που ζητούν βοήθεια σε ειδικές δομές. Το φαινόμενο παρατηρείται και στη Λάρισα, όπως υποστηρίζουν τα στελέχη του Ξενώνα Κακοποιημένων Γυναικών του Δήμου Λαρισαίων, και μιλούν στην «ΕτΔ», για το προφίλ των θυμάτων, τη διαχείριση στην αντιμετώπιση των τραγικών ιστοριών, ακραίων συμπεριφορών, καθώς και για τη βοήθεια στα θύματα που προσφέρεται σήμερα στην πόλη μας.
Η παιδοψυχολόγος Ασπα Τσολάκη, η κοινωνικής λειτουργός Αθηνά Τερζενίδου και η ψυχολόγος Γεωργία Ματζίρη, αναφέρονται στις αιτίες της έκρηξης των κρουσμάτων, στα στοιχεία που τα χαρακτηρίζουν, επισημαίνοντας μεταξύ άλλων ότι «οι γυναίκες που ζητούν βοήθεια σήμερα είναι πιο αποφασισμένες να προβούν σε ριζικές αλλαγές στη ζωή τους, απ’ ό,τι αυτές που στράφηκαν για βοήθεια στη δομή, κατά τη διάρκεια της καραντίνας της περασμένης άνοιξης». Επίσης παρατηρούν ότι «στη δεύτερη καραντίνα, εμφανίζεται μεγαλύτερο το ποσοστό των κακοποιημένων γυναικών που έχουν καλό οικονομικό υπόβαθρο, σε αντίθεση με την πρώτη, που τα περισσότερα θύματα ήταν άνεργες μητέρες» και όσον αφορά στους θύτες επισημαίνουν: «Ενα μεγάλο ποσοστό είναι οι σύζυγοι και ένα μικρότερο οι γονείς ή τα μεγάλα αδέλφια, που ασκούν σωματική και ψυχολογική βία.
Σε πολλές περιπτώσεις η κακοποίηση από τον σύζυγο γίνεται μετά από κατάχρηση που κάνει σε αλκοόλ ή άλλες ουσίες, ενώ στις περισσότερες περιπτώσεις των θυτών που είναι οι γονείς και τα αδέλφια, διαπιστώνεται ότι η βία είναι ως επί το πλείστον ψυχολογική και αρκείται με βρισιές, με υποτίμηση του θύματος κ.α.».Πώς επηρεάζει η Καραντίνα
Για τη σχέση της αύξησης κρουσμάτων ενδοοικογενειακής βίας, στην καραντίνα, αναφέρουν: «Σε παγκόσμιο επίπεδο κατά τη διάρκεια της καραντίνας και των άλλων περιοριστικών μέτρων αυξήθηκαν σημαντικά οι αναφορές περιστατικών βίας κατά γυναικών και παιδιών, καθώς 7 στα 10 θύματα ενδοοικογενειακής βίας είναι γυναίκες.
Ωστόσο είναι σύνηθες μαζί με τις γυναίκες να δέχονται βία και τα παιδιά τα οποία διαβιούν και μεγαλώνουν σε ένα βίαιο οικογενειακό περιβάλλον. Ο εγκλεισμός είχε ως αποτέλεσμα πολλές γυναίκες να παραμείνουν παγιδευμένες στο ίδιο σπίτι με τους καταπιεστές τους, χωρίς να έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες στήριξης και ασφάλειας.
Σύμφωνα με τη Γενική Γραμματεία Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας την περίοδο της καραντίνας τετραπλασιάστηκαν. Πιο συγκεκριμένα, τον περασμένο Απρίλιο η τηλεφωνική γραμμή SOS 15900 έλαβε συνολικά 1.769 κλήσεις εκ των οποίων οι 1.070 αφορούσαν περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας. Το φαινόμενο αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι την περίοδο του υποχρεωτικού εγκλεισμού λόγω του Covid-19 τα θύματα εξαναγκάζονται να ζουν αδιαλείπτως στον ίδιο χώρο με τους θύτες. Ο ξενώνας της Λάρισας έχει δεχθεί μεγάλο αριθμό αιτημάτων φιλοξενίας το τελευταίο διάστημα και λίγο πριν αρχίσει η καραντίνα».Η λειτουργία του ξενώνα
Ο Ξενώνας Φιλοξενίας Γυναικών Θυμάτων Βίας ή/και Πολλαπλών Διακρίσεων του Δήμου Λαρισαίων, η λειτουργία του οποίου χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα ΕΣΠΑ, αποτέλεσε και αποτελεί ένα σημαντικό στήριγμα για τις κακοποιημένες γυναίκες και παιδιά. Λειτουργεί από την 1η Οκτωβρίου του 2013 στο πλαίσιο της πράξης «Ανάπτυξη Δομών και Υπηρεσιών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης προς Όφελος των Γυναικών για την Καταπολέμηση της Βίας».
