Το έργο του Πλάτωνα, «Απολογία Σωκράτη» παρουσιάστηκε χθες βράδυ στο Β΄ Αρχαίο Θέατρο της Λάρισας, από το ΚΘΒΕ, με την υποστήριξη του Σωματείου «Διάζωμα», στα αρχαία ελληνικά (με υπότιτλους), σε σκηνοθεσία Δήμου Αβδελιώδη. Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία του θεάτρου, αλλά και για τα φιλολογικά δεδομένα, που παρουσιάζεται η «Απολογία του Σωκράτη» στην αρχαία ελληνική γλώσσα έτσι όπως την κατέγραψε και τη διαμόρφωσε ο Πλάτωνας.
Ο Δήμος Αβδελιώδης σκηνοθέτης της παράστασης μίλησε στην «Ε» και εξήγησε τους λόγους που τον οδήγησαν να επιλέξει την αρχαία ελληνική γλώσσα. «Σκοπός της εκφοράς του ίδιου του αρχαίου πλατωνικού κειμένου, κατά την παράσταση, δεν είναι κάποιος λόγος πρωτοτυπίας ή μιας στενά φιλολογικής ή ιστορικής αναζήτησης, αλλά η ανάγκη, από το άκουσμα της φωνής του αυθεντικού έργου, να αφουγκρασθούμε και να νιώσουμε βιωματικά τα αισθήματα και το ήθος του Σωκράτη». Σχετικά με την «αντίδραση» των θεατών στο άκουσμα της αρχαίας ελληνικής αλλά και για τον λόγο που δεν επέλεξε κάποιο μεταφρασμένο κείμενο ο σκηνοθέτης της παράστασης υποστήριξε ότι «δεν είναι δύσκολη η κατανόηση του κειμένου. Γίνεται δύσκολο όταν δεν απαγγέλλουμε σωστά. Όταν ακολουθούμε τους μουσικούς κανόνες τότε γίνεται ανάγλυφο το νόημα. Συγχρόνως αποδεικνύεται με την παράσταση η οικειότητα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας με τη σημερινή μας γλώσσα.
Πιστεύω πως, μόνο από το άκουσμα της φωνής του αρχαίου κειμένου, μπορεί κανείς να νιώσει τα αισθήματα και το ύφος του Σωκράτη, άρα και τον χαρακτήρα του, γιατί οι μεταφράσεις - παρά τις καλές τους προθέσεις - δημιουργούν, ανάλογα με τη στρατηγική τους, έναν άλλον Σωκράτη, είρωνα, εγωιστή και προκλητικό, που είναι, σίγουρα, σοβαρές παρερμηνείες, αν και αθέλητες. Αντιθέτως μόνο εγωισμό δεν έδειξε, παρακαλούσε σαν μικρό παιδί να μη τον σκοτώσουν. Αυτό αποδεικνύεται όταν δει κάποιος το έργο».
Σύμφωνα με τον Δήμο Αβδελιώδη η εικόνα εκείνου του πολιτισμού που περιγράφει το έργο του Πλάτωνα και στον οποίο αρνείται να υποκύψει ο Σωκράτης έρχεται για να δείξει στους θεατές τα κοινά σημεία με το σήμερα, με τον σύγχρονο πολιτισμό. «Ο Σωκράτης φωτογράφισε την αρχαία κοινωνία. Πώς λειτουργούν οι πολιτικοί που κατευθύνουν τις τύχες του λαού, οι ποιητές, και οι τεχνίτες. Τη μεγάλη πλειοψηφία του λαού. Και διαπιστώνει για αυτούς ότι οι πιο διακεκριμένοι είναι και οι πιο δειλοί, δείχνοντας έμμεσα τον Περικλή. Όλα αυτά λοιπόν που αναφέρει ο Σωκράτης είναι μόνο αλήθειες. Όπως για παράδειγμα οι ποιητές της εποχής επειδή τους αποδεχόταν ο κόσμος, και γνώριζαν ένα μέρος της αλήθειας θεωρούσαν ότι γνώριζαν και όλη την αλήθεια. Και έτσι έρχεται στο σήμερα. Που αν δεν ξέρεις ποιος είσαι, και μέχρι που φτάνουν τα όριά σου, σημαίνει ότι δε μπορείς να σχεδιάσεις τι θα κάνεις παρακάτω. Το ζητούμενο λοιπόν ήταν και παραμένει η αυτογνωσία. Άρα ο Σωκράτης διαπιστώνει ότι το μόνο μέλημα των ανθρώπων προκειμένου να αλλάξει η κοινωνία είναι μόνο αν αλλάξει νοοτροπία. Όταν οι άνθρωποι αυξήσουν τις γνώσεις για τον εαυτό τους θα μπορέσουν να τον διαχειριστούν κιόλας. Αυτό το θεώρησαν οι Αθηναίοι σαν απειλή».
Έτσι, λοιπόν, για τον Δήμο Αβδελιώδη σκηνοθέτη της παράστασης «ο πολιτισμός σταμάτησε σε αυτό το σημείο και μέχρι σήμερα δεν έχει πάει ούτε βήμα παρακάτω. Ο άνθρωπος παρά τη ψυχανάλυση που κάνει σήμερα, τα επιτεύγματα της ιατρικής και της τεχνολογίας δεν ξέρει ποιος είναι πραγματικά. Και η αυτογνωσία χάνεται. Ο κόσμος φοβάται και δεν επικεντρώνεται στον εαυτό του. Που είναι η μεγαλύτερη επανάσταση. Ο Σωκράτης έλεγε ότι αν ο καθένας από εμάς κάνει την επανάσταση μέσα του και όχι έξω του και αλλάξουμε τον τρόπο που βλέπουμε τα πράγματα, τότε αλλάζει ειρηνικά η κοινωνία χωρίς να το πάρει κανείς είδηση και καταλύονται όλες οι δυνάμεις από μόνες τους».
Στη χθεσινή παράσταση στο ρόλο του Σωκράτη ήταν ο Βασίλης Καραμπούλας και στο ρόλο του Μέλητου ο Θανάσης Δισλής.
Ζωή Παρμάκη
