Ο λόγος για το βιβλίο της εκπαιδευτικού κ. Χρύσας Καραμανέ «Γλωσσάρι της καθομιλουμένης γλώσσας των Ρομά (Ρουντάρηδων), (καταγραφή 2016-2018 στη Νέα Σμύρνη)» που κράτησε αμείωτο το ενδιαφέρον των παρευρεθέντων που γέμισαν το αμφιθέατρο του 33ου Δημοτικού. Για το βιβλίο μίλησαν ο εκπαιδευτικός, εκδότης του Θεσσαλικού Ημερολογίου Κώστας Σπανός, η αναπληρώτρια διευθύντρια Εκπαίδευσης, προϊσταμένη Εκπαιδευτικών θεμάτων Α’/βάθμιας Λάρισας Σοφία Παπαδοπούλου, η πρώην περιφερειακή διευθύντρια Εκπαίδευσης Θεσσαλίας, συγγραφέας Ελένη Αναστασοπούλου, ο αντιδήμαρχος Κοινωνικής Πολιτικής και Εκπαιδευτικών Δράσεων, πρόεδρος Σχολικής Επιτροπής, πρώην διευθυντής Α’/βάθμιας Εκπαίδευσης, πρώην διευθυντής του 33ου Δημοτικού Σχολείου Λάρισας Σωτήρης Βούλγαρης, το μέλος του Προεδρείου της Γ’ Κοινότητας Παναγιώτης Βασιλείου και η συγγραφέας.
Ο κ. Σπανός, αφού ανέφερε στην τοποθέτησή του ότι «η κ. Καραμανέ, ζώντας στη συνοικία της Νέας Σμύρνης, στα σχολεία της οποίας διδάσκει αρκετά χρόνια, θεώρησε υποχρέωσή της να συλλέξει το γλωσσάρι των Ρομά της συνοικίας, για την καλύτερη κατανόησή τους. Ετσι καρπός μιας τριετούς επίμονης μελέτης ήταν το πόνημά της Γλωσσάρι της καθομιλουμένης γλώσσας των Ρομά (Ρουντάρηδων)», επισήμανε ότι «Στο Γλωσσάρι της κ. Καραμανέ περιλαμβάνονται 1.638 λέξεις, χωρίς να προσμετρούνται τα αριθμητικά, οι μέρες και οι εποχές. Για να πάρουμε μία εικόνα της ποιότητας αλλά και της σύνθεσης και της προέλευσης των ως άνω λέξεων, αναφέρω τα εξής, όπως είδα με μία βιαστική ματιά το γλωσσάρι: Στις 1.638 λέξεις,152 ανήκουν στην κατηγορία των ελληνικών δανείων με την κατάληξη -έσκ και -άσκ, δηλαδή 7% περίπου, ενώ 396 λέξεις, δηλαδή ποσοστό 24% είναι ολοκληρωτικά ελληνικές. Εάν υπολογίσουμε και τις δύο κατηγορίες, τότε το ποσοστό ανέρχεται στο 31%, γεγονός το οποίο μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οι Ρουντάρηδες δεν είναι πρόσφατοι στον ελλαδικό χώρο».
Ακολούθως η κ. Σοφία Παπαδοπούλου σημείωσε ότι «…Αυτό το βιβλίο είναι ένα κίνητρο, ώστε όλοι όσοι εμπλέκονται στην εκπαιδευτική διαδικασία να βοηθήσουν τις Ρομά οικογένειες να κατανοήσουν την αναγκαιότητα της μόρφωσης στη σύγχρονη κοινωνία. Είναι βέβαιο ότι θα ενισχύσει τη μητρική γλώσσα των μαθητών Ρομά και μπορεί να αποτελέσει το έναυσμα για την ανάπτυξη καλύτερων σχέσεων συνεργασίας μεταξύ σχολείου και οικογένειας. Εξάλλου η πιλοτική χρήση της μητρικής γλώσσας από τα ίδια τα παιδιά Ρομά εκτός από το ότι θα δώσει την ευκαιρία για παιγνιώδη επικοινωνία, θα αναπτύξει την αυτοεκτίμηση, θα τονώσει την αυτοπεποίθησή τους κι είμαι σίγουρη επίσης ότι θα λειτουργήσει και ως γέφυρα επικοινωνίας που θα τους βοηθήσει να μεταβούν στην εκμάθηση της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας».
