Το πολιτικό τους μάρκετινγκ περιέχει κάθε είδους μεγαλοστομίες και γενικότητες, άφθονες αναφορές στη φύση που «θα σώσει τη Θεσσαλία» και επιμονή αποκλειστικά σε «μικρές» παρεμβάσεις και έργα.
Και όλα αυτά δοσμένα με το συνηθισμένο περιβαλλοντικό περιτύλιγμα, ώστε οι θέσεις τους να «περάσουν» πιο εύκολα σε απληροφόρητους πολίτες της Θεσσαλίας και όχι μόνο. Όμως, το καλοδουλεμένο μάρκετινγκ χρειάζεται και πλατιά επικοινωνία, κάτι που απλόχερα τους προσφέρουν ορισμένα ΜΜΕ, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα τα αλλεπάλληλα δημοσιεύματα της εφημερίδας «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» (δείτε 12, 14 και 15 Νοεμβρίου). Ως εργαλείο για να στηρίξουν τα ιδεολογήματά τους χρησιμοποίησαν έντεχνα μια απρόσμενη διαρροή αποσπασμάτων από το αρχικό πόρισμα που υπέβαλαν στην Κυβέρνηση οι Ολλανδοί εμπειρογνώμονες της HVA International. [Ας σημειωθεί πως για την ώρα η έκθεση αυτή δεν έχει δοθεί στη δημοσιότητα και παραμένει ως αντικείμενο εσωτερικής διαβούλευσης στα κυβερνητικά όργανα]. Μικρό ενδιαφέρον έχει ποιοι από την Κυβέρνηση «φρόντισαν» να γίνει αυτό το «δωράκι» της διαρροής και ποια ήταν η σκοπιμότητά τους.
Το βασικό είναι πως ο εντυπωσιακός τίτλος «Ξεχάστε τα φράγματα» στη Θεσσαλία είναι παραπλανητικός και εντελώς ανακόλουθος με το περιεχόμενο του πορίσματος, όπως άλλωστε φαίνεται στο ίδιο το δημοσίευμα της εφημερίδας (12/11).
Συγκεκριμένα, στο πόρισμα αναφέρεται πως «οι υποδομές για την αντιπλημμυρική προστασία θα είναι συνδυασμός δημιουργίας εγκαταστάσεων συγκράτησης του νερού (σημ.: δηλαδή φράγματα), εγκαταστάσεων για την αύξηση της αποστράγγισης και βελτίωσης των δικτύων αναχωμάτων», εξηγώντας σε άλλο σημείο πως «τα μεγάλα φράγματα συχνά εξυπηρετούν (και) άλλους σκοπούς». Αυτό ακριβώς συμβαίνει στη Θεσσαλία, όπου από ορισμένα τέτοια έργα πολλαπλού σκοπού (Ν. Πλαστήρας, Σμόκοβο, Κάρλα και άλλα μικρότερα) ήδη καλύπτονται ανάγκες όπως ύδρευσης οικισμών, άρδευσης καλλιεργειών, παραγωγής υδροηλεκτρικής ενέργειας κ.λπ., ενώ σύμφωνα με το εγκεκριμένο από την ελληνική Κυβέρνηση Σχέδιο Διαχείρισης Υδάτων, το λεγόμενο ΣΔΛΑΠ, προσδοκούμε και τη δημιουργία πολύ περισσοτέρων ταμιευτήρων πολλαπλού σκοπού, όπως το ήδη εξαγγελθέν φράγμα Σκοπιάς Φαρσάλων και τα υπεσχημένα στο Μουζάκι, Πύλη κ.