Της Έφης Τουφεξή
Φωτογραφίες: Λεωνίδας Τζέκας
Με σύμμαχο τον ηλιόλουστο καιρό, κι έχοντας αφήσει στο παρελθόν την περσινή καταστροφική χαλαζόπτωση, η φετινή παραγωγή καρπουζιών στην περιοχή Μακρυχωρίου παρουσιάζει καλύτερη ποιότητα και καλύτερες αποδόσεις στις καλλιέργειες. Κι αν η τιμή του καρπουζιού είναι μειωμένη τον Ιούλιο, οι παραγωγοί του εμφανίζονται ικανοποιημένοι από τη διάθεσή του σε εσωτερικό και εξωτερικό κατά τον μήνα Ιούνιο.
Έχουν άριστη ποιότητα, λαχταριστή γεύση και τόπο προέλευσης την περιοχή Μακρυχωρίου. Καρπούζια από τα μποστάνια της λαρισινής γης τα γευόμαστε οι Θεσσαλοί, τα προτιμούν οι Μακεδόνες, τα απολαμβάνουν οι ουρανίσκοι των Βούλγαρων, Ρουμάνων, Τσέχων, Πολωνών, Ούγγρων, αλλά και των Σουηδών και Γερμανών... Οι καρπουζοπαραγωγοί της περιοχής Μακρυχωρίου, εκτός από το εσωτερικό, διαθέτουν τα προϊόντα τους στις βαλκανικές χώρες, ενώ μόλις το 10% περίπου της παραγωγής τους φθάνουν σε Σουηδία και Γερμανία. «Κυρίως εκεί εξάγονται οι στενόμακρες «μπουκάλες». Πρόκειται για καρπούζια πολυτελείας με βαθύ κόκκινο χρώμα, που κόβονται και πωλούνται στους Βορειοευρωπαίους σε φέτες», μας εξηγεί ο καρπουζοπαραγωγός Αδάμος Γκαμπέτας, ο οποίος σκιαγραφεί την εικόνα της τοπικής καλλιέργειας και διάθεσης καρπουζιών.
Ο ίδιος καλλιεργεί καρπούζια όλο το καλοκαίρι. Από τις 5:30 το πρωί ξεκινά τον αγώνα στα μποστάνια του, που εκτείνονται σε περισσότερα από 300 στρέμματα, στην περιοχή Μακρυχωρίου. Παράγει κυρίως τα ριγωτά καρπούζια «Όμπλα» -την πιο εμπορεύσιμη ποικιλία- και τις στενόμακρες «μπουκάλες». Από αυτά διοχετεύει το 40% της παραγωγής του στις κεντρικές λαχαναγορές της Λάρισας, της Θεσσαλονίκης και των Σερρών. Το υπόλοιπο 60% εξάγεται με κέντρο προώθησης τα Βαλκάνια (Βουλγαρία, Ρουμανία, Τσεχία, Πολωνία και Ουγγαρία).
Τα φρούτα του συλλέγονται χέρι - χέρι, φορτώνονται σε φορτηγά, μεταφέρονται σε αποθήκες και εκεί συσκευάζονται σε ξύλινες παλέτες για να μεταφερθούν στις λαχαναγορές. «Σε Βουλγαρία και Ρουμανία μεταφέρονται χύμα στην καρότσα για να μειωθεί το κοστολόγιο», αναφέρει. Αρωγοί του στέκονται και οι δύο γιοι του, Ξενοφών και Αποστόλης. Παλιά και νέα γενιά θέλουν αρωγό... και τον καιρό! «Φέτος οι καιρικές συνθήκες ευνόησαν την παραγωγή και είχαμε καλύτερη ποιότητα και μεγαλύτερες ποσότητες συγκριτικά με πέρυσι, που χτυπηθήκαμε από το χαλάζι», αναφέρει ο κ. Α. Γκαμπέτας. Οι φετινές αποδόσεις του ανέρχονται στους 6 - 7 τόνους ανά στρέμμα, ενώ αντίστοιχα η περσινή συγκομιδή του κυμάνθηκε στους 5 - 6 τόνους ανά στρέμμα. «Συνήθως προωθώ τα μεγαλύτερα καρπούζια 7 κιλών και άνω στην εγχώρια αγορά, όπου τώρα η τιμή πώλησής τους (για τον παραγωγό) ανέρχεται στα 9 - 10 λεπτά το κιλό. Τα μικρότερα πεντάκιλα καρπούζια είναι φθηνότερα και τα διοχετεύω στις βαλκανικές χώρες, με την τιμή πώλησής τους να πέφτει στα 6 - 7 λεπτά/κιλό».
