Μια απίστευτη σεναριολογία γύρω από την ασφάλεια των καταθέσεων και την κατάσταση του τραπεζικού συστήματος έχει ξεσπάσει το τελευταίο διάστημα στη Λάρισα, εντείνοντας την ανησυχία και τη σύγχυση των πολιτών. Η φήμη που διέρρεε από προχθές ότι συγκεκριμένη τράπεζα, έδωσε εντολή σε διευθυντές υποκαταστημάτων της να μην εκταμιεύει στην παρούσα φάση δάνεια ακόμη και αν έχουν εγκριθεί, προκάλεσε μια ανεξάντλητη κινδυνολογία που απειλεί να αποσυντονίσει τη λειτουργία του τοπικού τραπεζικού συστήματος.
Σαν να μην έφτανε η πανσπερμία «αποκαλύψεων» ότι ο γείτονάς μου απέσυρε τις καταθέσεις από την τράπεζα, ότι ο φίλος μου μετέφερε τα χρήματά του στο εξωτερικό, ότι ο γνωστός μου τα έκλεισε στη θυρίδα και ότι πολλοί αναζητούν τρόπους για να τα διασφαλίσουν από ενδεχόμενη χρεοκοπία της χώρας, ξεκίνησε μια άκρατη φημολογία για έντονα προβλήματα ρευστότητας σε τραπεζικό ίδρυμα.
Τα τηλέφωνα στις τράπεζες «έσπασαν» και οι διευθυντές των καταστημάτων βρέθηκαν κάτω από ένα ανελέητο βομβαρδισμό ερωτημάτων απολογούμενοι για τις φήμες που άκριτα διασπείρονται.
Τί είναι λοιπόν αλήθεια και τί μύθος; Τι πραγματικά συνέβη το τελευταίο διάστημα στη Λάρισα και πως αντέδρασαν οι Λαρισαίοι καταθέτες και επενδυτές μέσα στο ζοφερό αυτό οικονομικό κλίμα; Για τις ανάγκες του ρεπορτάζ μιλήσαμε με διευθυντές τραπεζών στη Λάρισα. Όλοι τους όχι μόνο διέψευσαν πληροφορίες και φήμες περί προβλημάτων ρευστότητας και ειδικών εντολών για «πάγωμα» δανείων αλλά εμφανίστηκαν και αισιόδοξοι για τις προοπτικές των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων τους όχι μόνο εξαιτίας της οικονομικής βοήθειας που έρχεται αλλά κυρίως γιατί, όπως άφησαν να εννοηθεί, κυοφορούνται διαδικασίες (σ.σ. συγχωνεύσεις και εξαγορές) που θα ισχυροποιήσουν το ελληνικό τραπεζικό σύστημα.
Σε κάθε περίπτωση, η όλη σεναριολογία εκπορεύεται από την ανησυχία που έχει ο κόσμος για τις οικονομίες του, τις καταθέσεις του. Πως λοιπόν αντιμετώπισαν οι Λαρισαίοι το θέμα αυτό; Οι ερωτήσεις που θέσαμε σε στελέχη τραπεζών και οι απαντήσεις που πήραμε δίνουν το στίγμα της συμπεριφοράς των Λαρισαίων καταθετών απέναντι στην οικονομική κρίση.
* Απέσυραν ιδιώτες τις καταθέσεις τους;
- Ναι κάποιοι τις απέσυραν. Η ανησυχία είχε ξεκινήσει πριν από 2 - 3 μήνες επειδή φοβήθηκαν την επιβολή πόθεν έσχες στους τραπεζικούς λογαριασμούς αλλά και το ενδεχόμενο φορολόγησή τους. Δεν ήταν πολλοί αλλά η αλήθεια είναι ότι το έκαναν. Τα ποσά όμως που ελήφθησαν στην πλειοψηφία τους ήταν τις τάξης των 10.000 έως 20.000 ευρώ κατά μέσο όρο και κυρίως από ηλικιωμένους ανθρώπους.
* Πώς σχεδίαζαν να τα διαχειριστούν;
- Όπως λέγανε οι περισσότεροι, ήθελαν να τα έχουν στο σπίτι τους. Σε κάθε περίπτωση θεωρούσαν το κίνδυνο μικρότερο, από το να τα έχουν στην τράπεζα.
* Συνεχίζουν να τα έχουν στα σπίτια;
- Οι περισσότεροι άρχισαν να τα επιστρέφουν. Κατάλαβαν ότι η διακράτησή τους δεν τους εξασφαλίζει ηρεμία... (Να σημειώσουμε ότι η αγωνία κάποιων ανθρώπων ήταν τόσο έντονη, που κάποιοι έπαιρναν και επέστρεφαν τα χρήματα στην τράπεζα τουλάχιστον τρεις φορές!).
