Της Λένας Κισσάβου
Ένα νέο φαινόμενο εξάρτησης, εξαπλώνεται σταδιακά τα τελευταία χρόνια, ως απόρροια της ψυχολογικής κατάστασης του σύγχρονου ανθρώπου, τον οποίο διακατέχει το έντονο άγχος και η μεγάλη ένταση ρυθμών ζωής, στην καθημερινότητά του.
Πρόκειται για την επεισοδιακή κατάχρηση αλκοόλ, που διαπιστώνεται σε όλη την Ευρώπη, ως μία σύγχρονη μορφή εξάρτησης, και αποτελεί πλέον αντικείμενο ερευνών ειδικών επιστημόνων, που το βλέπουν να εξαπλώνεται, με τα «θύματα» να ζητούν απεγνωσμένα λύση και απεξάρτηση.
Δείγματά του διαπιστώνονται στη Λάρισα, όπως μαρτυρούν τα στοιχεία του Προγράμματος Προαγωγής Αυτοβοήθειας Λάρισας, του Τμήματος Ψυχολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (Α.Π.Θ.), το οποίο χρηματοδοτείται από του Υπουργείο Υγείας και υλοποιείται με τη συνεργασία του Οργανισμού Κατά των Ναρκωτικών (Ο.ΚΑ.ΝΑ.), εδώ και δέκα μήνες.
Τα εν λόγω προγράμματα, μέσα στα οποία συγκροτούνται ομάδες αυτοβοήθειας, ανθρώπων, που έχουν κάποιου είδους εξάρτηση, ξεκίνησαν πριν δέκα μήνες στη Λάρισα, αποτέλεσαν «σανίδα» για πολλούς και η ανταπόκριση που είχαν μαρτυρά την ανάγκη δημιουργίας τους.
Βέβαια δεν αφορούν και μόνο άτομα με άτομα με πρόβλημα επεισοδιακής κατάχρησης αλκοόλ, αλλά κυρίως συγκροτήθηκαν ομάδες με [πρόβλημα χρήσης ναρκωτικών (κυρίως ηρωίνη) καθώς και πρόβλημα αλκοολισμού.
Τα αποτελέσματα της δεκάμηνης λειτουργίας τους, δείχνουν την ανάγκη της συνέχειάς τους, κάτι που ευνοεί και το γεγονός ότι στηρίζονται από το υπουργείο Παιδείας.
Ο συντονιστής δράσεων των προγραμμάτων στη Λάρισα, κ. Σωτήρης Λαϊνάς, υποστήριξε στην «Ε»: «Τα πρώτα αποτελέσματα από τη δεκάμηνη λειτουργία του προγράμματος είναι άκρως ενθαρρυντικά», μας είπε και εξηγεί: «Το πρόγραμμα έχουν προσεγγίσει και έλαβαν υπηρεσίες ψυχοκοινωνικής υποστήριξης συνολικά 102 άνθρωποι με πρόβλημα εξάρτησης, εκ των οποίων οι 80 είχαν πρόβλημα εξάρτησης από παράνομες ουσίες (ναρκωτικά – 67 άνδρες και 13 γυναίκες) και οι 22 από νόμιμες ψυχοτρόπες ουσίες (αλκοόλ – 17 άνδρες και 5 γυναίκες). Επίσης στο πλαίσιο της υποστήριξης που παρέχει το πρόγραμμα σε συγγενείς και συντρόφους ανθρώπων με πρόβλημα εξάρτησης από το πρόγραμμα έλαβαν υπηρεσίες συνολικά 123 άτομα (91 άτομα για συγγενικό τους πρόσωπο με πρόβλημα εξάρτησης από ναρκωτικά και 32 άτομα για συγγενικό τους πρόσωπο με πρόβλημα εξάρτησης από το αλκοόλ)».
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
ΠΡΟΑΓΩΓΗΣ ΑΥΤΟΒΟΗΘΕΙΑΣ
Συγκεκριμένα για το πώς λειτουργεί το πρόγραμμα ο κ. Λαϊνάς ανάφερε: «Λειτουργεί από τον Αύγουστο του 2015 στη Λάρισα. Προγράμματα Προαγωγής Αυτοβοήθειας λειτουργούν από το 2001 στη Θεσσαλονίκη, στη Σητεία από το 2008 και στα Χανιά από το 2013. Επιστημονικός υπεύθυνος του προγράμματος είναι ο Φοίβος Ζαφειρίδης, ψυχίατρος, τ. αναπληρωτής καθηγητής Ψυχολογίας των Εξαρτήσεων του Τμήματος Ψυχολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Βασικός στόχος του προγράμματος είναι η ολοκληρωμένη υποστήριξη ανθρώπων (ενηλίκων) με πρόβλημα εξάρτησης από παράνομες (ναρκωτικά) και νόμιμες (αλκοόλ) ψυχοτρόπες ουσίες, καθώς και των συγγενών τους.