Από την 1η Δεκεμβρίου 2015 συνεχίζει τη λειτουργία του στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Θεσσαλία 2014-2020» στον Άξονα Προτεραιότητας 2α «Ανάπτυξη και Αξιοποίηση Ικανοτήτων Ανθρώπινου Δυναμικού Ενεργός Κοινωνική Ενσωμάτωση» που συγχρηματοδοτείται από το ΕΚΤ με φορέα υλοποίησης τον Δήμο Λαρισαίων.
Ο Ξενώνας εντάσσεται στο ολοκληρωμένο δίκτυο δομών καταπολέμησης της έμφυλης βίας, που συντονίζει η Γενική Γραμματεία Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων και εποπτεύεται από το Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας. Μπορούν να φιλοξενηθούν γυναίκες θύματα έμφυλης βίας μαζί με τα παιδιά τους, μέχρι την ηλικία των 18 ετών, εφόσον πρόκειται για κορίτσια, και των 12, εφόσον πρόκειται για αγόρια καθώς και γυναίκες που υφίστανται βία σε όλες τις μορφές (ενδοοικογενειακή βία, βιασμός, trafficking, σεξουαλική παρενόχληση, stalking) ή/και πολλαπλές διακρίσεις (μετανάστριες, πρόσφυγες, μονογονείς, άστεγες, μακροχρόνια άνεργες, ΑΜΕΑ κ.λ.π.). Η πρόσβαση στον Ξενώνα πραγματοποιείται μέσω παραπομπής από τα Συμβουλευτικά Κέντρα του Δικτύου, τα Κέντρα Κοινότητας και τις Κοινωνικές Υπηρεσίες των Δήμων, καθώς και από την Αστυνομία και τη γραμμή SOS 15900 του δικτύου για εξαιρετικά επείγουσες περιπτώσεις.
Είναι δυναμικότητας 20 κλινών, λειτουργεί καθημερινά όλο το 24ωρο και στελεχώνεται με κοινωνικό λειτουργό, ψυχολόγο, παιδοψυχολόγο, στέλεχος διοικητικής υποστήριξης, υπάλληλο γενικών καθηκόντων και φύλακες. Προσφέρει ασφαλή διαμονή, σίτιση και υπηρεσίες ψυχοκοινωνικής υποστήριξης και συμβουλευτικής. Η διαμονή είναι βραχεία - 3 μήνες- αλλά υπάρχει αντίστοιχη δυνατότητα παράτασης κατά περίπτωση. Η διαμονή έχει μεταβατικό χαρακτήρα, με στόχο η γυναίκα να επανέλθει στην κοινότητα και να ζήσει ανεξάρτητα, χωρίς βία και φόβο. Από την έναρξη του έργου έως σήμερα έχουν φιλοξενηθεί στον Ξενώνα Λάρισας 107 γυναίκες και 95 παιδιά, συνολικά 202 άτομα. Η πλειοψηφία των ωφελούμενων αντιμετώπιζε ενδοοικογενειακή βία από σύζυγο/σύντροφο ή άλλο πρόσωπο της οικογένειας.Η στήριξη της γυναίκας
στο πλαίσιο του ξενώνα
Σύμφωνα με τις υπεύθυνες του Ξενώνα: «Οι υπηρεσίες συμβουλευτικής που παρέχονται έχουν στόχο την υποστήριξη των γυναικών, την κινητοποίηση και ενδυνάμωσή τους ώστε να ανακτήσουν τον έλεγχο της ζωής τους και να προχωρήσουν αυτόνομα.
Η συμβουλευτική σχέση είναι μια σχέση ισότιμη μέσα από την οποία η κάθε συμβουλευόμενη ενθαρρύνεται να γίνει η ίδια η καλύτερη “ειδικός” για τον εαυτό της και να σχεδιάσει το πλάνο ζωής που επιθυμεί. Για κάθε φιλοξενούμενη εκπονείται εξατομικευμένο σχέδιο στήριξης μέσω της διεπιστημονικής συνεργασίας των συμβούλων αλλά και μέσω της δικτύωσης και συνεργασίας με άλλους φορείς της κοινότητας. Η συμβουλευτική ψυχολογικής στήριξης προσφέρει τον χώρο όπου κάθε γυναίκα φέρνει τη δική της προσωπική και μοναδική ιστορία, οργανώνει και αξιολογεί τις εμπειρίες του εαυτού της και τις αναπλαισιώνει στο “εδώ και τώρα”. Είναι ζωτικής σημασίας να μπορέσει η ίδια να δει την ιστορία της και με μια άλλη οπτική αναγάγοντας το “προσωπικό” στην κοινωνική του διάσταση. Η ενδυνάμωση του ατομικού παράγοντα και η ενεργοποίηση των εσωτερικών αποθεμάτων αυξάνουν το επίπεδο αυτενέργειας, αυτοοργάνωσης και αυτοβοήθειας.
