Του Γιώργου Ρούστα
Κατέληξαν, έστω και με μεγάλη καθυστέρηση, στους δύσκολους μηχανισμούς της Ε.Ε., σε κοινή απόφαση για τη Νέα ΚΑΠ (Κοινή Αγροτική Πολιτική) που θα εφαρμοστεί στις 28 χώρες της, από το 2014 έως το 2020. Τώρα, και μέχρι τον Αύγουστο του 2014, οι χώρες μέλη πρέπει να αποφασίσουν και να σχεδιάσουν την εφαρμοζόμενη σ’ αυτές πολιτική, μέσα στα γενικά πλαίσια της συγκεκριμένης απόφασης. Η κοινή απόφαση των οργάνων της Ε.Ε. (Ευρωκοινοβουλίου – Συμβουλίου Υπουργών – Ευρωπαϊκής Επιτροπής) καθορίζει τις γενικές γραμμές της πολιτικής και του προϋπολογισμού. Σ’ αυτές τις γενικές γραμμές, η κάθε χώρα πρέπει να χαράξει τη δικιά της εφαρμοζόμενη πολιτική.
Την προηγούμενη Κυριακή προσεγγίσαμε τη νέα ΚΑΠ προσδιορίζοντας γενικότερα τους κερδισμένους και χαμένους της νέας αγροτικής μεταρρύθμισης. Και σήμερα θα προσπαθήσουμε θα αναλύσουμε βασικές πτυχές της νέας ΚΑΠ, με τη βοήθεια της ομάδας εργασίας του Γεωπονικού Συλλόγου, ενώ ο πρόεδρος και δ/νων σύμβουλος της «ΓΕΩΡΓΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Α.Ε.» Ντίνος Μπλιάτσος υποστηρίζει πως «οι φορείς των παραγωγών – αγροτών μαζί με τους εμπλεκόμενους στην παραγωγική διαδικασία αλλά και στα επόμενα στάδια αυτής πρέπει να αποφασίσουν μαζί για την άμεση εφαρμοσμένη πολιτική».
ΤΑ ΣΗΜΕΙΑ-ΚΛΕΙΔΙΑ
- Άμεσες Ενισχύσεις- Πυλώνας Ι
Για να επιτευχθεί δικαιότερη κατανομή της στήριξης, το σύστημα άμεσων ενισχύσεων της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής δεν θα χορηγεί πλέον κονδύλια ανά κράτος μέλος, αλλά ανά γεωργό στο κράτος μέλος — με βάση ιστορικές αναφορές. Αυτό συνεπάγεται μια σαφή και πραγματική σύγκλιση των ενισχύσεων τόσο μεταξύ των κρατών μελών όσο και στο εσωτερικό τους.
Το καθεστώς βασικής ενίσχυσης (ΚΒΕ): τα κράτη μέλη θα διαθέτουν το 70% των εθνικών κονδυλίων για τις άμεσες ενισχύσεις στο νέο καθεστώς βασικής ενίσχυσης - μετά την αφαίρεση των ποσών που έχουν δεσμευθεί ως πριμοδοτήσεις για τους νέους γεωργούς, και άλλων ποσών όπως για πριμοδοτήσεις σε μειονεκτικές περιοχές, το καθεστώς μικρών εκμεταλλεύσεων, την αναδιανεμητική ενίσχυση καθώς και τις συνδεδεμένες ενισχύσεις. Δηλαδή εφόσον στη χώρα μας θα δίδονται 2,1 δισ. ευρώ περίπου κατά έτος, η βασική ενίσχυση θα προκύπτει μετά την αφαίρεση των άλλων ποσών.
Έμμεσα καταργείται το ιστορικό μοντέλο αλλά ουσιαστικά λόγω σύγκλισης η μετάβαση θα είναι ομαλή. Πάντως είναι σημαντικό πως η Ελλάδα ως κράτος μέλος θα αποφασίσει τελικά σύμφωνα με τα παραπάνω ποσοστά χορήγησης ενισχύσεων και φυσικά μέχρι τον Αύγουστο του 2014. Η χώρα μας λοιπόν έχει ένα χρόνο στη διάθεσή της να επιλέξει ποιο μοντέλο ανακατανομής των ενισχύσεων θα επιλέξει, έτσι ώστε μέχρι το 2019 να έχουν καταργηθεί σταδιακά όλα τα ιστορικά δικαιώματα και κανένας πραγματικός αγρότης να μην παίρνει κάτω από το 60% του ελληνικού μέσου όρου, αλλά και κανένας από τους «παλιούς» να μην χάσει πάνω από το 30% των χρημάτων του.
