Του Γιώργου Νούλη
Κανονικά προχθές η Βουλή θα έπρεπε μέσα σε πανηγυρική ατμόσφαιρα και με ονομαστική ψηφοφορία, να ψήφιζε με συνοπτικές διαδικασίες το πρώτο νομοσχέδιο για την προστασία από πλειστηριασμούς της πρώτης κατοικίας. Ωστόσο ο φόβος των μονομερών ενεργειών στη διάρκεια των κρίσιμων συνομιλιών στο Eurogroup, επέβαλε στην κυβέρνηση ωριμότερες σκέψεις και το νομοσχέδιο πήρε παράταση μερικών ημερών…
Την ίδια τύχη είχε και το νομοσχέδιο για τη ρύθμιση των ληξιπρόθεσμων οφειλών στο Δημόσιο που επρόκειτο να κατατεθεί την περασμένη Πέμπτη κι ας έγιναν αρμοδίως και οι σχετικές εξαγγελίες. Και δεν ανεστάλη μόνο η κατάθεσή του, αλλά τώρα άρχισαν να διατυπώνονται και δεύτερες σκέψεις όχι μόνο για το "κούρεμα" των οφειλών αλλά και για το άνοιγμα των 100 δόσεων σε όλους τους φορολογουμένους ακόμα και αν χρωστούν εκατομμύρια ευρώ.
Η ρύθμιση βέβαια, όπως λέγεται, δεν αποσύρεται και θα κατατεθεί στη Βουλή, όμως είναι ανοιχτό το ενδεχόμενο να υπάρξουν κάποιες τροποποιήσεις σε σχέση με όσα αρχικά ανακοινώθηκαν, όπως και το να δοθούν "μπόνους" στους συνεπείς φορολογούμενους, οι οποίοι "έπεσαν από τα σύννεφα", όταν διαπίστωσαν ότι ωφελούμενοι ήταν και όσοι μέχρι τώρα δεν πλήρωναν…
Πάντως υπό την αίρεση των ισορροπιών που θα διαμορφωθούν μετά την επιχειρούμενη συμφωνία κυβέρνησης – δανειστών, ότε και αν οριστικοποιηθεί, θα δείξει αν θα μπει "φρένο" στη ρύθμιση ή εξαιτίας της ανάγκης αύξησης των εσόδων οι εταίροι θα αφήσουν να περάσει ως έχει το νομοσχέδιο.
Σε κάθε περίπτωση η ιδιαιτερότητα της ρύθμισης με το «κούρεμα» του 50%, αφορά σε χρέη του δημιουργήθηκαν έως τα τέλη του 2013, ενώ οφειλές που καταστήθηκαν ληξιπρόθεσμες έως τις 31-12-2014 μπορούν να ρυθμιστούν έως και 100 δόσεις με κατώτατη δόση τα 20 ευρώ.
Επί της ουσίας ωστόσο τα αμφιλεγόμενα σημεία της προωθούμενης ρύθμισης είναι δύο. Το πρώτο αφορά στη δυνατότητα που σχεδιάζεται να δοθεί σε όσους φορολογούμενους έχουν χρέη από φόρους εισοδήματος ή χαράτσι ακινήτων έως το τέλος του 2013, να ξοφλήσουν την οφειλή τους καταβάλλοντας εφάπαξ τα μισά από τα χρέη τους.
Όπως επισημαίνουν Λαρισαίοι φοροτεχνικοί, με τις σχετικές διατάξεις ένας φορολογούμενος με ληξιπρόθεσμη οφειλή 1000 ευρώ από φόρο εισοδήματος του 2012, θα μπορέσει να πληρώσει με δύο χρόνια καθυστέρηση τα μισά και να κλείσει την εκκρεμότητα με την Εφορία την ώρα που ένας άλλος φορολογούμενος με τα ίδια εισοδήματα και τον ίδιο φόρο πλήρωσε εμπρόθεσμα τον φόρο του.
Το δεύτερο σημείο που εγείρει δεύτερες σκέψεις αφορά στη δυνατότητα όλων των φορολογουμένων να ενταχθούν στις 100 δόσεις, ανεξαρτήτως ύψους οφειλής καθώς δεν αποκλείεται πλέον να υπάρξει τελικά όριο αντί της απελευθέρωσής του.
Ας δούμε όμως, το πλαίσιο και τη φιλοσοφία της ρύθμισης που εξήγγειλε το Υπ. Οικονομικών, που έχει ως κεντρική ιδέα: Χρωστάς 2.000 ευρώ, μου δίνεις 1000 και ξόφλησες… Σε αυτό το πλαίσιο η πολιτική ηγεσία του υπουργείου ετοιμάζεται να κάνει το μεγάλο βήμα, διαγράφοντας υπό προϋποθέσεις έως και το 50% του κεφαλαίου της οφειλής. Όχι πρόστιμα και προσαυξήσεις, όπως χάριζε μέχρι τώρα η Εφορία, αλλά το κεφάλαιο. Υπό προϋποθέσεις και περιορισμούς μεν, αλλά με τις δικαιολογημένες απορίες των συνεπών φορολογουμένων που πληρώνουν στην ώρα τους.
