ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες κάλεσαν χθες , από τη Σύνοδο Κορυφής των Βρυξελλών, το ΔΝΤ να εξετάσει το ενδεχόμενο επιβολής φόρου στις διεθνείς χρηματοοικονομικές συναλλαγές (μία παραλλαγή του λεγόμενου «φόρου Τόμπιν»), σε μία προσπάθεια να αποφευχθεί μία επανάληψη της παρούσας οικονομικής κρίσης.
Στο κείμενο συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής, που περιήλθε στην κατοχή του Reuters, αναφέρεται, μεταξύ άλλων, ότι «το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενθαρρύνει το ΔΝΤ να εξετάσει ένα πλήρες φάσμα από δυνατότητες, συμπεριλαμβανομένου [...] ενός παγκόσμιου φόρου στις χρηματοοικονομικές συναλλαγές».
Στο κείμενο επισημαίνεται ακόμα ότι «το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δίνει έμφαση στη σημασία της ανανέωσης του οικονομικού και κοινωνικού συμβολαίου μεταξύ των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και της κοινωνίας που υπηρετούν, καθώς και στο να διασφαλισθεί ότι τα δημόσια αγαθά [...] προστατεύονται από τον κίνδυνο».
Η χειρότερη ύφεση των έξι τελευταίων δεκαετιών, στην οποία βυθίστηκε την τελευταία διετία η παγκόσμια οικονομία, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην ανεξέλεγκτη απορρύθμιση των αγορών. Αυτή διαπίστωση και έφερε ξανά στο διεθνές προσκήνιο την ιδέα της επιβολής ενός φόρου ο οποίος θα αποθαρρύνει τις βραχυπρόθεσμες κερδοσκοπικές κινήσεις και θα ενισχύει τη σταθερότητα στις αγορές.
Η παγκόσμια πολιτική στήριξη από τις κυβερνήσεις αποτελεί, βεβαίως, προϋπόθεση για την αποτελεσματική εφαρμογή ενός παγκόσμιου φόρου.
Ο φόρος αυτός πήρε το όνομα του από τον Αμερικανό Νομπελίστα οικονομολόγο Τζέιμς Τόμπιν. Στην αρχική μορφή του, είχε σχεδιασθεί ώστε να δημιουργηθεί ένας μηχανισμός συγκέντρωσης κεφαλαίων για τις αναπτυσσόμενες οικονομίες. Ο Τόμπιν πρότεινε την επιβολή φόρου ως 1% επί των συναλλαγών στις διεθνείς αγορές συναλλάγματος προκειμένου να περιοριστούν φαινόμενα κερδοσκοπίας επί των νομισμάτων.
Τώρα, πλέον, πολλοί βλέπουν αυτόν τον φόρο ως μία «ασπίδα» απέναντι σε μελλοντικές κρίσεις. Επιπλέον, από τα έσοδα μπορει να δημιουργηθεί ένας «κουμπαράς» με κεφάλαια που θα στηρίξουν κυρίως τις αδύναμες οικονομίες, σε περιπτώσεις έντονων κλυδωνισμών.
Την ιδέα αυτή υποστηρίζουν, μεταξύ άλλων, ο Γάλλος πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί και ο Βρετανός πρωθυπουργός Γκ.Μπράουν, ενώ η αμερικανική κυβέρνηση, αλλά και το ίδιο το ΔΝΤ, δεν συμφωνούν, λέγοντας, μεταξύ άλλων, ότι είναι «αναχρονιστική».
Ο πρωθυπουργός της Βρετανίας Γκόρντον Μπράουν κάλεσε, προχθες τους Ευρωπαίους ομολόγους του να αναθεωρήσουν την ισορροπία ανάμεσα στους κινδύνους και τις απολαβές στον χρηματοπιστωτικό τομέα, μέσω της επιβολής ενός φόρου επί των παγκόσμιων χρηματοπιστωτικών συναλλαγών.
Στα τέλη Νοεμβρίου ο αναπληρωτής γενικός διευθυντής του ΔΝΤ Τζον Λίπσκι είχε δηλώσει ότι υπάρχουν σκέψεις για την επιβολή ενός φόρου επί των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών. Το ΔΝΤ είχε επιφορτισθεί τον Σεπτέμβριο από την «Ομάδα των 20» με τη μελέτη μέτρων με τα οποία οι τράπεζες θα αναλάβουν το βάρος της διάσωσής τους.