λπ. Δυστυχώς, λόγω της μεγάλης κυκλοφορίας της «Κ», τα παραπλανητικά αυτά πρωτοσέλιδα αναπαράχθηκαν ευρύτατα και από άλλα ΜΜΕ, δημιουργώντας πολλές συγχύσεις και έντονο προβληματισμό στους Θεσσαλούς. Πάντως, τη λαθροχειρία που επιχείρησαν οι υπεύθυνοι της εφημερίδας δεν την άφησαν αναπάντητη οι εκπρόσωποι της HVA. Στο τηλεοπτικό δελτίο ειδήσεων του STAR ο CEO της εταιρείας κ. Μ. Γκουζούρης δήλωσε πως «λέμε δώστε περισσότερο χώρο στα ποτάμια, αλλά όχι ξεχάστε τα φράγματα. Δεν είπαμε αυτό...», εξηγώντας ότι «το ανοίχτε τα ποτάμια είναι ο χώρος που πρέπει να δοθεί στον ποταμό όταν τα νερά είναι υπερβολικά, ώστε να μπορεί να εκτονώνεται το έντονο φαινόμενο...». Ανάλογα ήταν τα σχόλια του και στο τοπικό THESSALIA TV στις 12 Νοεμβρίου. Όμως, οι διαψεύσεις των Ολλανδών δεν ήταν αρκετές για να συμμαζέψουν το φιάσκο. Ο ίδιος συντάκτης της εφημερίδας «Κ» προσφέρει ξανά χώρο για παρόμοιες απόψεις στη γνωστή οργάνωση WWF (14/11), οι οποίοι παρουσιάζονται να διάκεινται «θετικά» απέναντι στα υποτιθέμενα «συμπεράσματα των Ολλανδών» (!!).
Επί της ουσίας η WWF προτείνει για τη Θεσσαλία «λύσεις βασισμένες στη φύση» και όχι «βαριά» έργα, εξηγώντας παρακάτω πως πρέπει να περιοριστούμε σε μικρά φράγματα, να απομακρύνουμε αναχώματα κοντά στις κοίτες των ποταμών, να εγκαταλείψουμε το πρόγραμμα υλοποίησης περιφερειακών ταμιευτήρων, όπως π.χ. Πύλη και Μουζάκι και άλλες παρόμοιες «εναλλακτικές» θέσεις.
Την ίδια ακριβώς ημέρα (14/11), μια άλλη γνωστή οικολογική οργάνωση, η GREENPEACE, σε συνέντευξη Τύπου που έδωσε στη Λάρισα, παρουσίασε ανάλογες θέσεις για την «αναγέννηση της περιοχής» μας.
Δήλωσαν το ενδιαφέρον τους για τους παραγωγούς και μεταποιητές της Θεσσαλίας, «ώστε να διατηρηθεί ο παραγωγικός ιστός... και να μην εγκαταλείψουν τη γη τους», εκφράζοντας παράλληλα την ανησυχία τους μήπως «αγοραστεί η γη από τράπεζες και funds, με σοβαρές επιπτώσεις στην παραγωγή, την οικονομία της περιοχής και τον κοινωνικό ιστό». Όταν, όμως, έφθασαν στη διατύπωση προτάσεων, πρόβαλαν την «επείγουσα κατασκευή μικρών φραγμάτων στις ροές των ποταμών, ώστε να συγκρατηθούν νερά για την άρδευση καλλιεργειών...», θεωρώντας, μάλιστα, πως μια τέτοια παρέμβαση δεν αποτελεί «κακοποίηση των υδατικών συστημάτων». Λίγες παρατηρήσεις, όσο ο χώρος επιτρέπει, σε αυτές τις θέσεις και αιτιάσεις των δύο οικολογικών οργανώσεων.
1. Οι εκπρόσωποί τους ισχυρίζονται πως συζήτησαν με τοπικούς φορείς και διοίκηση και πως επιζητούν «γόνιμο διάλογο και συμμαχία» με την τοπική κοινωνία. Εμείς κάτι τέτοιο στη Θεσσαλία δεν το είδαμε.
