ΑΘΗΝΑ
Ακόμη περισσότερους φόρους την ώρα που η οικονομία προβλέπεται ότι θα εισέλθει και πάλι σε ύφεση ως το ερχόμενο καλοκαίρι, αν στο μεταξύ δεν γίνει κάποιο θαύμα, ζητεί η κυβέρνηση από τα νοικοκυριά.
Αυτό όμως που πονάει περισσότερο είναι οι μειώσεις στις συντάξεις και στο ΕΚΑΣ που ακόμη δεν έχουν προσδιοριστεί, η περικοπή στο μισό του επιδόματος πετρελαίου θέρμανσης για τον χειμώνα, των ειδικών φοροαπαλλαγών για τους αγρότες και των «έξτρα» επιδομάτων που δόθηκαν εφέτος στους στρατιωτικούς.
Το αποτύπωμα αυτό αφήνει το σχέδιο προϋπολογισμού του 2016 το οποίο αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή από τον υπουργό Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτο και θα αποτελέσει κατ' ουσίαν το ασφυκτικό δημοσιονομικό πλαίσιο μέσα στο οποίο θα πρέπει να κινηθούν η κυβέρνηση και η χώρα την επόμενη χρονιά.
Ο στόχος είναι ένας: το Δημόσιο να μη δημιουργήσει νέα ελλείμματα, καθώς εφέτος, ύστερα από μια πολιτικά περιπετειώδη χρονιά, ο τακτικός προϋπολογισμός κλείνει με πρωτογενές έλλειμμα της τάξης των 400 εκατ. ευρώ και ο κρατικός προϋπολογισμός με βαρύ έλλειμμα που θα ξεπεράσει τα 6,5 δισ. ευρώ λόγω των τόκων εξυπηρέτησης του χρέους και της επιδείνωσης της οικονομικής κατάστασης των ασφαλιστικών ταμείων.
ΥΦΣΕΣΗ - ΕΣΟΔΑ
Ύστερα από εβδομάδες προετοιμασίας του οικονομικού επιτελείου και των τεχνικών συμβούλων της τρόικας δεν υπήρξε συμφωνία ούτε για το βάθος της ύφεσης της τρέχουσας χρονιάς ούτε για το τελικό αποτέλεσμα της είσπραξης των φορολογικών εσόδων.
Ο αναπληρωτής Γιώργος Χουλιαράκης αναζητεί την... αλήθεια των προβλέψεων και πλέον μιλά για «ήπια ύφεση» το 2015 και επιστροφή στην ανάπτυξη το δεύτερο εξάμηνο του 2016.
Ωστόσο τα επίσημα στοιχεία (έστω και προσωρινά) για την πορεία του ΑΕΠ και τις επιπτώσεις των capital controls θα είναι γνωστά στις αρχές Νοεμβρίου.
Κατόπιν αυτού το σχέδιο προϋπολογισμού καταρτίστηκε με βάση τις προβλέψεις του Αυγούστου, δηλαδή τα νούμερα και τα στοιχεία που στηρίχθηκε η συμφωνία για το τρίτο Μνημόνιο. Από τους ειδικούς θεωρείται βέβαιο ότι το τελικό κείμενο που θα έρθει στη Βουλή τον Νοέμβριο θα είναι και πάλι αναθεωρημένο.
Επί της ουσίας το 2016 όλη η δημοσιονομική προσπάθεια θα εξαντληθεί στην αποκατάσταση της δημοσιονομικής ισορροπίας και στη συγκέντρωση εσόδων 49 δισ. ευρώ από τα νοικοκυριά, τις επιχειρήσεις και την αγορά λόγω των αυξήσεων των συντελεστών του ΦΠΑ. Το συνολικό ποσό αναμένεται να είναι αυξημένο κατά 1,5 δισ. ευρώ σε σχέση με τα έσοδα του 2015, τα οποία θα παρουσιάσουν υστέρηση άνω των 3 δισ. ευρώ.
Στις δαπάνες η προσπάθεια συγκράτησης εξαντλείται στις περικοπές επιδομάτων και στην κατάργηση των φοροαπαλλαγών (ειδικά για τους αγρότες), ενώ το συνολικό ποσό των επιδοτήσεων που προβλέπεται για τα ασφαλιστικά ταμεία και τον ΕΟΠΥΥ θα «παγώσει» και το 2016 στο επίπεδο των 13,5 δισ. ευρώ.
