Για πρωτόγνωρη κρίση και απανωτά «ασύμμετρα σοκ», εξαιτίας της διακοπής της κεφαλαιακής ροής στην οικονομία έκαναν λόγο οι καθηγητές Πολιτικής Οικονομίας, Γιάννης Μηλιός και Γιώργος Σταθάκης, επισημαίνοντας ότι το πρόβλημα δεν εντοπίζεται σε εθνικό επίπεδο, αλλά σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Όπως επεσήμαναν οι δύο καθηγητές, στο αρχιτεκτονικό οικοδόμημα της Ενωμένης Ευρώπης δεν τηρήθηκαν οι αυτονόητοι και στοιχειώδεις κανόνες συγκρότησης ενός ενιαίου χώρου πληρωμών (κοινό νόμισμα), οι δύο πυλώνες πάνω στους οποίους στηρίχθηκε η ευρωπαϊκή ανάπτυξη έχουν καταρρεύσει, χωρίς μάλιστα να έχει προβλεφθεί ένας μηχανισμός αντιμετώπισης της κρίσης. «Ένα από τα αυτονόητα, όταν δημιουργείται μια περιοχή κοινού νομίσματος, είναι πως πρέπει να υπάρχει ο “δανειστής της τελευταίας καταφυγής” –και αυτόν τον ρόλο πρέπει να τον έχει η κεντρική τράπεζα», σημείωσε μεταξύ άλλων ο κ. Μηλιός. «Το κυριότερο ζητούμενο είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να αποκτήσει μια Κοινωνική Χάρτα, αντίστοιχη με την οικονομική χάρτα που έχει συγκροτηθεί», υπογράμμισε ο κ. Σταθάκης.
Να σημειωθεί ότι οι επισημάνσεις έγιναν στο περιθώριο της χθεσινοβραδινής εκδήλωσης που διοργάνωσε ο ΣΥΡΙΖΑ και οι Οικονομολόγοι του ΣΥΡΙΖΑ, στο Χατζηγιάννειο Πνευματικό Κέντρο, με θέμα «Οικονομία των αναγκών και Οικονομική κρίση σήμερα». Όπως ανέφερε ο κ. Μηλιός, από τη στιγμή που κάποιες χώρες έγιναν, σε δεδομένες συνθήκες, αποδέκτες μεγάλων ροών κεφαλαίων από το εξωτερικό, είτε γιατί ανέβηκαν οι τιμές στην κτηματαγορά, είτε για οποιοδήποτε άλλο λόγο, αυτό σήμαινε ότι αυτές οι χώρες είχαν ελλειμματικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, ενώ κάποιες άλλες χώρες, όπως η Γερμανία και η Ολλανδία είχαν πλεονάσματα.
«Τη στιγμή που ξεσπά η κρίση και σταματούν οι ροές κεφαλαίων, η ισορροπία που υπάρχει (για την κάλυψη των ελλειμμάτων από τη ροή των κεφαλαίων) καταρρέει. Τότε έχουμε αυτό που η θεωρία ονομάζει ασύμμετρα σοκ –κάτι που μαθαίνουν οι πρωτοετείς φοιτητές της Οικονομίας. Είναι αστείο να λέμε ότι φταίει μια συγκεκριμένη κυβέρνηση ή ένα συγκεκριμένο μοντέλο. Εάν φταίει κάποιος, είναι η αρχιτεκτονική της Ευρώπης. Και όχι η μία ή η άλλη κυβέρνηση. Όχι επειδή κάποτε, η μία ή η άλλη ελληνική κυβέρνηση χρησιμοποίησε λογιστικές τεχνικές, ανάλογες με αυτές στις οποίες πρώτο κατέφυγε το γερμανικό κράτος σε συνεργασία με τις αμερικανικές τράπεζες, όπως η Goldman Sachs για να πετύχει την ενοποίηση της Ανατολικής Γερμανίας στην Ομοσπονδία, χωρίς να φανεί ότι τα ελλείμματα εκτινάσσονται. Αυτό, λοιπόν, το κόλπο των Γερμανών, το ότι έγινε στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες –δεν έχω καμιά αμφιβολία ότι θα το δούμε και στη Βρετανία- δεν είναι τόσο το πρόβλημα, δεν είναι η αιτία. Αλλά καθιστά τις πολιτικές που ακολουθούνται ιδιαίτερα προβληματικές, αν δούμε τα πράγματα έτσι. Η κυβέρνηση έρχεται να εισπράξει ανεξόφλητα γραμμάτια. Σας θυμίζω την ασφαλιστική μεταρρύθμιση Γιαννίτση –δεν πέρασε, και είναι ένα ανεξόφλητο γραμμάτιο. Θα μπορέσει τώρα η ιθύνουσα τάξη να εξοφλήσει αυτά τα γραμμάτια; Μένει να το δούμε. Εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό και από εμάς. Αύριο (σ.σ. σήμερα) είναι η πανελλαδική απεργία», υπογράμμισε.