Παρατηρούμε πως οι επαφές αυτών των οργανώσεων κινούνται σε υψηλό πολιτικό επίπεδο (π.χ. Προέδρος Δημοκρατίας, πρωθυπουργός, τακτικές προσκλήσεις στη Βουλή για συζήτηση επί διαφόρων θεμάτων), ενώ ταυτόχρονα, με τις υψηλές διασυνδέσεις τους, εξασφαλίζουν εύκολα χρηματοδότηση από τράπεζες, ευρωπαϊκά ιδρύματα κ.λπ. (δείτε «Κ», 14/11). Αντίθετα, στις τοπικές κοινωνίες περιορίζονται σε επιλεκτικές επαφές με άτομα ή συλλογικότητες παρομοίων με αυτούς αντιλήψεων. Για παράδειγμα, ουδέποτε είχαν οργανωμένες συζητήσεις για το μέλλον του αγροτοδιατροφικού τομέα με το ΓΕΩΤΕΕ ή/και τους πανεπιστημιακούς Θεσσαλούς διανοητές, που επί χρόνια συνεισφέρουν στον σχετικό προβληματισμό. Ουδέποτε επιδίωξαν συνάντηση και διάλογο για τα υδατικά έργα της Θεσσαλίας με αντίστοιχους φορείς (π.χ. Ε.Δ.Υ.ΘΕ. ή άλλες συλλογικότητες).
Ουδέποτε ακόμη οι οργανώσεις αυτές παρέστησαν σε εκδηλώσεις στη Θεσσαλία (π.χ. Συνέδρια ΠΕΔ/Θεσσαλίας), έτσι ώστε να αντιμετωπίσουν «πρόσωπο με πρόσωπο» όλους αυτούς που προβληματίζονται και αγωνιούν και ειδικά τους ανθρώπους στον πρωτογενή τομέα, μιας που υποτίθεται πως ενδιαφέρονται για την «επιβίωση και ευημερία» των αγροτικών τους περιοχών.
Πάντως, εμείς, αθεράπευτα αισιόδοξοι, μαζί με το επιστημονικό (και όχι μόνο) επιτελείο της Ε.Δ.Υ.ΘΕ., τους καλούμε ΑΜΕΣΑ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΑ σε οργανωμένο διάλογο, ιδιαίτερα τώρα που βρίσκεται στην κορύφωσή της και η διαβούλευση για το υπό αναθεώρηση ΣΔΛΑΠ. Θα χαρούμε ιδιαίτερα εφόσον ανταποκριθούν.
2. Σε ό,τι αφορά την εντυπωσιακή μονομέρεια με την οποία υπερθεματίζουν στα λεγόμενα «μικρά φράγματα», θέλουμε να επισημαίνουμε την ακραία έλλειψη σεβασμού από αυτές τις οργανώσεις προς τα εγκεκριμένα Σχέδια Διαχείρισης Υδάτων (ΣΔΛΑΠ) για το υδατικό διαμέρισμα Θεσσαλίας. Σημειώνουμε πως από το 2010 έως σήμερα έχουν εκπονηθεί πολλές υψηλού επιπέδου επιστημονικές μελέτες για την επίλυση του υδατικού προβλήματος της Θεσσαλίας, τα πορίσματα των οποίων εγκρίθηκαν (με επιμέρους διαφορές) από όλες τις κυβερνήσεις και επικυρώθηκαν από τις αρμόδιες αρχές της Ε.Ε. Προκαλεί, συνεπώς, κατάπληξη η αντίθεση που εκφράζουν οι δύο οργανώσεις π.χ. στα περιφερειακά φράγματα της θεσσαλικής λεκάνης (Μουζάκι, Πύλη κ.λπ.), καθώς και στη μη αναγκαιότητα τέτοιων έργων, όπως π.χ. το δρομολογημένο φράγμα στον Ενιπέα (Σκοπιά), στο Νεοχώρι, στην Ελασσόνα κ.λπ., τα οποία προφανώς τα κατατάσσουν στα «μεγάλα» φράγματα. Τα έργα αυτά, όμως, δεν είναι μόνο αντιπλημμυρικά, αλλά αποτελούν υπερπολύτιμα έργα πολλαπλού σκοπού. Και όπως γράφει ο γνωστός Θεσσαλός διανοητής και περιβαλλοντολόγος Ζήσης Αργυρόπουλος, θεωρείται «αδικαιολόγητη η καθυστέρηση κατασκευής των περιφερειακών φραγμάτων».