Οι δαπάνες στο σύνολό τους θα κινηθούν στα ίδια εφετινά επίπεδα παρά τις περικοπές επί μέρους κονδυλίων, καθώς υπάρχει ανάγκη να εξοφληθούν υποχρεώσεις που δημιουργήθηκαν τους τελευταίους μήνες.
Κατόπιν τούτων γίνεται σαφές ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται στα Ταμεία, τα οποία θα πρέπει να καλύψουν τα ελλείμματά τους μέσω της αύξησης των εσόδων είτε μέσω νέων περικοπών συντάξεων και παροχών.
Και αυτό είναι συνάρτηση του ρυθμού ανάπτυξης και της αύξησης της απασχόλησης στην οικονομία.
Σε αυτό το πλαίσιο πολλά θα κριθούν από την πορεία του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων. Ο στόχος για το 2015 παραμένει ο ίδιος. Οι δαπάνες να ανέλθουν σε 6,4 δισ. ευρώ, αν και αυτό μοιάζει ανέφικτο, δεδομένου ότι ως το τέλος Αυγούστου ήταν μόλις 1,6 δισ. ευρώ.
Σε αυτό το επίπεδο είναι εμφανής η αποτυχία του οικονομικού επιτελείου, καθώς το ΠΔΕ είναι το πιο βασικό από τα εργαλεία ανάπτυξης.
Πάντως η κυβέρνηση θέτει στόχο οι δαπάνες του ΠΔΕ να αυξηθούν και άλλο το 2016, ώστε να μετριαστούν οι επιπτώσεις της αναμενόμενης ύφεσης.
Αυτό όμως προϋποθέτει το Δημόσιο να καταβάλει τουλάχιστον 4 δισ. ευρώ ως το τέλος του έτους και να εξοφλήσει το μεγαλύτερο μέρος των οφειλών του προς προμηθευτές και εργολάβους για να τρέξουν προγράμματα και έργα που χρηματοδοτούνται από τα κοινοτικά προγράμματα.
Η κατάθεση του σχεδίου προϋπολογισμού αναμένεται να αποτελέσει βάση για ισχυρό αντιπολιτευτικό λόγο απέναντι στην κυβέρνηση από τη ΝΔ, δεδομένου ότι λόγω των πολιτικών εξελίξεων ανατράπηκε πλήρως ο προϋπολογισμός του 2015.
Το πρώτο σχέδιο που κατέθεσε, πέρυσι τέτοια μέρα, ο τότε αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας προέβλεπε πρωτογενές πλεόνασμα 2,9% του ΑΕΠ, ενώ (μετά και την πληρωμή των τόκων) το έλλειμμα περιοριζόταν στο 0,2% του ΑΕΠ.
ΝΕΟ ΜΙΣΘΟΛΟΓΙΟ
Από το σχέδιο του προϋπολογισμού δεν προκύπτουν μειώσεις αποδοχών στο Δημόσιο, παρότι συνεχίζεται η προετοιμασία του νέου μισθολογίου.
Για το νέο μισθολόγιο που θα εφαρμοστεί το 2016 η τρόικα επιμένει σε μειώσεις αποδοχών των υπαλλήλων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και στο ψαλίδισμα αποδοχών υπαλλήλων ορισμένων υπουργείων που έχουν υψηλότερες αποδοχές από το ενιαίο μισθολόγιο (π.χ. υπουργεία Υποδομών, Ανάπτυξης κ.ά.).
Ωστόσο το μεγάλο ζήτημα που εξακολουθεί να απασχολεί την κυβέρνηση είναι οι ανατροπές της εισοδηματικής πολιτικής μέσω των δικαστικών αποφάσεων.
Το «μέτωπο» με τους δικαστές παραμένει ανοιχτό, καθώς τα στοιχεία δείχνουν ότι από το 2008 ως σήμερα οι δικαστές έχουν πάρει 620 εκατ. ευρώ (!) μετά τις αποφάσεις που ακύρωναν τις αποφάσεις εισοδηματικής πολιτικής όλων των κυβερνήσεων.
