Δε νοιάζονται τι συμβαίνει στους άλλους, εφόσον οι ίδιοι έχουν αυτό που θέλουν. Υποτιμούν τους άλλους για να αισθάνονται σπουδαίοι οι ίδιοι. Από την άλλη, υπάρχουν άνθρωποι που κάνουν ακριβώς το αντίθετο. Εσύ τι άνθρωπος θέλεις να είσαι;»
Αυτή η φράση-παρακαταθήκη της γιαγιάς του, τον σημάδεψε. Άλλο όμως να θέλεις να την ακολουθήσεις και άλλο να μπορείς. Γιατί αυτό δεν εξαρτάται μόνο από σένα. Πόσο μάλλον όταν δεν είσαι ένας απλός πολίτης της κοινωνίας, αλλά ο πρώτος πολίτης αυτής. Και μάλιστα των Ηνωμένων Πολιτειών.
Το αν τα κατάφερε τελικά ο Μπαράκ Ομπάμα, θα το κρίνει η Ιστορία. Εκείνος καταθέτει τη δική του θεώρηση για την προεδρική του θητεία (την πρώτη 4ετία στο Λευκό Οίκο).
Το βιβλίο-απομνημονεύματα τιτλοφορείται «Γη της Επαγγελίας». Αρχισε να το γράφει με την ολοκλήρωση της 8ετούς Προεδρίας του και κυκλοφόρησε στην Ελλάδα από τις εκδόσεις «Athens Bookstore Publications» (768 σελίδες, α’ έκδοση Νοέμβριος 2020).
Γραμμένο από τον πρώτο αφροαμερικανό Πρόεδρο (γεννημένο στη Χαβάη, με ρίζες από την Κένυα και την Ευρώπη, έχοντας ζήσει την παιδική ηλικία στην Ινδονησία), εκτείνεται από τα χρόνια του γερουσιαστή Ομπάμα, την εποχή της απόφασης να διεκδικήσει το χρίσμα των Δημοκρατικών, την προεκλογική εκστρατεία και τη νίκη του, την πρώτη του θητεία, σχεδόν μέχρι τη δεύτερη –επιτυχή επίσης- εκλογική αναμέτρηση.
Μέσα από την εξιστόρηση των σημαντικότερων γεγονότων-σταθμών της περιόδου αυτής (και ειδικά της 4ετίας 2008-2012), ο αναγνώστης γίνεται γνώστης μιας αποκαλυπτικής μαρτυρίας: του πώς κυβερνά ένας πλανητάρχης.
Μη φαντάζεστε όμως ένα βιβλίο-αφιέρωμα στο κλέος της μοναδικής υπερδύναμης, γραμμένο με την ξύλινη γλώσσα της εξουσίας. Κάθε άλλο: Ο Μπαράκ γράφει με ένα λόγο απλό, κατανοητό αλλά και εκφραστικό. Συγκινεί και δε διστάζει να συγκινηθεί, εκπλήσσει και εκπλήσσεται, εκθέτει γυμνά τα μεγάλα διλήμματα και τα προσωπικά του δράματα.
Μέσα από συγκρούσεις, νίκες και ήττες, ικανοποιήσεις και απογοητεύσεις, αμφιταλαντεύσεις και ενδοσκοπήσεις, εύθραυστες ισορροπίες και ανυπέρβλητα εμπόδια, ηθικές προκλήσεις και ρεαλιστικές προσεγγίσεις, εκθέτει όλα τα μεγάλα «θέματα» που απασχόλησαν την πρώτη θητεία του. Από την οικονομία (η χρεοκοπία της Ελλάδας είναι ένα από τα ζητήματα) και την εξωτερική πολιτική, μέχρι το περιβάλλον, τη χρήση όπλων στην Αμερική και τον ρατσισμό.
Δεν παρουσιάζει μόνο την πολιτική του σκέψη θεώρηση των πραγμάτων, αλλά εκθέτει και την ανθρώπινη φύση του: Κυκλοφορεί με γούρια στην τσέπη του, μιλά για τον έρωτά του, τη Μισέλ, δυσανασχετεί γιατί χάνει το «μεγάλωμα» των κοριτσιών του, γίνεται και μένει φίλος με τον ανάπηρο Αμερικανό στρατιώτη που γνωρίζει σε ένα δωμάτιο νοσοκομείου.
