Σε πραγματικό γεωφυσικό παρατηρητήριο εφάμιλλο μεγάλων διεθνών οργανισμών και σεισμολογικών υπηρεσιών όπως της Ιαπωνίας και των ΗΠΑ έχει μετατρέψει τον Πολυδύναμο Γεωφυσικό Σταθμό «ΘΕΣΣΑΛΙΑ», στα Τρίκαλα, η προσθήκη νέων οργάνων. Σύμφωνα με τον ερευνητή Δρ. Θανάση Γκανά, για τον σταθμό «ΘΕΣΣΑΛΙΑ», στα Τρίκαλα, ήδη από το 2003, σε συνεργασία με τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Τρικάλων, επιλέχθηκε η κατάλληλη θέση (Κλοκωτός - τέως Δήμος Οιχαλίας) και ανέλαβε η μεν ΝΑ Τρικάλων το κόστος κατασκευής του οικίσκου και της όλης υποδομής, το δε Γεωδυναμικό Ινστιτούτο εγκατέστησε τα απαραίτητα σεισμολογικά όργανα.
Έχει ωστόσο σημασία να αναφερθούν, όπως ο ίδιος σημειώνει, οι συντελεστές αυτής της προσπάθειας: ο Ηλίας Βλαχογιάννης, ο τότε νομάρχης ο οποίος στήριξε οικονομικά με τις κατασκευαστικές εργασίες, ο Αθανάσιος Ζιώγκος, τότε δήμαρχος Οιχαλίας ο οποίος διέθεσε προσωπικό και μηχανήματα και ο αείμνηστος Γιώργος Σταυρακάκης, τότε διευθυντής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου ο οποίος διέθεσε το κορυφαίο σεισμολογικό εξοπλισμό. Ο οικίσκος του σταθμού έχει εμβαδόν 3 x 3 τετραγωνικά μέτρα, έχει θεμελιωθεί σε βράχο (μάρμαρα της Πελαγονικής γεωλογικής ενότητας των Ελληνίδων) και παραδόθηκε τον Σεπτέμβριο του 2006.
Η έναρξη λειτουργίας του έγινε στις 22/9/2006. Τα έτη 2007/2008 έγινε η εγκατάσταση ενός διπλόσυχνου γεωδαιτικού δέκτη υψηλής ακρίβειας (GPS) από το ΓΕΙΝ και ενός μαγνητομέτρου από το Ινστιτούτο Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης (Ι.Δ.Ε.Τ.). Το Δεκέμβριο του 2010, γύρω από τον οικίσκο του σεισμολογικού σταθμού «ΘΕΣΣΑΛΙΑ» έγινε η εγκατάσταση ενός πλήρως αυτοματοποιημένου μετεωρολογικού σταθμού, από το Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης (Ι.Ε.Π.Β.Α.).
Ο σταθμός «Θεσσαλία» με γεωγραφικό πλάτος: 39° 33' 53.065'' Β, γεωγραφικό μήκος: 22° 00' 51.7814'' Α (υψόμετρο από την μέση στάθμη της θάλασσας: 103) έχει εξοπλιστεί με έναν από τους καλύτερους σεισμογράφους στην Ελλάδα (μοντέλο STS-2), ο οποίος και στέλνει υψηλής ποιότητας σεισμολογικά δεδομένα συνεχώς και σε πραγματικό χρόνο στο Θησείο (Αθήνα) και από εκεί στο Στρασβούργο και Ρώμη.
Ο σταθμός (κωδικός THL) πληροί όλες τις προδιαγραφές για την εγκατάσταση και λειτουργία πρότυπου σεισμολογικού σταθμού με το σεισμόμετρο να εδράζεται σε στο υγιές πέτρωμα, ενώ τα καταγραφικά συστήματα να λειτουργούν στον παρακείμενο οικίσκο. Επίσης, στον σταθμό λειτουργεί επιταχυνσιογράφος (κωδικός THLA) για την καταγραφή της ισχυρής εδαφικής κίνησης.