Συνδυάζοντάς το, μάλιστα, με τις πρόσφατες πλημμύρες καταλήγει με το ρητό του Γερμανού δασολόγου Peter Wohlleben πως «Όταν τα νερά φτάσουν στις κοιλάδες, είναι πλέον αργά!». Και για να κλείσουμε με το θέμα αυτό, ας καταλάβει ο κόσμος πως το μέγεθος ενός ταμιευτήρα νερού, με φράγμα στη ροή ενός ποταμού, το καθορίζουν η γεωμορφολογία της κάθε περιοχής και οι προσδιορισμένες χρήσεις αυτού του νερού (με την προϋπόθεση ότι εξυπηρετεί πραγματικές ανάγκες δημόσιου οφέλους, όπως η ύδρευση, η άρδευση, η οικολογική αποκατάσταση υποβαθμισμένων υδάτινων οικοσυστημάτων κ.ο.κ.).
Στη Θεσσαλία ΔΕΝ υπάρχουν ποταμοί με τεράστιες κοίτες και παροχές, όπως π.χ. στην Κεντρική Ευρώπη, στη Μέση Ανατολή ή την Κίνα, παρά μόνο μεσαίου μεγέθους ποτάμια, όπως ο Πηνειός, ο Αχελώος και οι παραπόταμοι τους. Συνεπώς και τα αντίστοιχα έργα ταμίευσης δεν είναι δυνατόν να θεωρούνται «μεγάλα» και να... εξαιρούνται με βάση τα αστήρικτα ιδεολογήματα κάποιων οικολογικών οργανώσεων.
Εξάλλου, εάν δεν ταμιεύσουμε τα νερά, η Θεσσαλία ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΜΕΛΛΟΝ.
3. Πολλή συζήτηση γίνεται και για τις «υδροβόρες καλλιέργειες», στις οποίες οι οικολογικές οργανώσεις φορτώνουν ουσιαστικά την ευθύνη για την υποβάθμιση των οικοσυστημάτων. Προτείνουν, μάλιστα, την «επείγουσα κατασκευή μικρών φραγμάτων στις ροές των ποταμών, ώστε να συγκρατηθούν νερά για την άρδευση των καλλιεργειών» (!!!). Εδώ οι αντιφάσεις κυριολεκτικά βγάζουν μάτι... Μα δεν αντιλαμβάνονται (αυτό που εμείς βιώνουμε σε μόνιμη βάση) πως τέτοια μικρά φράγματα καταστρέφουν το ποτάμιο οικοσύστημα; Δεν κατανοούν πως τα ελάχιστα αυτά νερά που θα ταμιευτούν σε μικρά φράγματα ΔΕΝ επαρκούν για να καλύψουν, έστω στοιχειωδώς, τις διαμορφωμένες αρδευτικές ανάγκες, που παραμένουν υψηλές, ακόμη και μετά την προσδοκώμενη επίτευξη του στόχου εξοικονόμησης (κατασκευή σύγχρονων αρδευτικών έργων κ.λπ.) των 185 εκατ. κ.μ. νερού, που προβλέπει το εγκεκριμένο ΣΔΛΑΠ;
Και εάν όλα αυτά τα παρακάμπτουν με τόση ευκολία, θα πρέπει τουλάχιστον να αποδεχθούν πως η μείωση των αρδευόμενων καλλιεργειών υπέρ των ξηρικών θα επιφέρει ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΑΓΡΟΤΙΚΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ.