Η κ. Ελένη Αναστασοπούλου, μεταξύ άλλων, στην τοποθέτησή της τόνισε ότι «Το τρίπτυχο «γλώσσα – νόηση – κόσμος» εδράζεται στη μητρική γλώσσα και η ποιότητα δε, της γλώσσας οδηγεί σε ποιότητα σκέψης και σε ποιότητα αντίληψης του κόσμου.
Οι μαθητές που εισέρχονται σ’ ένα γλωσσικό περιβάλλον διαφορετικό από το μητρικό τους στην ουσία βιώνουν μια γλωσσική μετανάστευση, μια γλωσσική ξενιτιάς. …Τι συμβαίνει σε καταστάσεις όπου η μητρική γλώσσα έρχεται σε σύγκρουση με την επίσημη γλώσσα… Το παιδί αισθάνεται ακύρωση του κόσμου του… κι αν ακυρώσεις τον κόσμο του, τη βάση του τότε πώς θα οικοδομήσεις πάνω σε αυτό;
Σεβασμός στη μητρική γλώσσα σημαίνει σεβασμό στην προσωπικότητα του παιδιού, τη βασικότερη παιδαγωγική αρχή. Υπ’ αυτή την έννοια συγχαίρω τη συνάδελφο Χρύσα Καραμανέ για τον έμπρακτο σεβασμό στους μαθητές της και στην ιδιότητα της παιδαγωγού».
Με τη σειρά του ο κ. Σωτήρης Βούλγαρης ανέφερε ότι «Το γλωσσάρι αυτό της Χρύσας Καραμανέ ήταν ένα όνειρο πολλών ετών. Πολλές προσπάθειες είχαν προηγηθεί για να δημιουργηθεί ένα δίγλωσσο ή τρίγλωσσο ακόμη γλωσσάρι που θα είναι εύχρηστο βοήθημα για τη λειτουργία του σχολείου και σε συνεργασία μαθητών, δασκάλων και φυσικά την καλύτερη δυναμική της επικοινωνίας μέσα από την εκπαιδευτική διαδικασία. Αυτό που κατάφερε η Χρύσα Καραμανέ με αρκετό κόπο και πολλή δουλειά μάς χαροποιεί όλους, παλαιότερα είχε υποβληθεί και ένα αντίστοιχο πρόγραμμα προς το Ίδρυμα Νιάρχος για να τελειώσει κάποια αντίστοιχη προσπάθεια, αυτή τη φορά η κ. Καραμανέ το έκανε μόνη της με το αποτέλεσμα να είναι εξαιρετικό. Οι προσπάθειες που έχουν γίνει σ' αυτό το σχολείο για την ένταξη των παιδιών, τη βελτίωση της διαβίωσης των παιδιών Ρομά, για τη συνεργασία όλων των μαθητών χωρίς να γίνονται διακρίσεις και διαχωρισμοί, βρίσκουν σύμμαχο σε ένα ακόμη γλωσσάρι στο οποίο οι δύο γλώσσες ομογενοποιούνται και το οποίο θα είναι ένα πολύτιμο βοήθημα ενός δασκάλου για να καταλάβει ίσως κάποιους μαθητές που σε μικρή ηλικία μιλάνε τη μητρική τους γλώσσα που είναι η γλώσσα των Ρομά, ή τανάπαλιν για να κάνουν πιο κατανοητά κάποιες έννοιες στα παιδιά Ρομά». Ο Παναγιώτης Βασιλείου στάθηκε στο πόσο σημαντικό είναι η ύπαρξη ενός τέτοιου βοηθήματος τόσο για τους δασκάλους όσο και για τα παιδιά Ρομά, ενώ η κ. Χρύσα Καραμανέ αναφέρθηκε στην τριετή επίπονη μελέτη της για την παραγωγή του βιβλίου και ευχήθηκε να φανεί χρήσιμο σε όλους όσοι εμπλέκονται στη μαθησιακή αυτή διαδικασία.
Θανάσης Αραμπατζής
