Της Λένας Κισσάβου
Φωτ.: Λεωνίδας Τζέκας
Τις αποκαλούν «γούρνες» ή και «πλυντήριο της φύσης». Αυτή την εποχή, συγκεντρώνουν τα …άπλυτα των ανθρώπων των πόλεων και
βρίσκονται σε πλήρη λειτουργία, πλένοντας μεγάλο όγκο χαλιών, παπλωμάτων και κουβερτών, που συγκεντρώνεται από κάθε άκρη του νομού Λάρισας.
Ο λόγος για τις δριστέλες, που λειτουργούν ακόμη σήμερα στο νομό μας και στις οποίες παλαιότερα για μεγάλα διαστήματα, από την άνοιξη μέχρι και τα μέσα καλοκαιριού, το πλύσιμο των χαλιών, αποτελούσε ένα μεγάλο πανηγύρι.
Οι εποχές όμως άλλαξαν και οι παρέες που προγραμμάτιζαν εκδρομή στη φύση για το πλύσιμο των χαλιών των σπιτιών τους στις δριστέλες, μειώθηκαν, με αποτέλεσμα σήμερα οι εικόνες του υπαίθριου πικ-νικ, που έκαναν εκατοντάδες άτομα γύρω από κάθε δριστέλα, να ανήκουν σε ένα μακρινό παρελθόν.
«Τώρα πια, ένα μεγάλο ποσοστό πληθυσμού δίνει τα χαλιά και τις κουβέρτες του για πλύσιμο, σε επιχειρήσεις που διαχειρίζονται τις δριστέλες. Ελάχιστοι αποφασίζουν να πλύνουν μόνοι τους και πάλι αυτοί σε συγκεκριμένες δριστέλες, που δεν εκμεταλλεύονται εταιρείες καθαρισμού χαλιών…», μας λέει ο κ. Τάκης Μπέγκας, οι δριστέλες του οποίου βρίσκονται στο Κεφαλόβρυσο Ελασσόνας.
«Ο κόσμος θέλει την ευκολία του. Καλεί τις εταιρείες που έχουν ιδιόκτητες δριστέλες ή τις διαχειρίζονται, για να πάρουν από τα σπίτια τους τα χαλιά να τα πλύνουν και να τα επιστρέψουν συνήθως τον Σεπτέμβριο ή τον Οκτώβριο, όποτε τα χρειαστούν ξανά για να τα στρώσουν στα σπίτια τους», συμπληρώνει ο κ. Μπέγκας.
Αναπολώντας παλιές εποχές, υποστηρίζει ότι «πλέον σήμερα αυτούς που βλέπεις να κάνουν πικ-νικ, στην περιοχή των δριστελών, είναι ο κόσμος που έχει μεταφέρει σε εμάς ο ίδιος τα χαλιά του, για να τα πλύνουμε και περιμένοντας αυτή τη διαδικασία, απολαμβάνουν τη φύση…».
Στα βήματα των παλαιότερων, κάποιοι ακόμη συνδυάζουν τη δριστέλα με μια εκδρομή στη φύση, αφού πηγαίνουν οργανωμένοι με ψησταριές, κρασί και διάφορα εδέσματα, αποφασισμένοι να καθίσουν όλη τη μέρα περιμένοντας να στεγνώσουν οι κουβέρτες τους, οι φλοκάτες ή ότι άλλο έχουν δώσει.
Στο Αμούρι, όπου επίσης λειτουργεί δριστέλα, οι άνθρωποι που τη διαχειρίζονται μας είπαν: «Σήμερα ο κόσμος είναι περισσότερο βιαστικός. Θέλει να πλύνει γρήγορα και να φύγει… Αλλά η κίνηση είναι ακόμη μεγάλη, καθώς πολλοί είναι αυτοί που προτιμούν ακόμη τις δριστέλες και να πλένουν μόνοι τους τα άπλυτα».
Χρόνια τώρα δέχονται τους επισκέπτες τους, καθοδηγώντας τους, στην πλύση και στο στέγνωμα των απλύτων τους, μια δουλειά που και οι αυτοί κληρονόμησαν από τους πατεράδες τους, αυτοί από τους παππούδες τους και ούτω καθεξής. Είναι μέρος της ζωής τους, μια εποχιακή απασχόληση που ξεκινά συνήθως τον Μάιο, κορυφώνεται τον Ιούνιο, συνεχίζεται το Σεπτέμβριο και σταματά αρχές Οκτωβρίου.
Παρατηρείται δε ότι μετά τον δεκαπενταύγουστο, η κίνηση του κόσμου είναι πολύ μεγάλη και μάλιστα η δριστέλα στο Αμούρι αποτελεί προορισμό κατοίκων κι άλλων όμορων νομών.
Η συγκεκριμένη δριστέλα χρονολογείται -όπως και οι περισσότερες-, από την τουρκοκρατία και λειτουργεί με ένα κυλινδρόμυλο. Έχει δύο νεροτριβές με καρούτες (χωνιά) και το νερό προέρχεται από πηγή αποκαλούμενη «γυαλί».
Παλιά η χρήση της δριστέλας ήταν για την κατασκευή φλοκάτων, τις οποίες μετά την ύφανσή τους τις έριχναν στις νεροτριβές για περίπου 48 ώρες, προκειμένου να πάρουν τη μορφή των ξεφτισμένων ινών του νήματος που χαρακτηρίζει αυτό το είδος στρωσιδιών.
Η κάθε πλύση στη δριστέλα διαρκεί από 15 έως και 20 λεπτά και ο καθένας μπορεί να βάλει μέσα σε αυτή μεγάλο αριθμό σκεπασμάτων ή χαλιών.
Οι δριστέλες, είναι απομεινάρια μιας άλλης εποχής, από την τουρκοκρατία ακόμη και παραμένουν μέχρι σήμερα, ζωντανό κομμάτι του πολιτισμού μας και αναπόσπαστο μέρος της ανθρώπινης δραστηριότητας, ενάντια στην ανάπτυξη της τεχνολογίας και των σύγχρονων πλυντηρίων.