- Κοινωνική στήριξη
Η Κοινωνική Λειτουργός παρέχει υπηρεσίες συμβουλευτικής και κοινωνικής υποστήριξης, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη και την περαιτέρω ενίσχυση των κοινωνικών δεξιοτήτων των φιλοξενούμενων γυναικών. Διασφαλίζει την έγκυρη και έγκαιρη ενημέρωσή τους, σχετικά με τις κοινωνικές παροχές που κατ’ αρχήν, μπορούν να χρησιμοποιήσουν και εστιάζει στην εξέλιξή τους σε ολιστικό επίπεδο. Η ενημέρωση που παρέχεται στις γυναίκες αφορά τα ασφαλιστικά δικαιώματα, θέματα ανάπτυξης υγιών οικογενειακών σχέσεων και επίλυσης οικογενειακών συγκρούσεων, γονικής μέριμνας αλλά και εξειδικευμένα θέματα για τους αρχηγούς των μονογονεϊκών οικογενειών (π.χ. επιδόματα, παροχές υπηρεσιών σε δημόσιους και δημοτικούς παιδικούς σταθμούς κλπ.) καθώς και για θέματα εκπαίδευσης, κατάρτισης, υγείας και πρόνοιας. Εάν κριθεί αναγκαίο ή ζητηθεί από τις γυναίκες, παραπέμπονται σε αρμόδιες αρχές (π.χ. Αστυνομία, Εισαγγελία, Κοινωνικές Υπηρεσίες, Υπηρεσίες Υγείας κ.α. - πραγματοποίηση δικτύωσης υπηρεσιών). Στις αρμοδιότητες του ρόλου του, περιλαμβάνονται υπηρεσίες παραπομπής ή/και συνοδείας (όταν απαιτείται) των γυναικών σε νοσοκομεία ή σε κέντρα υγείας, σε φορείς κοινωνικής πολιτικής, σε φορείς απασχόλησης, σε φορείς φύλαξης και υποστήριξης των παιδιών κλπ. Η σύμβουλος κοινωνικής στήριξης είναι υπεύθυνη για την προστασία και στήριξη των παιδιών των ωφελουμένων για την ομαλή πορεία τους στο εκπαιδευτικό σύστημα.
Συμβάλλει, μέσα από την από κοινού συνεργασία με τη φιλοξενούμενη, στη διερεύνηση εναλλακτικών τεχνικών και τρόπων επίλυσης προβλημάτων, με στόχο την ενδυνάμωση και ανεξαρτητοποίησή της.
- Ψυχολογική υποστήριξη
Στο πλαίσιο φιλοξενίας στον Ξενώνα παρέχεται εξειδικευμένη ψυχολογική υποστήριξη στα φιλοξενούμενα παιδιά με στόχο τη διερεύνηση των ψυχολογικών αναγκών τους και την ενδυνάμωση τους. Ανάλογα με την ηλικιακή ομάδα του κάθε παιδιού παρέχονται ειδικά εξειδικευμένες παρεμβάσεις.
Επιπλέον, παιδοψυχολόγος πραγματοποιεί συναντήσεις συμβουλευτικής για θέματα παιδιών με τις φιλοξενούμενες μητέρες με στόχο να ενισχύσει τη γυναίκα στο γονεϊκό της ρόλο και να τη βοηθήσει να διαχειριστεί τα δικά της συναισθήματα. Τέλος, εάν κριθεί αναγκαίο, υπάρχει συνεργασία με το Κέντρο Ψυχικής Υγείας, με εκπαιδευτικούς φορείς όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης και με ειδικά σχολεία με στόχο την ολιστική υποστήριξη των παιδιών.
- Εργασιακή Συμβουλευτική
Η εργασιακή συμβουλευτική βοηθάει τη συμβουλευόμενη να κάνει έναν προσωπικό και επαγγελματικό απολογισμό και να οργανώσει τις γνώσεις και δεξιότητες που έχει αποκτήσει στην πορεία της ζωής της ώστε να τις ενισχύσει ή αναβαθμίσει και να τις αξιοποιήσει επαγγελματικά.
- Νομική Συμβουλευτική
Ο ξενώνας διευκολύνει την πρόσβαση σε νομική συμβουλευτική με την παραπομπή της ενδιαφερόμενης στα Συμβουλευτικά Κέντρα Γυναικών της Γενικής Γραμματείας Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων (ΓΓΟΠΙΦ).