- «Η πολιτική είναι γεμάτη από ανθρώπους πρόθυμους να κάνουν τα πάντα για την εξουσία», λέει η σύζυγός του κι εκείνος πασχίζει να τη διαψεύσει. Στηλιτεύει, παρότι είναι υποχρεωμένος να παίξει το «παιχνίδι» τους, τα παζάρια των πολιτικών προκειμένου να περάσει ένα κρίσιμο νομοσχέδιο από τη Γερουσία, αναδεικνύοντας έτσι τα μεγάλα προβλήματα του δημοκρατικού πολιτεύματος, το οποίο όμως υπερασπίζεται με πάθος.
Όπως σημειώνει «η Δημοκρατία δεν είναι δώρο εξ ουρανού, αλλά κάτι που έχει θεμελιωθεί πάνω στη συμπόνια και αλληλοκατανόηση και οικοδομείται από κοινού ημέρα με την ημέρα.»
Εξεγείρεται με τα «ήθη και έθιμα» που συνάντησε στην πολιτική του ανέλιξη και πορεία, όντας αντίθετος στην «ειδωλοποίησή» του: «Είσαι η καινούργια μόδα», του έλεγε συνεργάτης. Αυτό με ανησυχούσε καθώς το ένστικτό μου έλεγε ότι η αλλαγή προϋποθέτει το «εμείς» και όχι το «εγώ», σημειώνει, δηλώνοντας την αντίθεσή του στην πολιτική εκστρατεία στη βάση ενός προσώπου-αρχηγού. Και πιστεύοντας ότι το (Δημοκρατικό) κόμμα, ιστορικά ήταν πιο ισχυρό με επικεφαλής που ηγούνταν όχι βάσει δημοσκοπήσεων αλλά αρχών και πεποιθήσεων.
Τα συμπεράσματά του θα μπορούσαν να αποτελούν πολιτικά μαθήματα και στόχοι. Αναφέρω δύο:
- το να προσπαθείς να είσαι καλός άνθρωπος είναι αρκετό.
- Τι θέλει ένας απλός άνθρωπος στη ζωή του: Οι περισσότεροι δε προσπαθούν να γίνουν πλούσιοι με βρόμικο τρόπο ή να κάνει κάποιος άλλος αυτό που μπορούν να κάνουν οι ίδιοι για τον εαυτό τους. Τι προσδοκούν: Αν είναι πρόθυμοι να δουλέψουν θα πρέπει να μπορούν να βρουν μια δουλειά που θα στηρίξει την οικογένειά τους. Ότι δε θα χρεοκοπούν μόνο και μόνο επειδή αρρωσταίνουν. Θα έχουν μια καλή μόρφωση τα παιδιά τους. Θα είναι ασφαλείς από το έγκλημα. Και ότι μετά από δουλειά μιας ζωής θα μπορούν να συνταξιοδοτηθούν με αξιοπρέπεια και σεβασμό.
Σε άλλο σημείο του βιβλίου του στέκεται απέναντι στον αντίστροφο ρατσισμό: αυτόν που λέει ότι «το πρόβλημα δεν είναι οι διακρίσεις κατά εγχρώμων αλλά «οι μειονότητες που παίζουν το χαρτί των διακρίσεων» για να κερδίσουν προνόμια σε βάρος των άλλων. Δεν είναι η σεξουαλική παρενόχληση στους χώρους εργασίας αλλά οι ξινισμένες φεμινίστριες που μας έχουν αλλάξει τα φώτα με την πολιτική ορθότητα. Δεν είναι οι τραπεζίτες που χρησιμοποιούν την αγορά σαν το προσωπικό τους καζίνο αλλά οι τεμπέληδες και ρεμπεσκέδες...».
Εκείνο όμως που αξίζει να μνημονευτεί είναι το ιδεολογικό στίγμα που με τρόπο καταλυτικό και απόλυτο αφήνει όταν αποφαίνεται: Το κράτος δεν είναι το πρόβλημα!
Τον Απρίλιο του 2010 συνέβη το δυστύχημα της «Deepwater Horizon», μιας εταιρείας εξόρυξης πετρελαίου στον κόλπο του Μεξικού. Η δυσλειτουργία της πετρελαιοπηγής Μακόντο είχε ως επακόλουθο την έκρηξη ενός φρεατίου, που προκάλεσε μια κόλαση άσβεστης φωτιάς. Χρειάστηκαν 5 μήνες για να κλείσει η «πληγή», αφού στο μεταξύ περίπου 5 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου απελευθερώθηκαν στον ωκεανό. Η BP που είχε μισθώσει την εξέδρα κρίθηκε ένοχη για τους χειρισμούς της και κλήθηκε να πληρώσει αποζημίωση-μαμούθ, τη μεγαλύτερη στα χρονικά, όμως οι συνέπειες για το περιβάλλον παραμένουν ακόμη και σήμερα ανυπολόγιστες.