Ουσιαστικά η αναπληρώτρια υπουργός Οικονομικών Νάντια Βαλαβάνη παρουσίασε μία ρύθμιση η οποία «πατά» στην ισχύουσα, αλλά την απογειώνει κάνοντας έναν ουσιαστικό διαχωρισμό. Όσοι χρωστούν ληξιπρόθεσμα (μόνο από φόρο εισοδήματος και χαράτσι ακινήτων) τα οποία έχουν δημιουργηθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2013 έχουν μια "χρυσή" ευκαιρία. Αν μπουν στη ρύθμιση, που προσδοκάται να ενεργοποιηθεί στα τέλη Μαρτίου το 1 ευρώ που θα πληρώνουν οι οφειλέτες μπορεί να μετρήσει για 2.
ΤΟ ΚΟΥΡΕΜΑ ΟΦΕΙΛΩΝ
Πώς θα γίνει αυτό; Με δύο εναλλακτικούς τρόπους:.
* Καταβάλλοντας εφάπαξ το 50% της οφειλής, το υπουργείο Οικονομικών θα τους χαρίζει το άλλο μισό. Ας υποθέσουμε ότι κάποιος οφείλει 2.000 ευρώ. Αν δώσει εφάπαξ 1000 ευρώ, ξόφλησε το χρέος του. Ο άλλος φορολογούμενος που πλήρωσε κανονικά τον φόρο εισοδήματος των 2.000 ευρώ του 2013 είναι ο ζημιωμένος.
* Η δεύτερη εναλλακτική έρχεται να καλύψει αυτούς που δεν έχουν τη δυνατότητα να πληρώσουν εφάπαξ τα μισά και να ξοφλήσουν, αλλά μπορούν να δώσουν τουλάχιστον το δεκαπλάσιο της ελάχιστης μηνιαίας δόσης.
Ιδού ένα παράδειγμα για να γίνει αντιληπτό το "κούρεμα" της οφειλής. Έστω φορολογούμενος οφείλει συνολικά 8.000 ευρώ εκ των οποίων τα 5.000 ευρώ αφορούν αρχική οφειλή και τα υπόλοιπα 3.000 ευρώ είναι προσαυξήσεις. Ο συγκεκριμένος φορολογούμενος έχει τις εξής επιλογές:
- Να εξοφλήσει εφάπαξ, διαγράφοντας το 50% της συνολικής οφειλής. Αν καταβάλλει 4.000 ευρώ, το υπουργείο Οικονομικών του χαρίζει τα υπόλοιπα.
- Να καταβάλλει ως πρώτη δόση, ποσό που να υπερβαίνει έστω και κατά ένα ευρώ, το δεκαπλάσιο της ελάχιστης δόσης των 20 ευρώ, επομένως πάνω από 201 ευρώ. Αν ο φορολογούμενος έχει τη δυνατότητα να δώσει εφάπαξ ποσό 2.000 ευρώ. Το υπουργείο Οικονομικών θα μετρήσει τα 2.000 ευρώ, διπλά σαν να είναι 4.000 ευρώ. Θα σβήσει πρώτα τις προσαυξήσεις των 3.000 ευρώ και θα αφαιρέσει και τα 1.000 που απομένουν από το κεφάλαιο. Έτσι πληρώνοντας 2.000 ευρώ, η συνολική οφειλή των 8.000 ευρώ μειώνεται σε 4.000 ευρώ. Τα 4.000 ευρώ που απομένουν μπαίνουν στη ρύθμιση των 100 δόσεων.
Πέρα από τη διάσταση της καταφανούς φοροαδικίας σε βάρος των συνεπών φορολογουμένων, υπάρχει και μία επιπλέον: Πολλοί «μεγάλοι» με βαριά χρέη θεωρείται πως δεν θα αφήσουν μια τέτοια ευκαιρία ανεκμετάλλευτη και τα ταμεία του δημοσίου θα πάρουν βαθιά ανάσα εσόδων.
Να σημειωθεί πάντως, γεγονός που επικαλείται, το Υπ. Οικονομικών, προκειμένου να στηρίξει το νέο εγχείρημα, ότι την τελευταία διετία χιλιάδες φορολογούμενοι δεν κατάφεραν να πληρώσουν τις υποχρεώσεις τους, εξέλιξη που οφείλεται στη συρρίκνωση των εισοδημάτων τους και την αύξηση της φορολογίας. Θα πρέπει επίσης να επισημανθεί ότι οι μέχρι σήμερα ρυθμίσεις δεν έφεραν έσοδα στα δημόσια ταμεία, ακόμα και η τελευταία των 100 δόσεων. Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου στη ρύθμιση των 100 δόσεων έχουν ενταχθεί 195.000 (σε σύνολο 4,1 εκατ. οφειλετών) φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις και το ρυθμιζόμενο ποσό ανέρχεται στα 2,1 δισ. ευρώ.
