κρατικής τράπεζας που κατηγορείται ότι έσπασε τις κυρώσεις κατά του Ιράν- για τον Ερντογάν και το τραπεζικό σύστημα της Τουρκίας, που ήδη εμφανίζεται εξασθενημένο από την οικονομική κρίση στη γείτονα. Η δίκη της Halkbank στις ΗΠΑ ξεκινά εκτός απροόπτου τον Μάρτιο του 2021, ενώ θα έχει αναλάβει πρόεδρος ο Τζο Μπάιντεν, ο οποίος, σε αντίθεση με τον προκάτοχό του, δεν έχει δείξει κανένα σημάδι ότι θα ευνοήσει τον Ερντογάν και θα ρίξει στα μαλακά την υπόθεση του «σπασίματος» των κυρώσεων κατά του Ιράν. Σημαντικό ρόλο στο κατηγορητήριο των Αμερικανών κατά της κρατικής τουρκικής τράπεζας έπαιξαν οι καταθέσεις και τα στοιχεία που προσκόμισε ο Ρέζα Ζαράμπ, ο λαθρέμπορος χρυσού που είχε οργανώσει το σχέδιο στο οποίο κατηγορείται ότι συνέδραμε η Halkbank ώστε να μπορεί το Ιράν να χρησιμοποιεί κεφάλαια για να προμηθεύεται ό,τι δεν μπορούσε εξαιτίας των κυρώσεων.
Ο ΡΟΛΟΣ ΛΑΘΡΕΜΠΟΡΟΥ ΧΡΥΣΟΥ
Ωστόσο, όπως φαίνεται στις καταθέσεις του Ζαράμπ που δόθηκαν στο πλαίσιο εκδίκασης υψηλόβαθμου στελέχους της Halkbank για τη συγκεκριμένη υπόθεση, όπου ο λαθρέμπορος χρυσού εμπλέκει ευθέως τον Ερντογάν και τον γαμπρό του (πλέον πρώην υπουργό Οικονομικών της Τουρκίας) Μπεράτ Αλμπαϊράκ, κατονομάζονται τρεις ακόμα τουρκικές τράπεζες. Δεδομένου ότι ο Ζαράμπ κατέθεσε ότι περισσότερες τράπεζες συμμετείχαν στις συναλλαγές με το Ιράν, υπάρχει πλέον σοβαρό ενδεχόμενο η δίκη της Halkbank να λειτουργήσει ως το σημείο εκκίνησης νέων ερευνών για την εμπλοκή των επιπλέον τριών που κατονόμασε ο λαθρέμπορος χρυσού - ιδίως από τη στιγμή που ο Τραμπ δεν θα μπορεί να ασκήσει πιέσεις και να κάνει παρεμβάσεις υπέρ του Ερντογάν. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο, εν μέσω τουρκικής οικονομικής κρίσης, θα μπορούσε να έχει καταστροφικές συνέπειες για τον Τούρκο πρόεδρο και πιθανώς να προκαλέσει απρόβλεπτες αντιδράσεις του «εν θερμώ».
Ποιες άλλες εμπλέκονται
Εκτός από τη Halkbank, μία από τις τρεις επιπλέον τράπεζες που ενέπλεξε ο Ζαράμπ στην υπόθεση, ήταν η Aktif Bank, η οποία ανήκει στον όμιλο Calik, όπου διευθύνων σύμβουλος ήταν ο γαμπρός του Ερντογάν πριν εμπλακεί στην πολιτική. Σύμφωνα με όσα κατέθεσε ο λαθρέμπορος χρυσού στα τέλη του 2017, κατά την διάρκεια του σχεδίου για το σπάσιμο των κυρώσεων στο Ιράν, πραγματοποιούσε συναλλαγές και μέσω της συγκεκριμένης τράπεζας, η οποία ξαφνικά σταμάτησε να τον εξυπηρετεί. Στο δικαστήριο ο Ζαράμπ ερωτήθηκε αν κατάλαβε γιατί η Aktif Bank διέκοψε τη συνεργασία τους. «Έλαβαν μια προειδοποίηση από τις Ηνωμένες Πολιτείες, σταμάτησαν να μεσολαβούν για τις συναλλαγές (μου) και εν μέρει δούλευαν απευθείας», δήλωσε ο Ζαράμπ.
Όταν η έδρα του ζήτησε εξηγήσεις τι εννοεί όταν λέει «απευθείας», εκείνος απάντησε: «Η Aktif Bank δούλευε απευθείας με τους Ιρανούς, και εμένα με έβγαλαν από τη μέση, με εξάλειψαν».
Σε άλλο σημείο της κατάθεσής του ο λαθρέμπορος αναφέρει: «Έλαβα επίσης το πράσινο φως για τις τράπεζες Ziraat και Vakif. Θα συμμετέχουν επίσης. Η επιχείρηση Ιράν θα κινηθεί». Όταν του ζητήθηκε να διευκρινήσει τα λεγόμενά του είπε: «Κατά τη διάρκεια εκείνης της περιόδου οι Ziraat Bank και Vakif Bank επίσης ήθελαν να συμμετέχουν στις ιρανικές δουλειές. Είχα μιλήσει με τον κ. Zafer Caglayan (σ.σ. πρώην υπουργός Οικονομικών Υποθέσεων).
Αν η Ziraat Bank και η Vakif Bank έπρεπε να ξεκινήσουν θα με κατεύθυνε προς αυτές τις τράπεζες, θα μου άνοιγαν λογαριασμούς και θα συνεργαζόμουν μαζί τους με τον ίδιο τρόπο (...)
Ο κ. Zafer μου είχε πει ότι ο πρωθυπουργός είχε δώσει έγκριση για αυτό, το Ιρανικό εμπόριο, για να το κάνουν η Ziraat και η Vakif». Πρωθυπουργός της Τουρκίας τότε που ο Ζαράμπ έσπαγε τις κυρώσεις κατά του Ιράν ήταν ο Ερντογάν.
*Όλες οι τράπεζες που είχε αναφέρει ο Ζαράμπ στις καταθέσεις του στα τέλη του 2017 αρνήθηκαν ότι διέπραξαν οποιαδήποτε αδικοπραγία και ότι λειτούργησαν βάσει των διεθνών κανονισμών σεβόμενες τις αμερικανικές και διεθνείς κυρώσεις.
