Νέα τεκμήρια διαβίωσης για τον εντοπισμό εισοδημάτων που αποκρύπτουν από την Εφορία επιτηδευματίες, ελεύθεροι επαγγελματίες, αλλά και μισθωτοί, καθιερώνει το υπουργείο Οικονομικών με διατάξεις που περιλαμβάνονται στο φορολογικό νομοσχέδιο που θα ζητηθεί σήμερα στο Υπουργικό Συμβούλιο. Τα νέα τεκμήρια βασίζονται στη λογική του ελάχιστου κόστους διαβίωσης και χρήσης περιουσιακών στοιχείων και υπηρεσιών και, εφόσον το ετήσιο εισόδημα του φορολογουμένου δεν τα καλύπτει, θα φορολογείται με βάση αυτά.
Έτσι, ακίνητα, αυτοκίνητα, σκάφη αναψυχής, ενοίκια, πισίνες, οικιακές βοηθοί και δίδακτρα ιδιωτικών σχολείων είναι ορισμένα μόνο από τα περιουσιακά στοιχεία και τις ετήσιες δαπάνες που θα λαμβάνει υπόψη η Εφορία προκειμένου να διαμορφώσει για τον κάθε φορολογούμενο ένα ελάχιστο εισόδημα το οποίο θα αποτελεί τη βάση της φορολογίας του.
Στην περίπτωση όπου τα δηλωθέντα εισοδήματα ξεπερνούν αυτά που προκύπτουν με βάση τα νέα τεκμήρια διαβίωσης ο φορολογούμενος θα επιβαρύνεται με βάση τα πραγματικά του εισοδήματα και όχι τα τεκμαρτά.
Δύο είναι τα επικρατέστερα σενάρια που εξετάζουν στο υπουργείο Οικονομικών όσον αφορά τη διαμόρφωση των ελάχιστων δαπανών διαβίωσης για τα ακίνητα. Το πρώτο σενάριο και επικρατέστερο, σύμφωνα με αρμόδιο παράγοντα της κυβέρνησης, είναι το ελάχιστο κόστος για τη συντήρηση και χρήση κατοικιών να διαμορφώνεται με βάση το τετραγωνικό μέτρο ετησίως κλιμακωτά ανάλογα με το συνολικό εμβαδόν του ακινήτου. Το δεύτερο σενάριο είναι να προκύπτει το ελάχιστο κόστος με βάση την αντικειμενική αξία του ακινήτου πολλαπλασιαζόμενη με έναν συντελεστή 4% ή 5%.
Όσον αφορά το πρώτο σενάριο, σύμφωνα με την εισήγηση που θα κατατεθεί στη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου είναι το ελάχιστο κόστος ανά τετραγωνικό μέτρο για κατοικίες από 81 ως 200 τετραγωνικά να διαμορφωθεί στα 5 ευρώ μηνιαίως ή 60 ευρώ ετησίως. Έτσι, αν κάποιος διαθέτει πρώτη κατοικία 120 τετραγωνικών μέτρων, το ελάχιστο εισόδημα που θα πρέπει να δηλώσει στην Εφορία για να μη φορολογηθεί επιπλέον θα διαμορφωθεί σε 7.200 ευρώ.
Στην περίπτωση όπου το ακίνητο ξεπερνά τα 200 τετραγωνικά, στο υπουργείο Οικονομικών εξετάζουν να διαμορφωθεί το ελάχιστο κόστος σε 100 ευρώ ανά τ.μ. ετησίως. Δηλαδή για 250 τ. μ. το εισόδημα να ανέρχεται σε 25.000 ευρώ ετησίως. Από την άλλη, αν το ακίνητο είναι κάτω από τα 81 τετραγωνικά μέτρα, το ελάχιστο κόστος να διαμορφώνεται σε 40 ευρώ ανά τ.μ. ετησίως. Έτσι, για ακίνητο εμβαδού 70 τ.μ. το ετήσιο ελάχιστο εισόδημα θα πρέπει να είναι 2.800 ευρώ.
