ΤΥΡΝΑΒΟΣ (Γραφείο «Ε», του Κώστα Τσόλα)
Τρίτο Δημοτικό Σχολείο Τυρνάβου, Α.Σ.Ε.Π.Ο.Π. Τυρνάβου (πρώην Γεωργικός Πιστωτικός Συνεταιρισμός), ιερός ναός Αγίου Ιωάννη Προδρόμου, Άγιος Ανδρέας, προστάτης των σπαρτών για να δρέψουν καθώς και του Συνεταιρισμού με την καθορισθείσα πανήγυρη στις 30 Νοεμβρίου με τέλεση λειτουργίας στον Ι.Ν του Αγίου Ιωάννη, καθώς και οι Μύλοι υιών Ε. Χατζηκρανιώτη Α.Ε αποτελούν κομμάτια και συντελεστές μιας αλυσίδας εξαρτώμενων μεταξύ τους, με στόχο και σκοπό να υποστηρίξουν τη δράση του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων δια του προέδρου του κ. Στέλιου Χατζή, με διάρκεια την σχολική περίοδο 2012/2013 και θέμα τη διατροφική αλυσίδα «Σιτάρι, Αλεύρι, Ψωμί» συνδεδεμένο με την παράδοση και αποδέκτη τον τελικό καταναλωτή.
Ο διευθυντής του 3ου Δημοτικού Σχολείου κ. Γιάννης Μόκιας επιμελήθηκε της συλλογικής και συνολικής προσπάθειας των μαθητών και μαθητριών της 5ης τάξης που δραστηριοποιήθηκαν στα πλαίσια της Ευέλικτης Ζώνης και λειτουργώντας κάτω από τις οδηγίες του δασκάλου κ. Χρήστου Καραστέργιου προέβησαν σε συλλογή στοιχείων, πληροφοριών υλικού, φωτογραφιών, εργαλείων τέτοιων ώστε η εργασία να αποτελέσει ένα ιδανικό συλλέκτη και καταγραφέα πολύτιμων στοιχείων για κάθε ενδιαφερόμενο.
Στην εργασία των παιδιών, εκπαιδευτικών και γονέων σημειώνεται: «Σιτάρι: Να σας πω πώς γίνεται και στον κόσμο δίνεται
απ’ το σπόρο το σταράκι, το γλυκό, γλυκό ψωμάκι
Πρώτα πρώτα οι γεωργοί, σαν οργώνουνε τη γη
Μες στη χούφτα σπόρο παίρνουν και στη γη κάτω τον σπέρνουν».
Από τα πρώτα είδη που καλλιέργησε ο άνθρωπος είναι τα δημητριακά. Στη μυθολογία η Δήμητρα είναι η Θεά που χάρισε στον άνθρωπο τους καρπούς που ονομάστηκαν δημητριακά. Είναι επίσης εκείνη πού επινόησε τον άρτο. Αυτός που διέδωσε την τέχνη της καλλιέργειας των σιτηρών ήταν ο Τριπτόλεμος γιος του βασιλιά της Ελευσίνας. Για να ανταποδώσει η Θεά Δήμητρα τη φιλοξενία των γονιών του, όταν θρηνώντας την εξαφάνιση της κόρης της Περσεφόνης βρέθηκε στα μέρη της Ελευσίνας, του χάρισε ένα φτερωτό άρμα και του έδωσε το σιτάρι το κριθάρι και άλλους καρπούς της γης. Τον διέταξε να γυρίσει τον κόσμο σπέρνοντας και διδάσκοντας στους ανθρώπους την καλλιέργεια και επεξεργασία τους. Στις αγροτικές περιοχές οι γεωργοί μετά τις πρώτες βροχές του φθινοπώρου οργώνουν τα χωράφια τους για να αναζωογονηθεί το χώμα .Με τις επόμενες βροχές ακολουθούν άλλα δύο οργώματα. Το χώμα τώρα είναι αφράτο αυλακωμένο έτοιμο να δεχτεί τους σπόρους .Όταν τα σπαρτά μεγαλώσουν, οι γεωργοί αφήνουν τα ζώα τους να βοσκήσουν στα χωράφια με αυτό τον τρόπο εξασφαλίζουν το καθάρισμα του φυλλώματος και έτσι ευνοείται η ανάπτυξη των σπαρτών. Στην διάρκεια της άνοιξης τα σπαρτά μεγαλώνουν γρήγορα και τον Ιούνιο είναι έτοιμα να θεριστούν.
Η 5η τάξη παρακολούθησε τη λειτουργία στον Ι.Ν Αγίου Ιωάννη την 30 Νοεμβρίου προς τιμή του Αγίου Ανδρέα προστάτη των σπαρτών και του Συνεταιρισμού πανηγυρίζοντας και αναβιώνοντας την παράδοση καταστώντας τον Γ.Π. Συνεταιρισμό παρεμβατική και κρατούσα δύναμη στην πόλη του Τυρνάβου έως την δεκαετία του ΄80.