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΧΑΡΤΑ
Σύμφωνα με τον κ.Σταθάκη, αυτή τη στιγμή, οι δύο πυλώνες πάνω στους οποίους στηρίχθηκε η ΕΕ δεν ισχύουν –αυτοί οι πυλώνες ήταν του Μάαστριχτ (που απαγορεύει τη δημιουργία δημοσίων ελλειμμάτων και του Ανταγωνισμού. «Μόλις κλιμακώθηκε η κρίση, το 2009, κανένας από τους δύο αυτούς πυλώνες δεν ισχύει.
27 από τις 29 χώρες της ΕΕ έχουν ελλείμματα –παραβιάζουν το Μάαστριχτ. Και ο δεύτερος πυλώνας δεν ισχύει από τη στιγμή που η κρίση έγινε ξανά εθνική», ανέφερε ο καθηγητής.
Ο ίδιος τονίζει πως στο πλαίσιο της ΕΕ θα πρέπει να αναπτυχθούν τρεις μηχανισμοί: πρώτον, η ΕΚΤ να τεθεί υπό τον πολιτικό έλεγχο (δεν νοείται σήμερα η ΕΚΤ να δρα ως ανεξάρτητη αρχή), δεύτερον, η ΕΚΤ θεσμικά και η ΕΕ να έχει ικανό προϋπολογισμό για να διατηρεί τη στοιχειώδη οικονομική συνοχή και τρίτον –και σημαντικότερο- να καταρτιστεί μια Κοινωνική Χάρτα της ΕΕ, αντίστοιχη με αυτή της οικονομικής χάρτας. Ο κ.Σταθάκης υποστήριξε ακόμη πως καλώς η Ελλάδα βρίσκεται στην ζώνη του Ευρώ, καθώς το ενιαίο νόμισμα παρείχε μια στοιχειώδη προστασία στα εθνικά νομίσματα που εντάχθηκαν σε αυτό, απέναντι σε κερδοσκοπικές κινήσεις. «Οι ίδιες χρηματαγορές που σήμερα πιέζουν μέσω της Ελλάδας και της Ισπανίας το ευρώ, το κάνουν και με τα εθνικά νομίσματα. Το μείζον πρόβλημα είναι πώς ρυθμίζονται οι ευρωπαϊκές πολιτικές για την αντιμετώπιση της κρίσης», είπε.
ΓΟΡΔΙΟΣ ΔΕΣΜΟΣ
Ο κ.Σταθάκης, απαντώντας σε ερώτηση για τη δημοσιονομική προσαρμογή και την κάλυψη των δημοσίων ελλειμμάτων και χρέους, είπε αυτή τη στιγμή, η όποια ελληνική κυβέρνηση δεν έχει στην διάθεσή της και πολλές επιλογές για το τι θα κάνει. «Είναι ένας γόρδιος δεσμός. Δεν μπορούν να αντληθούν έσοδα από αυτούς που έχουν μεγαλύτερη ικανότητα για κάτι τέτοιο, που αποτελούν το 30%, ενώ η μεγάλη πλειοψηφία φορολογείται ήδη πολύ βαριά», σημείωσε χαρακτηριστικά.
ΑΠΟ ΤΑ... ΑΡΙΣΤΕΡΑ
Σύμφωνα με τους δύο καθηγητές, οι διεκδικήσεις της Αριστεράς (εν προκειμένω από τον ΣΥΡΙΖΑ), θα πρέπει να αφορούν σε αναδιανομή του πλούτου, με άρση της φοροασυλίας των πλουσιοτέρων τάξεων και των ευκατάστατων στρωμάτων και με στόχευση των πόρων στα στρώματα που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη κοινωνικής στήριξης, σε αύξηση της απασχόλησης, μέσω προφανώς των δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων αλλά παράλληλα μέσω της ανάπτυξης ενός τρίτου τομέα της οικονομίας (κοινωνικού, συνεταιριστικού) που θα επικεντρωθεί στην ανασυγκρότηση της αγροτικού τομέα, στην πράσινη ανάπτυξη, στην τοπική ανάπτυξη, στο πολιστικό τομέα, στα μμε, στο εμπόριο, την ενέργεια, τις κατασκευές, αλλά και μια πληθώρα άλλων δραστηριοτήτων, σε ρύθμιση και μεγαλύτερο δημόσιο έλεγχο στη χρηματοπιστωτικό σύστημα, στη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης και του τομέα των δημόσιων αγαθών.
Παράλληλα, επισημάνθηκε ότι σήμερα απαιτούνται λύσεις που να στοχεύουν πέρα από το κεφάλαιο και το κέρδος, πρέπει να προταχθεί η απο-εμπορευματοποίηση των αναγκών, καθώς επείγει η υπεράσπιση της οργάνωσης των κοινωνιών με βάση την ελευθερία ικανοποίησης των αναγκών, τον κοινωνικό έλεγχο και την αλληλεγγύη και όχι με βάση τον ψυχαναγκασμό του λογισμού της αξιοποίησης των κεφαλαίων επείγει. «Πρέπει να επιδιώξουμε έξοδο από την κρίση με στήριξη στην απασχόληση, στα εργασιακά και κοινωνικά δικαιώματα, στον δημόσιο έλεγχο και τα κοινωνικά αγαθά», επισημάνθηκε στην εκδήλωση.