ΝΕΟΙ ΑΓΡΟΤΕΣ: Προκειμένου να ενθαρρυνθεί η ανανέωση των γενεών, η βασική ενίσχυση που χορηγείται σε νεοεισερχόμενους στο επάγγελμα νέους αγρότες (ηλικίας κάτω των 40) θα πρέπει να αυξηθεί κατά ένα επιπλέον 25% για τα πρώτα 5 χρόνια απασχόλησης. Το μέτρο αυτό συμπληρώνει άλλα μέτρα που εφαρμόζονται για τους νέους γεωργούς στο πλαίσιο των προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης. Δηλαδή στη βασική ενίσχυση των νέων αγροτών (δηλαδή αγρότες κάτω από 40 ετών) θα προστίθεται 25% στη βασική ενίσχυση που θα λαμβάνουν και η οποία είναι υποχρεωτική για την Ελλάδα και όπως φαίνεται θα είναι συμπληρωματικό με άλλα μέτρα του ΠΥΛΩΝΑ ΙΙ που αφορούν νέους αγρότες.
ΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΕΣ ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ: Τα κράτη μέλη θα έχουν τη δυνατότητα να διαθέτουν περιορισμένα κονδύλια για "συνδεδεμένες" ενισχύσεις, δηλαδή να καταβάλλουν ενισχύσεις που συνδέονται με συγκεκριμένα προϊόντα. Στην αρχική πρόταση κανονισμού υπήρχε η ειδική καλλιεργητική ενίσχυση στο βαμβάκι για 4 χώρες, με βασική την Ελλάδα.
ΠΡΑΣΙΝΗ ΓΕΩΡΓΙΑ: Η οικολογική μέριμνα είναι υποχρεωτική και η μη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις της θα συνεπάγεται την επιβολή κυρώσεων που θα υπερβαίνουν τις ενισχύσεις περιβαλλοντικού προσανατολισμού, δηλαδή, μετά μια μεταβατική περίοδο, οι παραβάτες θα χάνουν μέχρι και το 125% των οικολογικών ενισχύσεων που δικαιούνται. Άρα το πρασίνισμα είναι υποχρεωτικό και μάλιστα οι παραβάτες θα υφίστανται κυρώσεις.
Προβλέπονται 3 βασικά μέτρα: Διατήρηση μόνιμων χορτολιβαδικών εκτάσεων, και διαφοροποίηση της γεωργικής παραγωγής (κάθε αγρότης πρέπει να πραγματοποιεί τουλάχιστον 2 καλλιέργειες, όταν οι αρόσιμες εκτάσεις του υπερβαίνουν τα 10 εκτάρια και τουλάχιστον 3 καλλιέργειες όταν οι αρόσιμες εκτάσεις του υπερβαίνουν τα 30 εκτάρια). Η κύρια καλλιέργεια πρέπει να καλύπτει το 75% το πολύ των αρόσιμων εκτάσεων και οι δύο κύριες καλλιέργειες το 95% τουλάχιστον των αρόσιμων εκτάσεων). Δηλαδή για έναν αγρότη με πάνω από 100 στρέμματα απαιτούνται υποχρεωτικά 2 διαφορετικές καλλιέργειες και 3 για πάνω από 300.
Το τρίτο βασικό μέτρο αφορά στη διατήρηση μιας «περιοχής οικολογικής εστίασης» ίσης τουλάχιστον με το 5% των αρόσιμων εκτάσεων της εκμετάλλευσης, για εκμεταλλεύσεις μεγαλύτερες των 15 εκταρίων (εκτός από τις μόνιμες χορτολιβαδικές εκτάσεις) - δηλαδή περιθώρια των αγρών, φράκτες, δέντρα, εκτάσεις σε αγρανάπαυση, χαρακτηριστικά τοπίου, βιότοποι, ζώνες ανάσχεσης, εκτάσεις δασοφύτευσης. Το ποσοστό αυτό θα αυξηθεί στο 7% μετά από έκθεση και νομοθετική πρόταση που θα υποβάλει η Επιτροπή το 2017. Δηλαδή πρέπει να εφαρμόζουν οι παραγωγοί αγρανάπαυση 5% το οποίο θα γίνει 7% για πάνω από 150 στρέμματα εκμετάλλευση.
Οι παραγωγοί βιολογικών προϊόντων απαλλάσσονται από το πρασίνισμα.