Οι τιμές βέβαια ήταν διαφορετικές στην αρχή της συγκομιδής. «Την 1η Ιουνίου, ξεκίνησα να διαθέτω στην εγχώρια αγορά τα πρώιμα καρπούζια προς 17- 20 λεπτά το κιλό. Την ίδια περίοδο τα καρπούζια που εξήγαγα στα Βαλκάνια «έπιασαν» τις καλύτερες φετινές τιμές τους, αγγίζοντας τα 18 λεπτά ανά κιλό. Η «προσγείωση» των τιμών επήλθε με την είσοδο στην αγορά των ρουμανικών καρπουζιών. Οι Ρουμάνοι τα τελευταία τέσσερα χρόνια καλλιεργούν τις δικές τους ποικιλίες καρπουζιού, με συνέπεια να στενεύουν τα περιθώρια κέρδους των Ελλήνων παραγωγών. Εκείνοι είθισται να τροφοδοτούν με καρπούζια τη βαλκανική αγορά μετά τις 10 Ιουλίου, ενώ φέτος, λόγω ευνοϊκότερων καιρικών συνθηκών κατάφεραν να τα φέρουν στο τραπέζι του ανταγωνισμού στις αρχές του τρέχοντος μήνα», θα πει, σπεύδοντας να διευκρινίσει: «Τα δικά τους καρπούζια, βέβαια, δεν είναι ισάξια σε ποιότητα και εμφάνιση με τα ελληνικά. Απόδειξη αποτελεί το γεγονός ότι στη Ρουμανία τα ελληνικά καρπούζια πωλούνται σε τριπλάσια λιανική τιμή από τα αντίστοιχα ρουμανικά!».
Με 28ετή εμπειρία στον τομέα καλλιέργειας φρούτων ο Κ. Γκαμπέτας υποστηρίζει ότι το καρπούζι έχει μέλλον λαμπρό. Κι απαριθμεί τα πλεονεκτήματά του: «Η Ελλάδα και συγκεκριμένα η περιοχή του Μακρυχωρίου διαθέτει ιδανικές κλιματικές συνθήκες για την καλλιέργεια των καρπουζιών. Πρόκειται για μια καλλιέργεια μέτριας δυσκολίας όσον αφορά στα προβλήματα που αντιμετωπίζει από εχθρούς και ασθένειες. Οι ψεκασμοί που δέχεται είναι ελάχιστοι. Συνεπώς το καρπούζι είναι και πιο αθώο κι ωφέλιμο για την υγεία. Επιπλέον η παραγωγή του βοηθά την τοπική οικονομία γι’ αυτό πρέπει να στηριχτεί συλλογικά από τους παραγωγούς. Και εκείνοι πρέπει να στηριχτούν από την Πολιτεία».
Αναφερόμενος στα προβλήματα που αντιμετωπίζει ως παραγωγός κάνει λόγο για την έλλειψη επιδοτήσεων του καρπουζιού από την Ε.Ε. και για το αυξημένο κόστος καλλιέργειάς του. «Ζητούμε φθηνότερα εφόδια, η τιμή των οποίων έχει θεαματικά αυξηθεί σε ποσοστό 500% και φθηνότερο πετρέλαιο κίνησης για τα αγροτικά μηχανήματα, η τιμή του οποίου σήμερα αγγίζει τα 1,5 ευρώ/λίτρο, ενώ πριν δέκα χρόνια έφθανε μόλις τα 30 λεπτά/λίτρο».
Ο κ. Γκαμπέτας αποκαλύπτει και τα χαρακτηριστικά του γλυκού και ώριμου καρπουζιού: «Επιλέγουμε εκείνο που οι ρίγες του έχουν ανοιχτόχρωμο πράσινο χρώμα και από το κοτσάνι του έχει απομακρυνθεί το χνούδι. Ελέγχουμε τέλος την κηλίδα που βρίσκεται στη βάση του. Αν είναι λευκή, τότε είναι ώριμο. Αν είναι κίτρινη, τότε είναι ακόμα άγουρο».