Αντίστοιχη φιλοσοφία θα εφαρμοστεί και στα αυτοκίνητα, όπου ως τιμή βάσης θα είναι τα 3.000 ευρώ ετήσιο ελάχιστο εισόδημα για αυτοκίνητο ως 1.200 κυβικά εκατοστά και πάνω από τα κυβικά αυτά θα προστίθενται 200 ευρώ ανά 100 κυβικά. Έτσι, αν για παράδειγμα έχει κάποιος ένα ΙΧ 1.600 κυβικών εκατοστών, θα πρέπει να διαθέτει ετήσιο ελάχιστο εισόδημα που αφορά το τεκμήριο του συγκεκριμένου οχήματος 3.800 ευρώ. Αν έχει ΙΧ 2.000 κυβικών εκατοστών, τότε η ελάχιστη δαπάνη διαβίωσης ανέρχεται σε 4.600 ευρώ και αν διαθέτει ένα τζιπ 3.700 κυβικών τότε το ελάχιστο εισόδημα θα διαμορφώνεται σε 8.000 ευρώ.
Σε όλα τα παραπάνω θα προστίθενται και άλλες ελάχιστες δαπάνες διαβίωσης εφόσον ο φορολογούμενος δια θέτει, π.χ., σκάφος αναψυχής, οικιακή βοηθό ή στέλνει τα παιδιά του σε ιδιωτικά σχολεία. Για παράδειγμα, αν έγγαμος με δύο παιδιά διαμένει στην Αγία Παρασκευή σε κατοικία 120 τετραγωνικών μέτρων, έχει και ένα εξοχικό στον Κάλαμο 80 τετραγωνικών μέτρων, διαθέτει δύο ΙΧ (ένα 1.600 κυβικών και ένα 3.700 κυβικών), έχει οικιακή βοηθό στην οποία καταβάλλει ετησίως 7.200 ευρώ (600 ευρώ τον μήνα) και πληρώνει ετησίως για δίδακτρα των παιδιών του 16.000 ευρώ, τότε το ελάχιστο εισόδημα που θα πρέπει να δηλώνει στην Εφορία με βάση τα νέα τεκμήρια είναι περίπου 45.000 ευρώ.
Αυτό θα προκύψει στην περίπτωση κατά την οποία υιοθετηθεί το σενάριο υπολογισμού του κόστους κατοικίας με βάση το τετραγωνικό. Στην περίπτωση όπου τελικά επικρατήσει το δεύτερο σενάριο, δηλαδή της αντικειμενικής αξίας με συντελεστή 4%, τότε το ελάχιστο εισόδημα θα διαμορφωθεί σε 46.000 ευρώ, δηλαδή 1.000 ευρώ περισσότερα.
Αρκετά υψηλό εισόδημα θα πρέπει να δηλώσει και ένας άγαμος που διαθέτει πρώτη κατο ικία 100 τ.μ. στους Αγίους Αναργύρους, έχει το πατρικό του εμβαδού 120 τ.μ. στο Ναύπλιο και διαθέτει και ένα αυτοκίνητο 2.000 κυβικών εκατοστών. Στην περίπτωση αυτή το ελάχιστο εισόδημα διαμορφώνεται σε περίπου 15.000 ευρώ ετησίως.
Με βάση το νέο ενισχυμένο σύστημα τεκμηρίων διαβίωσης, φορολογούμενος που διαθέτει πρώτη κατοικία 200 τ.μ, εξοχικό 100 τ.μ, ένα αυτοκίνητο 2.500 κυβικών, ένα ιστιοφόρο πέντε μέτρων, μία εξωτερική πισίνα και απασχολεί μία οικιακή βοηθό δεν μπορεί να δηλώνει στην Εφορία λιγότερα από 43.200 ευρώ τον χρόνο.Αντίστοιχα, φορολογούμενος με μοναδικά περιουσιακά στοιχεία πρώτη κατοικία 100 τετραγωνικών και ένα αυτοκίνητο 1.400 κυβικών θα έχει ετήσιο τεκμαρτό εισόδημα 10.800 ευρώ.
Πάντως παρά την ενίσχυση των τεκμηρίων, αρκετές κατηγορίες φορολογουμένων, ιδίως όσοι έχουν υψηλά εισοδήματα, εξακολουθούν να μένουν στο απυρόβλητο. Πρόκειται για φορολογουμένους που και στο μέλλον με το σύστημα που προωθείται θα έχουν τη δυνατότητα να δηλώνουν εισοδή ματα πολύ χαμηλότερα των πραγματικών τους, αρκεί να είναι έστω και λίγο υψηλότερα από αυτά που προκύπτουν από τα τεκμήρια. Γι' αυτό και θεωρείται ότι το νέο καθεστώς έχει αρκετά παράθυρα φοροδιαφυγής.