Τέλος όσον αφορά στη βιολογική γεωργία θα είναι πλέον ξεχωριστό πρόγραμμα από τα υπόλοιπα γεωργοπεριβαλλοντικά.
ΜΠΛΙΑΤΣΟΣ: Η ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ…
Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Γεωργικής Ανάπτυξης, γεωπόνο Ντίνο Μπλιάτσο «σε γενικές γραμμές η νέα ΚΑΠ προβλέπει πως με μια μικρή μείωση η χρηματοδότηση του πρωτογενούς τομέα συνεχίζεται (για τη χώρα μας μέχρι το 2020 οι ενισχύσεις θα είναι περίπου 20 δισ. ευρώ). Έτσι δεν μπορεί κανείς παραγωγός να χάσει με τη νέα πολιτική πάνω από το 30% των ενισχύσεων που έπαιρνε. Δεν μπορούν να διαφέρουν οι ενισχύσεις από περιφέρεια σε περιφέρεια και από χώρα σε χώρα πάνω από 35%. Υπάρχουν συνδεδεμένες ενισχύσεις και επιδοτήσεις δικαιούνται οι ενεργοί αγρότες. Γίνονται υποχρεωτικές οι περιβαλλοντικές δράσεις στην καλλιεργητική τεχνική (πρασίνισμα και επιδοτήσεις). Πρέπει να δίνεται προτεραιότητα στους μικρούς παραγωγούς και τους νέους παραγωγούς.
Οι γενικές αρχές είναι αυτές.
Τα χρήματα συγκεκριμένα για τη χώρα μας περίπου 20 δισ. ευρώ. Το στοίχημα πλέον εάν τα συγκεκριμένα χρήματα αποτελέσουν ένα εργαλείο ανάπτυξης ή χρησιμοποιηθούν απλά, ως μοίρασμα χρημάτων χωρίς στόχους, προοπτικές, σχέδιο, είναι καθαρά δικιά μας ευθύνη και κανενός άλλου. Και όταν χρησιμοποιώ τον όρο «δικιά μας» ευθύνη, το εννοώ στην κυριολεξία. Μέσα λοιπόν στο χρόνο που μας απομένει, μέχρι τον Αύγουστο του 2014 πρέπει να καταλήξουμε σε συγκεκριμένες προτάσεις, όπως π.χ.:
- Όλη η χώρα θα είναι μια περιφέρεια ή όχι;
- Ό,τι και να καλλιεργείται, άσχετα από το ποιος το καλλιεργεί θα ενισχύεται το ίδιο;
- Ποιοι τομείς και ποιες καλλιέργειες ενισχύονται;
- Ποιος ο δικαιούχος της ενίσχυσης;
- Ποιοι είναι μικροί παραγωγοί και ποιοι όχι;
- Ενισχύονται θεσμοί οργάνωσης της παραγωγής ή όχι;
- Υπάρχουν προτεραιότητες ή όχι;
Και πολλές άλλες. Αυτά ποιος θα τα αποφασίσει;
Και ο Ντίνος Μπλιάτσος καταλήγει: «Θα αφήσουμε τα γραφεία των Αθηνών, τα πολιτικά στέκια, τα παραπολιτικά μαγαζιά να χαράξουν εφαρμοσμένη πολιτική ή θα συμμετέχουμε ενεργά στη διαμόρφωση και την πολιτική; Η προσωπική μου άποψη είναι ότι: οι φορείς των παραγωγών – αγροτών μαζί με τους εμπλεκόμενους στην παραγωγική διαδικασία αλλά και στα επόμενα στάδια αυτής πρέπει να αποφασίσουν μαζί για την άμεση εφαρμοσμένη πολιτική. Π.χ. οι συνεταιρισμοί αγροτών – κτηνοτρόφων, οι Ο.Π., οι βιομηχανίες τροφίμων, τα επιμελητήρια των περιφερειών της χώρας μαζί με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, πρέπει να αρχίσουν συντονισμένο διάλογο με σαφή καταληκτική ημερομηνία, μετά από την οποία θα έχουν καταλήξει σε συγκεκριμένες προτάσεις εφαρμογής της Νέας ΚΑΠ. Όποια περιοχή της χώρας και όποιος τομέας αυτής θα καταλήξει γρήγορα και τεκμηριωμένα σε προτάσεις, εφαρμοσμένες πολιτικές, είμαι βέβαιος ότι θα είναι και οι ωφελημένοι από την εφαρμογή της Νέας Αγροτικής Πολιτικής της Ε.Ε. για το 2014 – 2020».