Το ζήτημα αυτό, από κοινού με την ασφάλεια, αποτελεί καθοριστικό στοιχείο για την παραμονή αυτών των ανθρώπων στον τόπο τους και για τη συνέχιση του αγροτικού επαγγέλματος, σε μια περίοδο, μάλιστα, που (και) η επισιτιστική ασφάλεια είναι μείζον οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό διακύβευμα. Ανάλογες αναμένονται και οι επιπτώσεις στον τομέα της μεταποίησης, των υπηρεσιών και γενικά στην προοπτική της οικονομίας της περιοχής μας. Για εμάς το αρδευτικό ζήτημα της Θεσσαλίας είναι καθαρά πολιτικό θέμα και έχει να κάνει με την αναντιστοιχία υλοποίησης έργων ταμίευσης / «προσφοράς» νερού, τα οποία υστερούν κατά πολύ σε σχέση με τις ανάγκες, με αποτέλεσμα να αναζητείται νερό κυρίως από υπόγειους υδροφορείς, παραβιάζοντας βάναυσα τη φέρουσα ικανότητά τους. Εάν αυτό θέλουμε να σταματήσει (και έτσι πρέπει) ας προσδιορίσουν οι κυβερνώντες τα όρια των αρδευόμενων εκτάσεων και ας πάψουν να αποστασιοποιούνται από τις ευθύνες που έχουν για την αναντιστοιχία έργων και καλλιεργούμενων εκτάσεων και γενικά για την άναρχη κατάσταση που βιώνουμε.
4. Στην ίδια λογική με τα παραπάνω υπάγεται και το θέμα των έργων Αχελώου, τα οποία οι οικολογικές οργανώσεις θεωρούν «αναχρονιστικά» και «καταστροφικά», διαφωνώντας με την ενίσχυση του υδατικού δυναμικού της Θεσσαλίας.
Όταν, όμως, βρέθηκαν πριν λίγες ημέρες στη Λάρισα, δεν ακούσαμε ΚΑΜΙΑ απολύτως πρόταση προς τη σημερινή Κυβέρνηση πώς να διαχειριστεί το πρόβλημα των εγκαταλελειμμένων από το 2010 έργων που είχε παραλάβει από την Κυβέρνηση Τσίπρα και τα οποία, προφανώς, δεν μπορούν εσαεί να παραμένουν στη νοσηρή και επικίνδυνη αυτή κατάσταση. Μήπως τελικά αυτή η στασιμότητα βολεύει κάποιους και γι’ αυτό δεν προτείνουν την κατεδάφισή τους; Και εάν τελικά η Κυβέρνηση αποφασίσει την κατεδάφιση αντί της ολοκλήρωσής τους, οι οικολογικές οργανώσεις θεωρούν σωστό και δίκαιο να επωμιστεί ο ελληνικός λαός το κόστος καθαίρεσης και απομάκρυνσης καθαιρεμένων χωματισμών και σκυροδεμάτων μακριά από το ποτάμι, που αναμένεται να υπερβεί τα 200 εκατ. ευρώ; Και για να κλείσουμε: Είμαστε βέβαιοι πως εάν τελικά πορευτούμε με τις ιδεοληψίες και τις ανερμάτιστες προτάσεις των κορυφαίων αυτών οικολογικών οργανώσεων, πραγματικά θα «βουλιάξουμε», όπως και οι ίδιοι λένε στο επικοινωνιακό τους σύνθημα.
*Γκούμας Κώστας, γεωπόνος, πρ. δ/ντής Εγγείων Βελτιώσεων, πρ. πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ/Κεντρικής Ελλάδας, μέλος Ε.Δ.Υ.ΘΕ.
*Μπαρμπούτης Τάσος, πολιτικός μηχανικός, μέλος Δ.Σ. ΕΘΕΜ, πρ. γραμματέας ΤΕΕ/ΚΔΘ, μέλος Ε.Δ.Υ.ΘΕ.
