Στους αρχιτεκτονικά ανανεωμένους χώρους της Δημοτικής Πινακοθήκης 188 συνολικά έργα βρήκαν τη θέση τους και είναι έτοιμα να «συνομιλήσουν» με τους επισκέπτες. Για να φτάσουμε όμως στη σημερινή μέρα των εγκαινίων, που θα γίνουν από τον πρόεδρο της Βουλής Νίκο Βούτση και τον υφυπουργό Πολιτισμού Κωνσταντίνο Στρατή, μεσολάβησαν ατελείωτες ώρες εργασίας και μελέτης. Για μήνες τα έργα πηγαινοέρχονταν στην Αθήνα για συντήρηση(κορνίζες, σωστικές εργασίες), οι αρχιτέκτονες, ηλεκτρολόγοι εργάζονταν νυχθημερόν ώστε ο χώρος να είναι έτοιμος να υποδεχτεί και να φωτίσει με τον σωστό τρόπο τους πίνακες, τα χαρακτικά, τα έπιπλα Σλήμαν. Μια δουλειά απαιτητική, καθόλου εύκολη και χρονοβόρα. Όλα όμως ξεκινούν και σταματούν στα έργα της Συλλογής Κατσίγρα. Ο ανεκτίμητος αυτός θησαυρός που έβαλε τη Δημοτική Πινακοθήκη στον πολιτιστικό χάρτη της χώρας, εξακολουθεί να προσφέρει εκπλήξεις στους μελετητές του.
Η επανασχεδιασμένη έκθεση της συλλογής προτείνει μια νέα αφήγηση, στην οποία πρωταγωνιστούν ο τόπος και οι άνθρωποι στην ιστορική εξέλιξη των μεταξύ τους σχέσεων. Τα έργα τέχνης δεν αντιμετωπίζονται μόνο ως φορείς αισθητικής αξίας, αλλά και ως πολύτιμη πηγή πληροφοριών για την οργάνωση των κοινωνικών σχέσεων, καθώς και την αλληλεπίδραση των ανθρώπων με το φυσικό και δομημένο περιβάλλον. «Το Πνεύμα του Τόπου», τα «Ιδανικά πλάσματα», η «Οικειότητα» και η «Αγωνιστικότητα» είναι οι βασικές έννοιες, γύρω από τις οποίες δομείται η έκθεση με στόχο να ενεργοποιήσει τη βιωματική προσέγγιση των επισκεπτών. Η έκθεση με τίτλο «Επανασύνδεση – Ο Τόπος, η Ιστορία, οι Άνθρωποι στη Συλλογή Κατσίγρα» φέρει την υπογραφή της Συραγώς Τσιάρα που είναι η επιμελήτρια της έκθεσης. Η Συραγώ Τσιάρα, είναι ο άνθρωπος που «κουβάλησε» στους ώμους της την τεράστια αυτή πρόκληση, να αναδείξει μια νέα πλευρά της Συλλογής Κατσίγρα και μιλά στην «Ε» γι’ αυτό. Όπως λέει η πρόταση-πρόσκληση να επιμεληθεί την έκθεση ήταν για την ίδια τεράστια πρόκληση και ευθύνη.
«Έχω μια σταθερή σχέση με τη Συλλογή Κατσίγρα και με τη Δημοτική Πινακοθήκη και έχει να κάνει με τις πρώτες εντυπώσεις, την πρώτη μου επαφή με τη νεοελληνική τέχνη, την οποία οφείλω στη Συλλογή Κατσίγρα. Από φοιτήτρια ακόμη, η πρώτη εργασία που είχα κάνει στο πανεπιστήμιο είχε να κάνει με τη συλλογή αυτή. Περίμενα την ευκαιρία να ξαναδώ και να ξαναμελετήσω τη συλλογή πιο ουσιαστικά, γιατί η επαφή που είχα ήταν κυρίως μέσω της βιβλιογραφίας, δεν είχα κατέβει στο ντεπό. Οπότε όταν ήρθε αυτή η πρόταση-πρόσκληση ήταν η κατάλληλη στιγμή» εξηγεί.
