συμμόρφωση με τις διατάξεις της Οδηγίας 2001/110/ΕΚ για το μέλι που κυκλοφορεί στην Ευρώπη. Οι περισσότερες ύποπτες παρτίδες προέρχονταν από την Κίνα. Το μέλι έχει μεγάλη ζήτηση, γι’ αυτό είναι στα έξι πιο νοθευμένα τρόφιμα παγκοσμίως». Αυτές τις ανησυχητικές διαστάσεις δημοσιοποιεί η Ομοσπονδία Μελισσοκόμων Ελλάδας, η οποία προσθέτει πως έχει προτείνει σειρά μέτρων κατά των ελληνοποιήσεων εισαγόμενων μελιών στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και συνεργάζεται σε πανευρωπαϊκό επίπεδο με την Ένωση Ευρωπαίων Επαγγελματιών Μελισσοκόμων (EPBA), αναπτύσσοντας κοινές δράσεις, για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, «πριν οδηγηθούμε οι μελισσοκόμοι της Ευρώπης να εγκαταλείψουμε τη μελισσοκομία ως επάγγελμα. Προτάσεις έχουμε και διάθεση να αγωνιστούμε». Σύμφωνα με την ΟΜΣΕ «στις 22-3-2023 δημοσιεύθηκε η τεχνική αναφορά του Κοινού Κέντρου Ερευνών (JRC) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το μέλι που κυκλοφορεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μετά από συντονισμό σε επίπεδο ΕΕ, 15 κράτη μέλη της ΕΕ, καθώς και η Ελβετία και η Νορβηγία πήραν δείγματα από 320 παρτίδες εισαγόμενου μελιού, προερχόμενες από 20 χώρες, τα οποία εν συνεχεία αναλύθηκαν στο JRC με διάφορες μεθόδους για την παρουσία εξωγενών σακχάρων. Περίπου τα μισά δείγματα (147 από 320, ποσοστό 46%) ήταν ύποπτα για μη συμμόρφωση με τις διατάξεις της Οδηγίας 2001/110/ΕΚ για το μέλι της ΕΕ. Το ποσοστό αυτό ήταν πολύ υψηλό σε σύγκριση με τα ευρήματα από την προηγούμενη αντίστοιχη δράση της ΕΕ το 2015-17, όπου μόνο το 14% των δειγμάτων που αναλύθηκαν βρέθηκε ύποπτο. Οι συντάκτες της τεχνικής αναφοράς αποδίδουν την αύξηση αυτή στη χρήση νέων αναλυτικών μεθόδων με βελτιωμένη ικανότητα ανίχνευσης, κάτι απόλυτα αναγκαίο αφού η νοθεία του μελιού έχει εξελιχθεί σε επιστήμη με στόχο να ξεγελάει και τις πιο προηγμένες μεθόδους όπως την τεχνολογία πυρηνικού μαγνητικού συντονισμού (ΝΜR).
Μεταξύ νοθευτών κι εργαστηρίων υπάρχει μια κούρσα …εξοπλισμών και θυμηθείτε το αυτό την επόμενη φορά που θα δείτε άρθρα στο διαδίκτυο για το πώς ξεχωρίζουμε το νοθευμένο μέλι. Δεν το ξεχωρίζουμε ρίχνοντάς το σε νερό, καίγοντάς το και άλλα τέτοια ευφάνταστα κόλπα.
Ας σταθούμε όμως λίγο στο γιατί συμβαίνει αυτό: Γιατί το μέλι είναι μέσα στα έξι πιο νοθευμένα τρόφιμα παγκοσμίως;
Επειδή το μέλι έχει μεγάλη ζήτηση. Επειδή το έχουν σε μεγάλη εκτίμηση οι καταναλωτές για τις υπέροχες οργανοληπτικές του ιδιότητες και για τις σπουδαίες βιολογικές του δράσεις που προάγουν την υγεία. Επειδή και μόνο η φράση «με μέλι» σε μια συσκευασία αυξάνει τις πωλήσεις. Γι’ αυτό και η νοθεία του μελιού δεν αποτελεί απλά μια οικονομική απάτη αλλά θέτει σε κίνδυνο την υγεία των καταναλωτών που, αντί μιας υπερτροφής με πολλαπλά οφέλη για τον οργανισμό τους, θα φάνε ένα μίγμα σιροπιών με χρωστικές και άλλα πρόσθετα που -ακόμα κι αν δεν αποδειχθεί επικίνδυνο για την υγεία- σίγουρα δεν προσφέρει αυτά που περιμένει από το μέλι ο καταναλωτής.