ΤΑ ΨΙΛΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΡΥΘΜΙΣΗΣ
Συνεχίζοντας, να επισημάνουμε πως παράλληλα, με την καινοτομία της διαγραφής κεφαλαίου, το υπουργείο Οικονομικών κάνει ένα γερό λίφτινγκ στην ισχύουσα ρύθμιση των 100 δόσεων.
* Πρωτίστως στη ρύθμιση θα μπορούν να υπαχθούν όλοι οι φορολογούμενοι χωρίς όριο οφειλής καθώς καταργείται το πλαφόν του 1 εκ. ευρώ.
* Θα ισχύουν 100 δόσεις ανεξαρτήτως ποσού (καταργείται δηλαδή το όριο των 15.000 ευρώ πάνω από το οποίο οι δόσεις ήταν μέχρι 72 με το σημερινό σύστημα).
* Για πρώτη φορά μπορούν να ενταχθούν και οφειλές ΦΠΑ, ενώ επίσης για πρώτη φορά μπορούν να υπαχθούν σε ρύθμιση και όσοι έχουν προσφύγει στη Δικαιοσύνη για φορολογικές οφειλές εφόσον η υπόθεσή τους δεν έχει ακόμα εκδικαστεί σε πρώτο βαθμό.
* Οι 100 δόσεις ανοίγουν για όλους, με διαγραφή προσαυξήσεων που ξεκινά από 90% για εξόφληση σε δύο έως πέντε δόσεις και περιορίζεται σε 30% για εξόφληση σε 100 δόσεις.
* Εντός της ρύθμισης, για οφειλές έως 5.000 ευρώ, σταματούν να τρέχουν προσαυξήσεις. Για υψηλότερες οφειλές ο τόκος περιορίζεται από 4,56% σε 3%. Η ελάχιστη δόση μειώνεται από 50 ευρώ το μήνα σήμερα, σε 20 ευρώ ενώ εντός της ρύθμισης δίνεται και περίοδος χάριτος τριών μηνών, με επιβάρυνση 0,25% για κάθε μήνα καθυστέρησης.
* Αν κάποιος φορολογούμενος δεν έχει υποβάλει όλες του τις φορολογικές δηλώσεις, μπορεί να ενταχθεί στη ρύθμιση και να υποβάλει όσες οφείλει εντός τριμήνου.
* Η ρύθμιση θα είναι ανοιχτή μέχρι τέλος Απριλίου και θα είναι η «τελευταία ευκαιρία».
* Στη ρύθμιση θα μπορούν να μεταφερθούν και όσοι έχουν ήδη ρύθμιση οφειλών. Όταν δηλαδή ανοίξει η νέα ρύθμιση θα μπορούν να μεταβούν σε εκείνη. Εφόσον έχουν οφειλές άνω των 15.000 ευρώ (για τις οποίες με το σημερινό σύστημα υπήρχαν μέχρι 72 δόσεις) θα μπορούν να μετακινηθούν στις 100 δόσεις. Επίσης κατά τη στιγμή της μετακίνησης θα μπορούν, εφόσον θέλουν να εξοφλήσουν εφάπαξ ένα ποσό πέραν της ρύθμισης για να επωφεληθούν από το «κούρεμα» του 50%.
Τα νέα δεδομένα βέβαια δημιουργούν ένα περίεργο «κίνητρο» για κάποιους να περιμένουν έως το τέλος Απριλίου ώστε να συγκεντρώσουν ένα όσο το δυνατόν μεγαλύτερο ποσό και να το πληρώσουν εφάπαξ προκειμένου να επωφεληθούν από το «κούρεμα του 50%. Αυτό, όμως ενέχει τον κίνδυνο να αντιμετωπίσουν εισπρακτικά μέτρα στο μεταξύ.
Τώρα όπως προαναφέραμε αν η νέα ρύθμιση προκαλέσει αντιδράσεις από τους πιστωτές της χώρας, οι οποίοι είχαν αντιδράσει και στην υφιστάμενη ρύθμιση των 100 δόσεων που θέσπισε η προηγούμενη κυβέρνηση, είναι ζήτημα ημερών να το μάθουμε. Ωστόσο, η κ. Βαλαβάνη εκτιμά πως η ρύθμιση θα φέρει έσοδα στο κράτος, έστω και αν από τα 76 δισ. των ληξιπρόθεσμων οφειλών μπορούν να εισπραχθούν μόλις 9 δισ. ή αλλιώς το 11,6% αυτών…
