότι η χρήση της ακόμη δεν είναι επαρκώς τεκμηριωμένη- σε συνδυασμό με την αζιθρομυκίνη, σε μια προσπάθεια να αποτραπεί η επιδείνωση και η ανάγκη για νοσηλεία, ασθενών, που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν επιπλοκές.
* Όπως είπατε συμμετείχατε στην ομάδα Εργασίας του υπουργείου για την ενδυνάμωση της ΠΦΥ λόγω πανδημίας. Ποιος είναι ο σχεδιασμός γι’ αυτές τις δομές με την παρέλευση της πανδημίας;
- Οι δομές αυτές δεν είναι καινούριες. Απλά στον στρατηγικό σχεδιασμό του υπουργείου επιλέχθηκαν, μέσα από τις δομές της ΠΦΥ, να αποτελέσουν τις δομές αναφοράς για τον COVID στην κοινότητα. Ο διαχωρισμός των περιστατικών που είναι ενδεχόμενα κρούσματα COVID από όλα τα υπόλοιπα (χρόνια νοσήματα, οξέα περιστατικά άσχετα με COVID) είναι κρίσιμος, για να περιοριστεί η διασπορά της λοίμωξης. Οι δομές αυτές ενισχύθηκαν με μετακινήσεις προσωπικού σε ειδικότητες πρώτης γραμμής για να επιτευχθεί η 24ώρη λειτουργία τους. Όταν φθάσουμε στο τέλος της επιδημίας, όλες θα επιστρέψουν στην κανονική τους λειτουργία.
* Τα νούμερα μέχρι τώρα στη χώρα μας βαίνουν ανέλπιστα καλά. Την Πέμπτη βγήκε μελέτη του Imperial που έκανε λόγο για πλήρη ύφεση της μεταδοτικότητας στην Ελλάδα. Στην απευκταία περίπτωση που παρατηρηθούν εξάρσεις, αυτή η ενίσχυση των πρωτοβάθμιων δομών, θα βοηθήσει να αποφύγουμε καταστάσεις Λομβαρδίας, όπου υπήρξε κόσμος που δεν πρόλαβε να φτάσει στο νοσοκομείο;
- Η έγκαιρη λήψη αυστηρών περιοριστικών μέτρων μάς γλίτωσε από μια επιδημική έξαρση παρόμοια με αυτή άλλων χωρών. Ευελπιστούμε να μη τη γνωρίσουμε ούτε στη συνέχεια. Ο ρόλος της ενισχυμένης ΠΦΥ, που ακολουθεί τις ισχυρές πολιτικές Δημόσιας Υγείας, είναι να κρατήσει όσο το δυνατόν περισσότερο κόσμο εκτός νοσοκομείων, των οποίων η χωρητικότητα είναι πεπερασμένη. Στη χώρα μας έχει ακόμα μεγαλύτερη σημασία αυτό, καθώς ειδικά σε επίπεδο ΜΕΘ, παρά τις αγωνιώδεις προσπάθειες του Υπουργείου Υγείας και τις αξιέπαινες προσφορές ιδιωτών, υπολειπόμαστε ακόμη, πολύ σε σχέση με άλλες ανεπτυγμένες χώρες που όμως λύγισαν, όπως η Ιταλία ή οι ΗΠΑ.
*O κ. Φραγκούλης είναι μέλος της Ομάδας Εργασίας της Γενικής Γραμματείας Υπηρεσιών Υγείας για την προετοιμασία των δράσεων ενδυνάμωσης του ρόλου της ΠΦΥ στη μάχη έναντι του κορονοϊού
