ευκαιρία να απολαύσουν όσοι το επιθυμούν αυτές τις ημέρες. Πρόκειται για το φαινόμενο των Λυρίδων, τη βροχή δηλαδή από τα «πεφταστέρια» της άνοιξης που, σύμφωνα με τον επιστημονικό όρο, ονομάζονται διάττοντες αστέρες.
«Εμφανίζονται κάθε χρόνο από τις 15 έως τις 26 Απριλίου με κορύφωση τη νύχτα της 22ας Απριλίου, δηλαδή το ερχόμενο Σάββατο» σημειώνει για λογαριασμό της «Ε» ο κ. Γιώργος Μπιρσιάνης που είναι διευθυντής του Σχολείου Αστρονομίας «ΕΝΑΣΤΡΟΝ». Σύμφωνα με τον ίδιο μάλιστα, παρά τη μικρή τους διάρκεια, πρόκειται για ένα θέαμα που αποζημιώνει όποιον τον παρακολουθεί. Πώς όμως μπορεί κάποιος να το απολαύσει και κάτω από ποιες συνθήκες, είναι το βασικό ερώτημα, στο οποίο απαντάει ως εξής: «Αυτό που χρειάζεται είναι υπομονή και μια μικρή σχετικά εμπειρία. Σε καμία περίπτωση δεν απαιτείται τηλεσκόπιο ή κιάλια γιατί έτσι περιορίζεται το μεγάλο οπτικό πεδίο, κάτι το οποίο σε καμία περίπτωση δεν θέλουμε. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι ένα σημείο καθαρό από φωτισμό, δηλαδή να είναι όσο πιο σκοτεινό γίνεται και να μην υπάρχουν σύννεφα στον ουρανό» λέει ο κ. Μπιρσιάνης και διευκρινίζει ότι οι καλύτερες ώρες είναι οι τελευταίες της νύχτας λίγο πριν την αυγή οπότε το ακτινοβόλο σημείο είναι πάνω από τον ορίζοντα, ενώ σύμφωνα με τους υπολογισμούς του, κατά την παρατήρηση των Λυρίδων σε έναν σκοτεινό ουρανό μπορούν να καταμετρηθούν, κατά μέσο όρο, 10 διάττοντες σε κάθε ώρα.
Την τρέχουσα περίοδο οι συνθήκες είναι ευνοϊκές, καθώς απουσιάζει από τον νυχτερινό ουρανό η Σελήνη, η οποία με τη λαμπρότητά της δυσχεραίνει την παρατήρηση των διαττόντων αστέρων. «Εάν κάποιος που θέλει να παρατηρήσει τον ουρανό επιλέξει μια οποιαδήποτε άλλη νύχτα, τότε ίσως να μετρήσει μερικά καθ’ όλη τη διάρκεια μιας βραδιάς. Ωστόσο αν επιλέξει να το κάνει αυτές τις ημέρες με ιδανικές καιρικές συνθήκες, δηλαδή χωρίς σύννεφα, θα μετρήσει πολλά περισσότερα. Αυτό είναι το φαινόμενο της βροχής διαττόντων αστέρων ή μετεώρων και ονομάζεται έτσι γιατί εμφανίζονται πολλοί κατά τη διάρκεια την νύχτας». Σύμφωνα με τον κ. Μπιρσιάνη, η πιο γνωστή ετήσια βροχή διαττόντων αστέρων είναι οι Περσείδες, η οποία συμβαίνει το καλοκαίρι και κορυφώνεται τη νύχτα της 12ης προς τη 13η Αυγούστου, όμως επίσης σημαντική βροχή είναι και οι Λυρίδες. «Έχουν πάρει το όνομά τους από τον αστερισμό της Λύρας στον οποίο βρίσκεται το ακτινοβόλο σημείο τους. Ακτινοβόλο σημείο είναι το σημείο του ουρανού από το οποίο φαίνεται να προέρχονται οι διάττοντες αστέρες και ακτινικά να διασχίζουν την ουράνια σφαίρα» αναφέρει ο κ. Μπιρσιάνης και εξηγεί τι είναι οι διάττοντες. «Είναι πολύ μικρά αντικείμενα μεγέθους της τάξης από μερικά χιλιοστά έως λίγα μέτρα. Εισέρχονται με ταχύτητα της τάξης των 50 έως 100 Km/s στην ατμόσφαιρα. Στην περίπτωση των Λυρίδων η ταχύτητα εισόδου στην ατμόσφαιρα είναι 48 Km/s. Λόγω της τριβής με τα αέρια της ατμόσφαιρας αναπτύσσεται μεγάλη θερμοκρασία η οποία προκαλεί τον ιονισμό τους. Όταν ένα αέριο ιονίζεται, τότε ακτινοβολεί φως».
Για το πώς δημιουργούνται τονίζει πως από την καύση των μικροσκοπικών αυτών σωματιδίων παράγεται μία στιγμιαία έντονη λάμψη η οποία είναι το γνωστό πεφταστέρι ή διάττοντας αστέρας. Εάν το αντικείμενο είναι μεγαλύτερο τότε δημιουργείται εντονότερη λάμψη, η οποία ονομάζεται βολίδα. «Το φαινόμενο αυτό λαμβάνει χώρα σε ύψος περίπου 100 χιλιόμετρα από την επιφάνεια της Γης. Η πηγή προέλευσης των σωματιδίων αυτών είναι κυρίως οι κομήτες οι οποίοι κατά το πέρασμά τους από τη γειτονιά του πλανήτη μας αφήνουν μεγάλες συγκεντρώσεις από αυτά. Η πηγή των Λυρίδων είναι ο κομήτης C/1861 G1 (Thatcher), o οποίος έχει τροχιακή περίοδο 415 χρόνια» γίνεται πιο αναλυτικός ο κ. Μπιρσιάνης.
Στην περιοχή της Λάρισας δεν υπάρχει κάποια οργανωμένη ομαδική παρατήρηση για τους Λυρίδες, καθώς είναι δύσκολο να υπάρξουν οι ιδανικές συνθήκες για κάτι τέτοιο. Ωστόσο, σύμφωνα με τον κ. Μπιρσιάνη υπάρχουν πολλές επιλογές για κάποιον που θέλει με ηρεμία να παρακολουθήσει το φαινόμενο αρκεί να υπάρχει καθαρός νυχτερινός ουρανός. Μέρη όπως το Μεζούρλο, το Γιντίκι ή ακόμα καλύτερα ο Κίσσαβος αποτελούν ιδανικά σημεία για παρατήρηση. Φυσικά τονίζει πως απαιτείται μικρή πείρα και αρκετή ώρα για να γίνει αντιληπτό το εντυπωσιακό αυτό φαινόμενο.