Το ΔΝΤ δείχνει να προτιμά τη δημιουργία ενός Ταμείου που θα χρηματοδοτείται από τις τράπεζες και που θα αποταμιεύει κεφάλαια για πιθανές διασώσεις προβληματικών τραπεζών στο μέλλον. Σύμφωνα με αυτήν την πρόταση, αν οι τράπεζες θα πρέπει να ασφαλιστούν οι ίδιες έναντι πιθανής μελλοντικής κατάρρευσης, τότε μάλον θα είναι πιο συγκρατημένες στον κίνδυνο που αναλαμβάνουν.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση επίσης, καλεί «τον χρηματοπιστωτικό τομέα να εφαρμόσει αμέσως υγιείς πρακτικές ως προς τις αμοιβές και ενθαρρύνει τις ευρωπαϊκές χώρες να εξετάσουν χωρίς καθυστέρηση πιθανές βραχυπρόθεσμες λύσεις. Οι πολιτικές αμοιβών στον χρηματοπιστωτικό τομέα οφείλουν να ενθαρρύνουν μια υγιή και αποτελεσματική διαχείριση του ρίσκου», αναφέρεται στο κείμενο του σχεδίου απόφασης.
Ωστόσο, στο κείμενο δεν επαναλαμβάνεται η ιδέα που υποστηρίχθηκε από τον Γκόρντον Μπράουν και τον Νικολά Σαρκοζί, σε κοινό τους άρθρο που δημοσιεύθηκε στην Wall Street Journal, για την επιβολή παγκόσμιου φόρου επί των μπόνους.
ΤΑ ΠΑΚΕΤΑ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΠΑΡΑΜΕΝΟΥΝ
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες συμφώνησαν ακόμα να διατηρήσουν σε ισχύ τα πακέτα κρατικής στήριξης μέχρι να διασφαλισθεί πλήρως η ανάκαμψη.
«Οι προβλέψεις δείχνουν μία ασθενή ανάκαμψη το 2010 και ισχυρότερη ανάπτυξη το 2011. Αλλά οι αβεβαιότητες παραμένουν, ενώ η απασχόληση και η κοινωνική κατάσταση αναμένεται να εκτροχιαστεί περαιτέρω το 2010», αναφέρεται στο κείμενο συμπερασμάτων, σύμφωνα με το Bloomberg.
Η μείωση των ελλειμμάτων θα πρέπει να ξεκινήσει το 2011, «το αργότερο», όσο οι προβλέψεις της Κομισιόν «συνεχίζουν να καταδεικνύουν ότι η ανάκαμψη ενισχύεται» και στηρίζεται στα δικά της πόδια, προστίθεται.
Ως εκ τούτου, οι πολιτικές προς στήριξη της οικονομίας, θα πρέπει να διατηρηθούν και να αρθούν μόνο όταν θα έχει διασφαλισθεί πλήρως η ανάκαμψη. Για να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη, τονίζει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, είναι σημαντικό να χαραχθούν συντονισμένες στρατηγικές εξόδου από τις πολιτικές τόνωσης της οικονομίας, οι οποίες θα πρέπει να εφαρμοσθούν στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης.
Όσον αφορά στις χώρες σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τονίζει ότι οι συστάσεις προς τις χώρες αυτές που εξέδωσε το Συμβούλιο Ecofin στις 2 Δεκεμβρίου, συνιστούν σημαντικό μέσο για την αποκατάσταση υγιών δημόσιων οικονομικών.
Εν προκειμένω, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπενθυμίζει ότι η στρατηγική εξόδου θα περιλαμβάνει εξυγίανση που θα υπερβαίνει κατά πολύ το σημείο αναφοράς των 0,5% του ΑΕΠ ετησίως σε συνδυασμό με διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που θα υποστηρίξουν την μακροπρόθεσμη δημοσιονομική διατηρησιμότητα.
Οι «27» τονίζουν, ακόμη, ότι «η δημοσιονομική εξυγίανση θα πρέπει να αρχίσει το αργότερο το 2011 και νωρίτερα σε ορισμένα κράτη μέλη όπου οι οικονομικές περιστάσεις είναι πρόσφορες προς τούτο, με την προϋπόθεση ότι οι προβλέψεις της Επιτροπής εξακολουθούν να καταδεικνύουν ότι η ανάκαμψη ενισχύεται και γίνεται αυτοτροφοδοτούμενη.»
Σε ό,τι αφορά την εποπτεία των χρηματαγορών, οι ευρωπαίοι ηγέτες στα συμπεράσματρά τους υπογραμμίζουν πως η χρηματοπιστωτική κρίση κατέδειξε τις αδυναμίες του ισχύοντος κανονιστικού πλαισίου και των εποπτικών ρυθμίσεων γα τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.
Επιπλέον, οι «27» επικροτούν τη νέα δομή για τη χρηματοπιστωτική εποπτεία στην Ευρώπη που ενέκρινε το Συμβούλιο, η οποία, όπως σημειώνουν, «θα καθιερωθεί για να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη των καταναλωτών και των επενδυτών στις χρηματαγορές και να παράσχει μεγαλύτερη προστασία από μελλοντικές κερδοσκοπικές εκρήξεις (φούσκες) και κρίσεις στην οικονομία.»