Ας επιστρέψουμε για λίγο στην τεχνική αναφορά του JRC. Οι περισσότερες ύποπτες παρτίδες προερχόταν από την Κίνα (66 από τις 89, ποσοστό 74%). Η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας μελιού (;) παγκόσμια, με 329.000 μετρικούς τόνους το 2021 και η Ευρώπη εισάγει από εκεί, με τιμή 1,4€ το κιλό, σχεδόν το 40% του συνόλου του εισαγόμενου μελιού που κυκλοφορεί στην ΕΕ. Ωστόσο δε θα βρει ποτέ κανείς στο ράφι κάποιο βάζο με μέλι Κίνας, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε όλες τις χώρες της ΕΕ. Η περίφημη Οδηγίας 2001/110/ΕΚ για το μέλι της ΕΕ δεν επιβάλλει την αναγραφή της χώρας ή των χωρών προέλευσης και αρκείται στην επισήμανση «μίγμα μελιών ΕΕ κι εκτός ΕΕ». Οπότε ο καταναλωτής είναι βέβαιος ότι το μέλι που αγοράζει προέρχεται από τον πλανήτη Γη κι όχι από εκείνον τον Γαλαξία πολύ-πολύ μακριά.
Η Κίνα όμως δεν πουλάει το μέλι της μόνο απευθείας. Μπορεί να μπει στην ΕΕ π.χ. στη Βουλγαρία ως μέλι Βιετνάμ ή Ουκρανίας ή Τουρκίας (14 από τις 15 παρτίδες ύποπτες, ποσοστό 93%!) να αναμιχθεί με λίγο ντόπιο μέλι και να κυκλοφορήσει ως «μίγμα μελιών ΕΕ κι εκτός ΕΕ» σε κάμποσες άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Όμως το βασικό ερώτημα που θέλουμε να απαντήσουμε εδώ είναι το πώς μπορεί να προστατευτεί ο Έλληνας καταναλωτής:
- Αναζητήστε ελληνικό μέλι είτε από παραγωγό, είτε από μελισσοκομικό συνεταιρισμό, είτε από Έλληνες τυποποιητές που στην ετικέτα τους αναγράφει ότι είναι ελληνικό μέλι. Η Ομοσπονδία μας έχει καταφέρει να είναι υποχρεωτική η αναγραφή της χώρας ή των χωρών προέλευσης στην ετικέτα του μελιού που συσκευάζεται στην Ελλάδα. Το ίδιο ισχύει για ελάχιστες άλλες χώρες-μέλη της ΕΕ κι είναι πανευρωπαϊκό αίτημα των μελισσοκόμων να αλλάξει η οδηγία ώστε ο καταναλωτής να ξέρει τι αγοράζει.
- Να είστε πολύ επιφυλακτικοί με τα πολύ φθηνά μέλια που θα βρείτε στο ράφι.
- Μην αγοράζετε μέλι από πλανόδιους «μελισσοκόμους» που έρχονται από …μακριά. Ζητείστε τους την άδεια πλανόδιου εμπορίου και το μελισσοκομικό τους βιβλιάριο και ρωτήστε γιατί δεν υπάρχει νόμιμη ετικέτα με τα στοιχεία τους επάνω.
- Δοκιμάστε αμιγή ελληνικά μέλια. Το πεύκο, το έλατο, η καστανιά, το θυμάρι, η πορτοκαλιά, η βελανιδιά και πολλά ακόμη, έχουν γεύσεις και αρώματα χαρακτηριστικά που ξεχωρίζουν και δεν αντιγράφονται.
Επιλέγοντας ελληνικό μέλι επιλέγουμε ένα ποιοτικά άριστο, ασφαλές και υγιεινό μέλι, στηρίζοντας παράλληλα την ελληνική μελισσοκομία, τους μελισσοκόμους και τις μέλισσές μας, που, με τη σειρά τους, στηρίζουν την ελληνική γεωργία και τη βιοποικιλότητα της χώρας μας.