* Ζητήθηκε από καταθέτες να μεταφερθούν τα χρήματα στο εξωτερικό;
- Πολλοί κυρίως μεγαλοκαταθέτες και επιχειρηματίες με μεγάλα ποσά, άνω των 100.000 ευρώ, το έψαξαν, αλλά ελάχιστοι το έκαναν. Τους συστήθηκε να ανοίξουν πρώτα λογαριασμό σε τράπεζα του εξωτερικού αλλά φαίνεται πως το ξανασκέφτηκαν.
* Μπορεί οποιαδήποτε στιγμή αν θελήσει κάποιος να καταθέσει τα χρήματά του στο εξωτερικό;
- Η διακίνηση των κεφαλαίων εντός και εκτός Ελλάδος είναι νόμιμη διαδικασία παρότι περιλαμβάνει αρκετή γραφειοκρατία, κυρίως όσον αφορά στην καταπολέμηση του ξεπλύματος βρώμικου χρήματος από παράνομες δραστηριότητες. Αφού ξεπεραστεί αυτός ο σκόπελος, μπορεί κάποιος να επιλέξει χώρα και τράπεζα όπου και θα καταθέσει τα χρήματά του. Σε κάθε περίπτωση η μεταφορά μπορεί να γίνει με συνοπτικές διαδικασίες από τα τραπεζικά ιδρύματα. Εάν θέλει κάποιος να μεταφέρει χρήματα μέσω του τραπεζικού συστήματος, για παράδειγμα, στην Κύπρο, στο Λουξεμβούργο ή σε χώρες που δεν είναι μέλη της Ε.Ε. (π.χ. στην Ελβετία) σε λογαριασμό στο όνομά του, δεν υπόκειται σε κανέναν περιορισμό από την Τράπεζα της Ελλάδος, καθώς υπάρχει ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων
* Μεταφέρθηκαν χρήματα σε υποκαταστήματα ελληνικών τραπεζών στην Κύπρο;
- Μεταφέρθηκαν αλλά ως γεγονός δε συνιστά τάση φυγής κεφαλαίων από Λαρισαίους.
* Υπήρξε μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τις τραπεζικές θυρίδες;
- Πράγματι υπήρξε. Η ζήτηση θυρίδων σε κάποιες τράπεζες αυξήθηκε. Πρέπει όμως να σημειωθεί ότι χρήματα που τοποθετούνται σε θυρίδες δεν τοκίζονται, ενώ στην περίπτωση που κλαπούν από τη θυρίδα, ο πελάτης της τράπεζας δεν θα πάρει πίσω το σύνολο του ποσού, εκτός αν κάνει ειδική ασφάλεια δηλώνοντας στο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα το πλήρες περιεχόμενο της θυρίδας του.
* Σε κάθε περίπτωση κινδυνεύουν οι καταθέσεις;
- «Κατηγορηματικά όχι» ήταν η απάντηση που έδωσαν τα τραπεζικά στελέχη. Την ίδια άποψη έχει και ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος και το υπουργείο Οικονομικών που διατείνεται σε όλους τους τόνους ότι οι καταθέσεις είναι εγγυημένες με νόμο από το ελληνικό Δημόσιο.
* Αν κλείσει όμως η τράπεζα, δε θα χαθούν τα χρήματα;
- Η ρευστότητα του ελληνικού τραπεζικού συστήματος είναι εξασφαλισμένη από την ΕΚΤ αλλά και από το πακέτο των 28 δις. ευρώ. Όπως εξήγησαν ακόμα και αν κάποια τράπεζα αντιμετωπίσει πρόβλημα, το πιθανότερο σενάριο είναι να απορροφηθεί από άλλη ή άλλες προκειμένου να μη διαταραχθεί η ισορροπία του συστήματος. Απλώς, όπως αναφέρουν, ο καταθέτης θα έχει πρόσβαση στα χρήματά του μέσω άλλης τράπεζας. Επίσης ανέφεραν ότι σ’ όλες τις χώρες που βρέθηκαν υπό την εποπτεία του ΔΝΤ -ακόμα και στην Τουρκία- δεν χάθηκε ούτε ένα ευρώ από τις καταθέσεις των πολιτών.
