Του Νίκου ΓουργιώτηΕπανέρχονται μετά από δύο χρόνια παύσης λόγω της πανδημίας και ξεκινούν μεθαύριο Τετάρτη 31 Αυγούστου το ιστορικό Πανηγύρι της Αγιάς και η Γιορτή Μήλου, 25η η φετινή, η οποία πλαισιώνεται από ποικίλες πολιτιστικές, ψυχαγωγικές και αθλητικές εκδηλώσεις που θα διαρκέσουν έως την Πέμπτη 8 Σεπτεμβρίου.
Ταυτόχρονα με το πανηγύρι τους, οι Αγιώτες τιμούν με λαμπρές θρησκευτικές εκδηλώσεις τη μνήμη των προστατών τους, του ασκητή της ερήμου Αγίου Αντωνίου του Μέγα, ασκήσαντος τον 4ο αιώνα, και του Νέου του εν Βεροία, ασκήσαντος στη Βέροια τον 10ο αιώνα.
Παράλληλα, θα γιορταστεί η Επέτειος Απελευθέρωσης της Αγιάς από τους Τούρκους το 1881.
ΤΟ ΑΓΙΩΤΙΚΟ ΠΑΝΗΓΥΡΙ
Το Αγιώτικο Πανηγύρι έχει ζωή αιώνων. Ανέκαθεν, κέντρο και κατά κάποιον τρόπο αφορμή σύναξης των ανθρώπων ήταν ο Ιερός Ναός των Αγίων Αντωνίων, που αποτελεί σήμερα τη μητρόπολή της. Αυτές τις ημέρες, από την εποχή της Τουρκοκρατίας ακόμη, συγκεντρώνονταν χιλιάδες επισκέπτες και προσκυνητές απ’ όλη τη Θεσσαλία, την Ήπειρο και τη Μακεδονία! Αυτή η ιδιόμορφη σύναξη των ανθρώπων, αν και ξεκινούσε από την ανάγκη της κοινής λατρείας, γινόταν η αιτία για μια άλλη διάσταση στη ζωή, αντίθετη της καθημερινότητας. Ανανεώνονταν φιλίες, συνάπτονταν κοινωνικές σχέσεις, ευφραίνονταν η ψυχή των επισκεπτών με τον χορό, τη μουσική, τις συνεστιάσεις και τα αθλήματα. Το πιο σημαντικό ήταν ότι αυτές τις ημέρες περίμενε ο κάθε ντόπιος παραγωγός, τεχνίτης, έμπορος, να ξοδέψει την πραμάτεια του. Εξίσου προετοιμασμένοι ήταν όλοι να ανταλλάξουν μέρος του εισοδήματός τους με προμήθειες από τους εμπόρους του χώρου του πανηγυριού.
Μεγάλη δόξα το πανηγύρι γνώρισε κατά τον 18ο και 19ο αιώνα, όποτε και η περιοχή ζούσε περίοδο μεγάλης οικονομικής ανάπτυξης (γεωργία – σηροτροφία – βυρσοδεψία). Μετά την απελευθέρωση της Αγιάς ένας σημαντικός αριθμός προσκυνητών από τη Μακεδονία και την Ήπειρο έπρεπε να περνούν τα ελληνοτουρκικά σύνορα, και επειδή η δυσκολία κινήσεως εμπόρων και πανηγυριστών μέσω συνόρων διήρκησε 31 χρόνια (ως το 1912), επήλθε η αναμενόμενη κάμψη. Επιπρόσθετος λόγος παρακμής του πανηγυριού, από το 1892 και μετά, ήταν και η επικράτηση της λαρισαϊκής εμποροπανήγυρης. Μετά το 1912 μεταλλάσσεται ο εμπορικός χαρακτήρας του πανηγυριού (μεταπωλήσεις ειδών τοπικής παραγωγής) με την προβολή αρχικά της σηροτροφίας ως το 1930 και μεταπολεμικά με την πλούσια παραγωγή του τόπου. Το 1956 δημιουργείται από τον αείμνηστο Τάκη Καρδάρα, κοινοτάρχη τότε και μετέπειτα βουλευτή, ο θεσμός των γεωργοκτηνοτροφοδασικών και λαογραφικών εκθέσεων που θα κρατήσουν για πάρα πολλά χρόνια με τεράστια επιτυχία και απήχηση στον κόσμο. Το 1996, η Αγιά, με δήμαρχο τον Αντώνη Μαυρογιάννη, θέλοντας να προβάλει το μήλο ως κύριο προϊόν βιοπορισμού της περιοχής, θεσπίζει την 1η Γιορτή Μήλου που κρατάει έως και σήμερα φτάνοντας φέτος αισίως την 25η.
Όσον αφορά ειδικά τον ναό των Αγίων Αντωνίων, η θεσσαλική παροιμία «Τούτος είναι διά τον Άγιον Αντώνιον» υποδηλώνει τη φήμη των Αγίων ότι φέρουν το χάρισμα της των παραφρονούντων ιάσεως. Ο ναός θεωρούνταν κατά το παρελθόν το θεραπευτήριο των ψυχικά αρρώστων. Στα πέριξ αυτού κελιά φιλοξενούνταν οι ασθενείς και οι συγγενείς τους. Υπήρχε και ιδιαίτερος χώρος στον οποίον έδεναν με αλυσίδες τους παρανοϊκούς, τους οποίους φρόντιζαν οι συγγενείς ή κατ’ ανάθεση υπάλληλος του ναού, προσμένοντας τη θεραπεία από τους Αγίους. Οι Άγιοι Αντώνιοι τύγχαναν πανθεσσαλικής φήμης και αναφέρονται πολλές περιπτώσεις κατά τις οποίες ασθενείς θεραπεύτηκαν μερικώς ή εξ ολοκλήρου. Στα αρχεία του ναού, μάλιστα, υπάρχει και βιβλίο καταγραφής θαυμάτων από ψυχικά αρρώστους, και όχι μόνον, οι οποίοι διανυκτέρευαν στον γυναικωνίτη προσευχόμενοι.
ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΩΝ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ
Φέτος οι εκδηλώσεις πραγματοποιούνται στο πλαίσιο των δράσεων του Δικτύου Μεταφοράς Καλής Πρακτικής «Volunteering Cities+» του Ευρωπαϊκού Προγράμματος URBACT III, καθώς αύριο και μεθαύριο φιλοξενεί τους εταίρους του προγράμματος για την 5η Διεθνή Συνάντηση. Το Δίκτυο Μεταφοράς Καλής Πρακτικής «Volunteering Cities+» έχει εγκριθεί στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Προγράμματος URBACT III και συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης.
Σύμφωνα με το πρόγραμμα που δόθηκε από τον Δήμο Αγιάς και τη δημοτική Κοινωφελή Επιχείρηση «Καλυψώ», σε συνεργασία με την Περιφέρεια Θεσσαλίας, την ΠΕΔ Θεσσαλίας, τη ΔΕΥΑ Αγιάς και την Αρχιερατική Περιφέρεια Αγιάς, προβλέπονται τα εξής:
ΤΕΤΑΡΤΗ, 31/8
Γενικός σημαιοστολισμός οικιών και καταστημάτων από το μεσημέρι της 31ης Αυγούστου μέχρι την εσπέρα της 1ης Σεπτεμβρίου
7:15 μ.μ., συγκέντρωση τοπικών αρχών για την υποδοχή του Μητροπολίτη Λαρίσης κ. Ιερωνύμου.
7:30 μ.μ., μέγας πανηγυρικός αρχιερατικός Εσπερινός.
8:15 μ.μ., άφιξη επισήμων.
8:45 μ.μ., περιφορά εικόνας με τη συνοδεία της φιλαρμονικής μπάντας του Τυρνάβου.
9:45 μ.μ., χαιρετισμοί - ομιλίες - εγκαίνια Γιορτής Μήλου.
10:15 μ.μ., δεξίωση επισήμων στον χώρο της έκθεσης.
ΠΕΜΠΤΗ, 1/9
7:30 π.μ., Όρθρος - Θεία Λειτουργία ιερουργούντος του ηγούμενου της Ιεράς Μονής Αγίου Παντελεήμονος Αγιάς, αρχιμανδρίτη π. Νικόδημου Αγαθονίκου.
10:00 π.μ., προσέλευση επισήμων, δοξολογία, ομιλία για την απελευθέρωση της πόλης, κατάθεση στεφάνων.
7:00 μ.μ., αγώνας δρόμου 3 χλμ. «Γύρος Αγιάς» με την υποστήριξη του Συλλόγου Δρομέων Υγείας Αγιάς. Έναρξη και τερματισμός μπροστά από τον Ι.Ν. Αγίων Αντωνίων.
9:30 μ.μ., μουσική βραδιά στην πλατεία της Αγιάς με τους «Flash Back».
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, 2/9
7:30 μ.μ., μηλοπαρασκευές και δραστηριότητες για παιδιά από το ΚΔΑΠ «FOCUS» στην πλατεία.
9:30 μ.μ., μουσική βραδιά με τους «Blues Trackers».
ΣΑΒΒΑΤΟ, 3/9
7:30 μ.μ., δραστηριότητες για παιδιά από το ΚΔΑΠ «Φατσούλες» στην πλατεία.
9:30 μ.μ., λαϊκή βραδιά από την ποδοσφαιρική ομάδα της Αγιάς «ΔΩΤΙΕΑΣ».
ΚΥΡΙΑΚΗ, 4/9
11:45 π.μ., 30ή ανάβαση Ανατολής (ποδηλατικός αγώνας). Έναρξη πλατεία Αγιάς - τερματισμός Ανατολή - απονομές 13:45.
9:30 μ.μ., φεστιβάλ παραδοσιακών χορών στην πλατεία της Αγιάς.
ΔΕΥΤΕΡΑ, 5/9
7:00 μ.μ., ποδηλατοβόλτα μέσα στα μηλοχώραφα.
9:30 μ.μ., μουσική βραδιά με τους «ENTOPICA».
ΤΡΙΤΗ, 6/9
7:30 μ.μ., επίδειξη taekwondo από τον Σύλλογο «ΚΟΑΝ» Αγιάς στον χώρο της πλατείας.
9:30 μ.μ., μουσική βραδιά με τη Λαϊκή Ορχήστρα του Δημοτικού Ωδείου Λάρισας.
ΤΕΤΑΡΤΗ, 7/9
7:30 μ.μ., παρουσίαση χοροθεατρικού δρώμενου από την ομάδα χοροθεάτρου «MOS» στον χώρο της πλατείας.
9:30 μ.μ., disco night με τους dj Λάμπρο Μπλέκο και Γιάννη Καλλιμάνη.
ΠΕΜΠΤΗ, 8/9
7:30 μ.μ., δραστηριότητες για παιδιά από το 1ο Σύστημα Προσκόπων Αγιάς στον χώρο της πλατείας.
8:30 μ.μ., «Δράσεις Νερού» από τη ΔΕΥΑ Αγιάς – Μουσική βραδιά με την ορχήστρα «Μίκης Θεοδωράκης» και τους Δημήτρη Μπάση, Σαββέρια Μαργιολά και Άγγελο Θεοδωράκη. Μουσική επιμέλεια: Θανάσης Βάσιλας.