Στην εργασία σημειώνεται επίσης για το αλεύρι: Για να θρυμματίσει τους σπόρους ο άνθρωπος χρησιμοποίησε κυλινδρικές πέτρες που τις κινούσε σε λίθινες πλάκες πολτοποιώντας τους μουσκεμένους σπόρους. Στην Ελλάδα ο χειρόμυλος αποτέλεσε, μέχρι τα μέσα περίπου του αιώνα μας, ένα από τα πιο αναγκαία σύνεργα κάθε οικογένειας. Προστάτης των χειρόμυλων ήταν ο Δίας, που είχε και το ενδεικτικό επίθετο Μυλέας. Το σημαντικότερο βήμα στην εξέλιξη των αλεστικών μέσων έγινε όταν ο άνθρωπος σκέφτηκε να χρησιμοποιήσει ως πηγή ενέργειας την κίνηση του νερού δημιουργώντας τον νερόμυλο. Οι μύλοι λειτουργούσαν με τη δύναμη του ανέμου, του νερού ή των ζώων. Στα νησιά όπου συνήθως φυσά πολύ, υπήρχαν κυρίως ανεμόμυλοι, ενώ σε τόπους με άφθονο νερό συναντάμε νερόμυλους. Σήμερα τους παραδοσιακούς μύλους και τους μυλωνάδες έχουν αντικαταστήσει οι αλευροβιομηχανίες με τα σύγχρονα μηχανήματα (όπως κυλινδρομηχανές ) και τους χειριστές ηλεκτρονικών υπολογιστών.
Στα πλαίσια της Ευέλικτης Ζώνης οι μαθητές της Ε’ τάξης επισκέφτηκαν την αλευροβιομηχανία « Μύλοι υιών Ε. Χατζηκρανιώτη» όπου τους υποδέχτηκαν ο πρόεδρος κ. Θωμάς Χατζηκρανιώτης, η κόρη του Παυλίνα και μέλη του Δ.Σ. και τους ξενάγησαν συνοδευόμενοι από την υπεύθυνη χημικό ενημερώνοντας τους για ότι έχει σχέση με την παρασκευή του αλευριού και άλλων προϊόντων από τα σιτηρά. Τώρα τα στάρια αποθηκεύονται σε σιλό, που εξασφαλίζουν καλό αερισμό χαμηλή υγρασία, σταθερή θερμοκρασία, και στα οποία έχει γίνει απεντόμωση πριν μεταφερθούν εκεί τα σιτηρά. Στη σημερινή σύγχρονη πραγματικότητα, ακολουθεί ο καθαρισμός με μηχανήματα που αφαιρούν τις ξένες ύλες, και το πλύσιμο με νερό .Ο καθαρισμός ολοκληρώνεται σε ειδικές δεξαμενές. Στη συνέχεια με τη βοήθεια των κυλινδρομηχανών, των συμιγδαλιστρών και λοιπά γίνεται ο αποχωρισμός του φλοιού για ζωοτροφές, ενώ το αλεύρι οξυγονώνεται και είναι έτοιμο για τον καταναλωτή. Η συσκευασία γίνεται και αυτή με αυτόματες μηχανές, ενώ με κυλιόμενους ιμάντες οδηγείται στο χώρο αποθήκευσης ή στα μέσα μεταφοράς. Οι μαθητές εντυπωσιάστηκαν από την αίθουσα του Χημείου και μυήθηκαν στην παρασκευή της γλουτένης και τέλος ευχαρίστησαν και αποχαιρέτησαν τους ιδιοκτήτες και εργαζομένους της επιχείρησης οι οποίοι τους πρόσφεραν αλεύρι σε συσκευασία για να θυμούνται αυτή την σημαντική επίσκεψη.
Για το ψωμί σημειώνεται στην εργασία: Το ψωμί «γεμίζει» το στομάχι μας αλλά και την ψυχή μας και η ιστορία του πάει πολύ πίσω στον χρόνο.
Στην αρχαία Ελλάδα το ψωμί παρασκευαζόταν και ψηνόταν στα σπίτια. Τα αρτοποιεία εμφανίστηκαν κατά τον 2ο αιώνα μ. Χ. Ανάμεσα στις πολλές ποσότητες ψωμιού που παρασκευάζονταν στην αρχαία Ελλάδα ήταν ο ζυμίτης από αλεύρι, νερό και προζύμι, ο άζυμος από αλεύρι και νερό, ο σιμιγδαλίτης από λεπτότατο αλεύρι προερχόμενο από καλής ποιότητας σιτάρι. Οι άνθρωποι έφτιαχναν κάποιο είδος ψωμιού από την νεολιθική εποχή αναμιγνύοντας διαλυμένα κομμάτια σιταριού με νερό .Έτσι δημιουργούσαν μια παχύρευστη, στερεή ζύμη που μπορούσε να μαγειρευτεί σε φωτιά και να καταναλωθεί. Η μακραίωνη πορεία του ανθρώπου πάνω στη γη είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ιστορία του ψωμιού.
Στους σύγχρονους φούρνους η διαδικασία παρασκευής ψωμιού είναι ευκολότερη . Το ζύμωμα γίνεται από το ζυμωτήρι, ένα μηχάνημα που μοιάζει με μίξερ. Έπειτα η ζυγοκοπτική μηχανή κόβει το ζυμάρι σε μπάλες . Ο φούρναρης απλώνει τις μπάλες ζυμαριού σε ειδικό πάγκο, όπου τις αφήνει για είκοσι λεπτά ή μισή ώρα .Κατόπιν μια άλλη μηχανή πλάθει τη ζύμη σε διάφορα σχήματα . Το φούσκωμα γίνεται σε ειδικό θερμοθάλαμο, ο οποίος λειτουργεί στους τριάντα βαθμούς για μισή περίπου ώρα. Όταν τα ψωμιά φουσκώνουν, ο φούρναρης τα μεταφέρει στο φούρνο και έπειτα από περίπου τρία τέταρτα είναι έτοιμα . Η πολύμηνη αυτή εργασία των μαθητών του 3ου Δημοτικού Σχολείου Τυρνάβου δεν είναι απλά μια εργασία που θα μείνει ανεξίτηλη στα βιώματά της αλλά σίγουρα θα αποτελέσει οδηγός για ανάλογες εργασίες και για άλλα σχολεία και μαθητές.