Σε αυτό το πλαίσιο το πρόγραμμα λειτουργεί ως ανοιχτό, «στεγνό» (δεν παρέχει οποιοδήποτε υποκατάστατο), δεν υπάρχουν λίστες αναμονής και όλες οι παρεχόμενες υπηρεσίες είναι δωρεάν. Το Πρόγραμμα Προαγωγής Αυτοβοήθειας αποτελεί τη μοναδική κρατική πρόταση στη χώρα που θέτει στο επίκεντρο της δράσης της, την ιδέα της αυτοβοήθειας/αλληλοβοήθειας στην αντιμετώπιση της εξάρτησης και άλλων ψυχοκοινωνικών προβλημάτων και προβλημάτων υγείας. Με τη λειτουργία του στη Λάρισα διευρύνονται οι εναλλακτικές που έχει ένας άνθρωπος με πρόβλημα εξάρτησης στην πόλη να λάβει βοήθεια.
Αναπτύσσονται δράσεις για να υποστηρίξουν έναν άνθρωπο με πρόβλημα εξάρτησης και περιλαμβάνουν τα εξής: Το Ημερήσιο Κέντρο Υποστήριξης ανθρώπων με πρόβλημα εξάρτησης. Ατομικές συναντήσεις υποστήριξης εξαρτημένων και συγγενών τους. Ομάδες υποστήριξης εξαρτημένων και συγγενών τους. Υποστήριξη σε ιατρικά, νομικά, εκπαιδευτικά και επαγγελματικά ζητήματα. Δράσεις πολιτισμού και εκπαίδευσης. Δράσεις εθελοντισμού στην κοινότητα. Βασική καινοτομία του προγράμματος στο πλαίσιο της ανθρωποκεντρικής προσέγγισης και της έμφασης στη διαφορετικότητα κάθε ανθρώπου, στις οποίες βασίζει τη λειτουργία του, είναι η εξατομίκευση της προτεινόμενης παρέμβασης με βάση τις ανάγκες και τις δυνατότητες κάθε ενδιαφερόμενου με τη στενή συνεργασία του ίδιου.
Με άλλα λόγια οι δράσεις του προγράμματος προσαρμόζονται στις ανάγκες του κάθε ανθρώπου και τη φάση ζωής του και δεν προσαρμόζονται οι άνθρωποι υποχρεωτικά σε ένα προαποφασισμένο και κοινό για όλους σχήμα δράσεων.
Λόγω της ευέλικτης προσέγγισης που ακολουθείται στο πρόγραμμα, σε αυτό προσέρχονται με αίτημα βοήθειας όχι μόνο άνθρωποι με σοβαρά προβλήματα εξάρτησης λόγω των οποίων έχουν συσσωρεύσει πολλές συνέπειες, αλλά και άνθρωποι που ενώ αντιμετωπίζουν πρόβλημα εξάρτησης διατηρούν μια λειτουργικότητα στη ζωή τους».
ΑΥΤΟΒΟΗΘΕΙΑ- ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑ
«Κύριος άξονας του τρόπου λειτουργίας του προγράμματος, είναι η έμφαση στην ιδέα της αυτοβοήθειας/ αλληλοβοήθειας, στην ενεργοποίηση δηλαδή και την ανάληψη ευθύνης από τους άμεσα ενδιαφερόμενους και στη σημασία της αλληλοβοήθειας μεταξύ ανθρώπων που έχουν περάσει το πρόβλημα και ανθρώπων που στην παρούσα φάση επιχειρούν να το ξεπεράσουν» τονίζει ο κ. Λαϊνάς, ενώ αναφερόμενος στις αρχές που ορίζουν τη φιλοσοφία παρέμβασης, στα Προγράμματα εξηγεί τα εξής: «Η απεξάρτηση είναι εφικτή μέσα από προσωπικό αγώνα σε πλαίσιο αλληλεγγύης και αλληλοβοήθειας που σχετίζεται όχι μόνο με τη διακοπή της χρήσης, αλλά και τη συνολική επαναδιαπραγμάτευση των επιλογών και των στάσεων ζωής. Τελικός στόχος της απεξάρτησης είναι η ανάκτηση της ελευθερίας και της αξιοπρέπειας του κάθε ανθρώπου.
Ο κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός, με ξεχωριστή πορεία και ιστορία ζωής και διακριτές ανάγκες.
Η έμφαση στην απεξαρτητική διαδικασία δίνεται στη δόμηση σχέσεων εμπιστοσύνης με τους άμεσα ενδιαφερόμενους και στην ανάπτυξη σχέσεων αλληλοβοήθειας».
Η δράση αυτή στεγάζεται στην οδό Ηρώων Πολυτεχνείου 169 και Κουτσούμπα, στη Λάρισα. Κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να επικοινωνήσει με τους αρμόδιους στο τηλέφωνο: 2410 233332,
Δευτέρα έως Παρασκευή 9.00 – 20.00.