* Τι θα συμβεί σε περίπτωση που όμως παρά τα όσα λέγονται υπάρξει πρόβλημα με μια τράπεζα;
- Η εγγύηση για τις καταθέσεις είναι ύψους 100.000 ευρώ. Η εγγύηση αυτή παρέχεται ανά καταθέτη και ανά τράπεζα.
* Τελικά ισχύει η εγγύηση των καταθέσεων;
- Ναι, με βάση την ισχύουσα νομοθεσία και για ελληνικές τράπεζες, το κράτος εγγυάται τις καταθέσεις κάθε τύπου (εκτός από ρέπος) για ποσό έως 100.000 ευρώ ανά καταθέτη και ανά τράπεζα.
Αυτό σημαίνει ότι αν σε ένα λογαριασμό υπάρχουν δύο δικαιούχοι (π.χ. ανδρόγυνο), καλύπτεται μέχρι του ποσού των 200.000 ευρώ. Αντίστοιχα, αν κάποιος καταθέσει 300.000 ευρώ σε τρεις διαφορετικές τράπεζες, καλύπτεται πλήρως για το σύνολο των χρημάτων του. Ακόμα και στο απίθανο ενδεχόμενο πτώχευσης κάποιας ελληνικής τράπεζας, οι καταθέτες δεν κινδυνεύουν να χάσουν τα χρήματά τους μέχρι το ποσό αυτό, καθώς το κράτος αναλαμβάνει την πληρωμή.
* Αν κάποιος διαθέτει 100.000 ευρώ σε περισσότερες από μία τράπεζες, τότε ποια αποζημίωση δικαιούται;
- Ο καταθέτης αυτός δικαιούται αποζημίωση για κάθε λογαριασμό σε κάθε τράπεζα. Δηλαδή, αν έχει 100.000 ευρώ σε μία τράπεζα και 200.000 ευρώ σε μια δεύτερη τράπεζα, η αποζημίωση που θα λάβει θα είναι ύψους 200.000 ευρώ συνολικά.
* Τι γίνεται στην περίπτωση που κάποιος έχει και δάνειο στην τράπεζα;
- Σ΄ αυτή την περίπτωση πρώτα καλύπτεται το δάνειο στην τράπεζα που έκλεισε και μετά γίνεται υπολογισμός της αποζημίωσης. Έτσι, για παράδειγμα, αν ο πελάτης μιας τράπεζας χρωστά σε αυτή 30.000 ευρώ και έχει κατάθεση, σε έναν λογαριασμό της τράπεζας, ύψους 50.000 ευρώ τότε θα πάρει ως αποζημίωση το ποσό των 20.000 ευρώ και αυτό γιατί πρώτα θα κρατηθούν οι οφειλές του.
* Η εγγύηση ισχύει και για τις ξένες τράπεζες;
- Οι ξένες τράπεζες- με έδρα χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης- που λειτουργούν στην Ελλάδα διέπονται από το θεσμικό πλαίσιο που ισχύει σε κάθε χώρα. Δηλαδή, αν η τράπεζα πτωχεύσει οι Έλληνες καταθέτες πρέπει να αναζητήσουν τα χρήματά τους μέσω της έδρας της τράπεζας, εκτός Ελλάδος. Αντίστοιχα, οι εγγυήσεις που δίνονται για τις καταθέσεις διαφέρουν από κράτος σε κράτος. Συνεπώς, όποιος επιλέξει να καταθέσει χρήματα σε μη ελληνικές τράπεζες (συμπεριλαμβανομένων των κυπριακών) πρέπει να ελέγξει το θεσμικό πλαίσιο που ισχύει σε κάθε χώρα.
* Μπορεί μια τράπεζα να δεσμεύσει τις καταθέσεις;
- Στην πραγματικότητα όχι. Ακόμη και αν επικρατήσει πανικός εν μέσω φημών και οργίων για την τύχη μιας τράπεζας ή των καταθέσεων μπορεί μόνο να καθυστερήσει το «στέρεμα» των καταθέσεών της, παγώνοντας τις συναλλαγές για ορισμένες μέρες. Αυτό μπορεί να γίνει με έγκριση της κυβέρνησης.
* Υπάρχει κίνδυνος δέσμευσης των καταθέσεων, τώρα με την εισδοχή του ΔΝΤ;
- Όχι. Η προσφυγή στο ΔΝΤ δεν σημαίνει δέσμευση των καταθέσεων που έχουν ιδιώτες σε τράπεζες. Μέχρι στιγμής σε όσες χώρες έχει παρέμβει το ΔΝΤ διασφαλίστηκαν οι καταθέσεις και δεν πειράχτηκαν.