Ο επιταχυνσιογράφος λειτουργεί μόνο σε triggering mode, δηλαδή δεν υπάρχει συνεχής καταγραφή σε πραγματικό χρόνο (real-time). Όταν η δόνηση, σύμφωνα με τον κ. Γκανά, ξεπεράσει το προκαθορισμένο κατώφλι της εδαφικής κίνησης τότε καταγράφεται τοπικά και την καταγραφή την ανακτούμε μετέπειτα (manually).
Η ανάγκη δημιουργίας σταθμού, σύμφωνα με τον ίδιο, προέκυψε από σειρά παραγόντων, με σημαντικότερους: α) την εκτίμηση του σεισμικού κινδύνου σε περιοχές χαμηλής σεισμικότητας όπως η Δυτική Θεσσαλία και β) την ανάγκη επαλήθευσης των μετρήσεων της διαφορικής συμβολομετρίας (InSAR) στην περιοχή της Θεσσαλίας με ανεξάρτητα γεωδαιτικά δεδομένα. Τα δεδομένα του σταθμού είναι διαθέσιμα δωρεάν στην ελληνική και διεθνή επιστημονική κοινότητα από τον δικτυακό τόπο www.gein.noa.gr/gps.html . Τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα περιλαμβάνουν : υπολογισμό των συντεταγμένων και της ταχύτητας του σταθμού και υπολογισμό της παραμόρφωσης του στερεού φλοιού στην περιοχή της Θεσσαλίας.
Επίσης, γίνονται δοκιμές χρήσης του σταθμού ως σεισμογράφου με χρήση διαφόρων προγραμμάτων ανοικτού κώδικα. Από την μελέτη της χρονοσειράς των δεδομένων θέσης βρέθηκε ότι ο Κλοκωτός κινείται σταθερά προς Νότον με ταχύτητα 2,4 mm / έτος και προς Δυσμάς με ταχύτητα 8,3 mm / έτος, δηλαδή αυτό το κομμάτι της Θεσσαλίας μετακινείται σταθερά προς νοτιο-νοτιοδυτικά (αζιμούθιο Ν1960οΔ) με ταχύτητα 8,6 χιλιοστών ανά έτος. Αυτός σημαίνει ότι σε 100 χρόνια από σήμερα ο Κλοκωτός θα έχει μετακινηθεί 86 εκατοστά προς νότον.
Ο πολυδύναμος σταθμός έχει καταγράψει όλους τους μεγάλους σεισμούς με μέγεθος άνω του Μ=7, όπως για παράδειγμα, του γιγάντιου σεισμού της Ιαπωνίας (11/3/2011, 05:46 ώρα Γκρήνουϊτς).
Ο σεισμός είχε μέγεθος 9.1 στην κλίμακα Ρίχτερ. Το επίκεντρο ευρίσκεται σε απόσταση 10.600 χιλιομέτρων από τον σεισμογράφο.
Σύμφωνα με τον κ. Γκανά, ο πρότυπος σεισμογράφος του Κλοκωτού κατέγραφε επί σχεδόν 90 λεπτά τα σεισμικά κύματα από αυτόν τον μεγάλο σεισμό προσφέροντας έτσι ανεκτίμητο υλικό για επιστημονικές παρατηρήσεις τόσο για αυτό το μεγάλο γεγονός όσο και για την δομή της γης στην διαδρομή που διήλθαν τα κύματα από την εστία έως τον σεισμογράφο. Οι καταγραφές είναι αρίστης ποιότητας χωρίς καθόλου θόρυβο. Επίσης ο σταθμός του Κλοκωτού κατέγραψε και τέσσερις μεγάλους μετασεισμούς με μεγέθη άνω του 6.5 οι οποίοι ακολούθησαν τον κύριο σεισμό εντός των πρώτων τριάντα λεπτών.
Πηγή: ΑΜΠΕ
