ΤΥΡΝΑΒΟΣ (Γραφείο «Ε»)
Του Κώστα Τσόλα
Το «Μάτι» Τυρνάβου φημίζεται για τα καθαρά και γάργαρα νερά του. Αυτή την εποχή από τη λίμνη και το φράγμα ρέει στον ποταμό το νερό, τμήμα του οποίου διοχετεύεται στην παραδοσιακή δριστέλα, την παλιά νεροτριβή της οικογένειας Βογιατζή.
Μια εργασία που μας γυρίζει 80 χρόνια πίσω όταν ο παππούς Απόστολος Βογιατζής με την οικογένειά του διέθετε εκεί στον ίδιο χώρο εκτός από τη δριστέλα, νερόμυλο και μαντάνια. Την οικογενειακή πορεία συνέχισε ο γιος Ανδρέας και τώρα εδώ και χρόνια ανέλαβε ο εγγονός Απόστολος Βογιατζής.
Παρά τις σύγχρονες μεθόδους καθαρισμού των σκεπασμάτων, στρωμάτων και άλλων υφασμάτων πολλοί επιμένουν ακόμα παραδοσιακά. Μόνο που τώρα και οι ίδιοι οι υπεύθυνοι των δριστελών προσαρμόστηκαν στη σημερινή πραγματικότητα και διευκολύνουν τους πολίτες αφού όλοι τους στην περιοχή του νομού Λάρισας τουλάχιστον αναλαμβάνουν την παραλαβή, πλύσιμο και στέγνωμα και μεταφορά στον χώρο χωρίς ο πελάτης να ταλαιπωρηθεί καθόλου.
Βέβαια παραδοσιακά το πλύσιμο των ρούχων στη δριστέλα συνδέεται με την ημέρα Κυριακή και ταυτόχρονα με διασκέδαση, ψητά στη σούβλα ή στη σχάρα δίπλα στο ποτάμι διότι υπήρχε και η «δικαιολογία» να περιμένουμε να στεγνώσουν τα ρούχα.
Στην ελληνική ύπαιθρο και ιδιαίτερα στον θεσσαλικό χώρο με έντονη αγροτική και κτηνοτροφική παρουσία τους περασμένους αιώνες μέχρι και πρόσφατα οι κάτοικοι κυρίως των ημιορεινών και ορεινών περιοχών φρόντιζαν να αξιοποιούν με τον καλύτερο τρόπο τα δώρα της φύσης. Και αν σε ό,τι αφορά στον τρόπο κίνησης στα νησιά ήταν ο άνεμος στην ενδοχώρα ήταν το νερό που έρρεε άφθονο από τις πηγές είτε πάνω στα ψηλά βουνά είτε και χαμηλότερα συνεχίζοντας την παράδοση χρόνων. Εκεί πλάι στις πηγές χτίζονταν οι δριστέλες ή νεροτριβές καθώς επίσης και τα μαντάνια. Παλαιότερα στον ίδιο χώρο υπήρχαν και τα νεροπρίονα. Όλα δούλευαν με την πτώση του νερού το οποίο έπεφτε με ορμή και λειτουργούσε τους μηχανισμούς και πλένονταν τα υφαντά, φλοκάτες. Το νερό κινούσε επίσης και τους νερόμυλους για το άλεσμα του σιταριού. Εικόνες που σήμερα χάθηκαν ή που σε κάποιες περιοχές όπου αναπαλαιώθηκαν αυτά τα συγκροτήματα είναι πλέον τουριστικό αξιοθέατο και όχι για χρήση.
Να επιστρέψουμε όμως στη δριστέλα. Σε ό,τι αφορά στο κόστος είναι φθηνό. Συγκεκριμένα με μια «ντριστελιά» μπορεί κάποιος να πλύνει μέχρι και 10 κουβέρτες ή τρεις διπλές φλοκάτες, ή τέσσερα διπλά παπλώματα με κόστος μόλις 7 ευρώ.
Ο Απόστολος Βογιατζής μάς εξηγεί τον τρόπο και τη διαδικασία του πλυσίματος. Στη δριστέλα του το νερό έρχεται κατευθείαν από το φράγμα του «Μάτι» Τυρνάβου. Στη συνέχεια το νερό διοχετεύεται με το φαρδύ αρχικά και στενό στη συνέχεια στενό χωνί, την καρούτα όπως ονομάζεται, το οποίο ρίχνει με δύναμη το νερό στη νεροτριβή. Εκεί τοποθετούνται τα ρούχα με το απορρυπαντικό και το μαλακτικό από τον κ. Αποστόλη. Αν και ο ίδιος υποστηρίζει ότι είναι τόση η δύναμη του νερού που δεν χρειάζεται καν απορρυπαντικό, ίσως το μαλακτικό στο τέλος να είναι χρησιμότερο. Και αφήνονται τα χτυπηθούν με τη δύναμη του νερού μέχρι να καθαρίσουν. Παράλληλα ο κ. Αποστόλης αναδεύει για 10 -15 λεπτά το ρουχισμό ο οποίος στη συνέχεια απλώνεται για να στεγνώσει.
Εικόνες μιας άλλης εποχής που όμως είναι τόσο πολύ κοντά μας.