Ο Ομπάμα είχε να αντιμετωπίσει, αφενός την αδυναμία της εταιρείας να ανταποκριθεί στην κρίση που προκάλεσε, παρά το γεγονός ότι η Αμερικανική Υπηρεσία Περιβάλλοντος, με συνοπτικές διαδικασίες είχε δώσει τις σχετικές εγκρίσεις της και αφετέρου τη σχιζοφρενική στάση των πολιτικών των νοτίων Πολιτειών των ΗΠΑ, οι οποίοι υποστήριζαν τις πετρελαϊκές εταιρείες (για ευνόητους λόγους...), την ίδια ώρα που η εγκληματική τους αμέλεια κατέστρεφε την οικονομία και το περιβάλλον της περιοχής. Κι όλα αυτά με τον ίδιο να τάσσεται κατά των γεωτρήσεων, ενώ ως γνωστόν οι Αμερικανοί νοιάζονται για τη φθηνή βενζίνη και τα μεγάλα αυτοκίνητα, ασχέτως με το τι συμβαίνει στο περιβάλλον και το κλίμα.
Σημειώνει εδώ ότι: Η Υπηρεσία Περιβάλλοντος δεν ήταν επαρκώς εφοδιασμένη για να κάνει τη δουλειά της, σε μεγάλο βαθμό επειδή τα τελευταία 30 χρόνια, μεγάλο μέρος των Αμερικανών ψηφοφόρων είχαν ενστερνιστεί τη Ρεπουμπλικανική αντίληψη ότι το κράτος είναι το πρόβλημα και ότι η αγορά ξέρει πάντα καλύτερα και είχαν εκλέξει ηγέτες οι οποίοι θεωρούσαν αποστολή τους να περικόπτουν περιβαλλοντικές ρυθμίσεις, να στραγγαλίζουν προϋπολογισμούς υπηρεσιών, να υποτιμούν τους δημόσιους υπαλλήλους και να επιτρέπουν στις ρυπογόνες βιομηχανίες να κάνουν ό,τι διάολο ήθελαν.
Μια παραδοχή η οποία ξανάγινε επίκαιρη κάμποσα χρόνια αργότερα με την υγειονομική κρίση...
Δ. Χατζ.
Τι λέει ο Ομπάμα για την ελληνική χρεοκοπία
Στα απομνημονεύματά του ο Ομπάμα, περιλαμβάνει και σημαντικές αναφορές στην ελληνική χρεοκοπία και τον τρόπο που αντιμετώπισαν την Ελλάδα και την ευρωπαϊκή κρίση, Βερολίνο, Παρίσι και οι άλλοι της «οικογένειας» της Ε.Ε. Στο πλαίσιο αυτό επικρίνει ειδικά τη Γερμανία για την πρώτη φάση της διαχείριση της κρίσης και την επιμονή της στη δημοσιονομική λιτότητα την ώρα που η αντιμετώπιση του προβλήματος απαιτούσε την εφαρμογή επεκτακτικής πολιτικής. Γράφει σχετικά: «Παρατήρησα πως σπάνια ανέφεραν ότι οι γερμανικές και οι γαλλικές τράπεζες ήταν από τους μεγαλύτερους δανειστές της Ελλάδας ή ότι μεγάλο μέρος του χρέους των Ελλήνων είχε συσσωρευτεί αγοράζοντας γερμανικές και γαλλικές εξαγωγές – δεδομένα που θα μπορούσαν να έχουν καταστήσει σαφές στους ψηφοφόρους τους γιατί διασώζουν τους Έλληνες». Αναφερόμενος, στην επιλογή αυτή της Γερμανίας και της Γαλλίας, ο τέως πρόεδρος των ΗΠΑ υπογραμμίζει ότι «ισοδυναμούσε με τη διάσωση των δικών τους τραπεζών και βιομηχανιών και ίσως ανησυχούσαν ότι μια τέτοια παραδοχή θα έστρεφε την προσοχή των ψηφοφόρων από τις αποτυχίες διαδοχικών ελληνικών κυβερνήσεων, στις αποτυχίες εκείνων των Γερμανών ή Γάλλων αξιωματούχων που είναι επιφορτισμένοι με την εποπτεία των πρακτικών τραπεζικού δανεισμού».