Για το πώς έφτασε στην επιλογή των συγκεκριμένων έργων που θα εκτίθενται, σημειώνει «Προσπάθησα την εμπειρία μου από τη σύγχρονη τέχνη, να τη γονιμοποιήσω με ένα παλιό υλικό, με ένα υλικό του 19ου και του 20ού αιώνα και να βρω τρόπους για νοηματοδοτήσω τη σχέση του σημερινού επισκέπτη, με το περιεχόμενο της συλλογής Κατσίγρα. Αποφάσισα λοιπόν βλέποντας τα έργα κυρίως, όλο τον όγκο της συλλογής, ότι ήθελα να κάνω μια αλλαγή στον τρόπο παρουσίασής της. Δεν ήθελα να ακολουθήσουμε τα τυποποιημένα βήματα μιας ακαδημαϊκής παρουσίασης που θα έχει ως επίκεντρο την τοπιογραφία, τη νεκρή φύση, την ακαδημαϊκή ζωγραφική, τον ρεαλισμό, την ηθογραφία. Επίσης, δεν ήθελα μια ξερή ιστορική παρουσίαση. Κατέληξα στην ανάδειξη της βιωματικής σχέσης, γιατί οι σύγχρονες μουσειολογικές προσεγγίσεις λένε ότι για να προκαλέσεις το ενδιαφέρον ενός επισκέπτη θα πρέπει να στηριχτείς σε μια γνώση που υπάρχει ήδη μέσα του και πρέπει να βρεις τον τρόπο να την ενεργοποιήσεις και να οικοδομήσεις πάνω σ’ αυτή. Πρέπει να βρεις ένα κλειδί, ένα στοιχείο που τον αφορά. Η ενότητα «Το πνεύμα του τόπου» (που περιλαμβάνει έργα που αφορούν στη Θεσσαλία, τον κάμπο, τον Πηνειό, τις αγροτικές ασχολίες κ.ά.) που είναι εκείνη που ξεκλειδώνει την οικειοποίηση».
Τα έργα δεν ήταν καθόλου εύκολο, να επιλεγούν. Σύμφωνα με τη Συραγώ, στόχος ήταν να αναδειχθεί όλος ο πλούτος της συλλογής, η πολυφωνία και η πολυπλοκότητά της. Η ίδια πάντως δηλώνει ικανοποιημένη από το αποτέλεσμα και προσθέτει «Ήταν πρόκληση στην οποία νομίζω ότι ανταποκριθήκαμε και συνδυάσαμε πράγματα που δεν είναι ομοιογενή. Τελικά κατάλαβα ότι υπάρχει ένας συνδετικός κρίκος στο τι συνέλεγε ο Κατσίγρας. Μελετώντας τη συλλογή του κατάλαβα ότι τον ενδιέφερε ο άνθρωπος σε σχέση με την ιστορία και τον τόπο, γι΄ αυτό και ο υπότιτλος σε αυτή την έκθεση είναι «Ο τόπος, η ιστορία, οι άνθρωποι στη Συλλογή Κατσίγρα». Πολύ σημαντικό είναι ότι αναδείξαμε μια πλευρά του συλλέκτη που δεν ήταν γνωστή στο κοινό. Βέβαια, ποτέ δεν τελειώνει το ταξίδι μιας μουσειολογικής μελέτης. Το θέμα είναι να είναι ανοιχτή η Πινακοθήκη και αύριο, μεθαύριο μια άλλη επιμελήτρια να βγάλει και άλλα έργα και να συνομιλήσει με μια άλλη οπτική».
ΟΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ
Ο επισκέπτης που θα βρεθεί στην Πινακοθήκη, θα αντικρίσει κάτι εντελώς διαφορετικό και πρωτοποριακό αφού έχουν γίνει σημαντικές αλλαγές. Για παράδειγμα μέσα στους εκθεσιακούς χώρους έχουν τοποθετηθεί καναπέδες, όπου θα μπορούν οι επισκέπτες να κάθονται και να απολαμβάνουν τον χρόνο τους με τη συλλογή Κατσίγρα. Επίσης θα δίνεται η δυνατότητα μέσω του «My gallery» οι επισκέπτες να δίνουν μίνι συνεντεύξεις μπροστά από ένα αγαπημένο τους έργο. Τα παιδιά των εργαστηρίων της Πινακοθήκης έχουν φτιάξει βιντεάκια για την έκθεση, ενώ θα υπάρχουν και ειδικοί χώροι-πάγκοι εικαστικών έξω από την έκθεση για τα παιδιά. Για τα έπιπλα Σλήμαν διατέθηκε ειδικός χώρος δωμάτιο, όπου οι επισκέπτες θα μπορούν να παρακολουθούν μέσω βίντεο στιγμές της ζωής του μεγάλου δωρητή Γ. Κατσίγρα.
ΤΑ ΕΓΚΑΙΝΙΑ
Η μόνιμη έκθεση της Συλλογής Κατσίγρα, μετά τον επανασχεδιασμό της και τη νέα μουσειολογική μελέτη εγκαινιάζεται σήμερα στις 12 το μεσημέρι στη Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας-Μουσείο Γ.Ι. Κατσίγρα. Η εκδήλωση των εγκαινίων τελεί υπό την αιγίδα της Α.Ε. του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Πρ. Παυλοπούλου. Την έκθεση θα εγκαινιάσει ο πρόεδρος της Βουλής κ. Νίκ. Βούτσης και θα παρευρεθεί ο υφυπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού κ. Κων. Στρατής. Την εκδήλωση των εγκαινίων θα πλαισιώσουν με μουσική ο Σπ. Καβαλιεράτος (κιθάρα) και ο Ν. Έξαρχος (πιάνο).
Της Νατάσας Πολυγένη
