Απαραίτητη η εκπόνηση Σχεδίου αποτροπής της ερημοποίησης

Μπορεί και πρέπει να ακολουθεί από διαδοχικές κυβερνήσεις * Τα νόμιμα έργα ταμίευσης νερού και οι ευθύνες Νομοθετικής και Εκτελεστικής εξουσίας

Γράφει ο Φάνης Γέμτος,
γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Συνεχίζοντας από το προηγούμενο. Θα ήθελα να σχολιάσω και μια άλλη έκφραση του κ. Κόκκαλη. Δήλωσε ότι είναι υπέρμαχος της εκτέλεσης «νόμιμων» έργων για τη διαχείριση του νερού. Το ίδιο επανέλαβε και στη συζήτηση για το υδατικό πρόβλημα της Θεσσαλίας στην κοινή

συνεδρίαση των επιτροπών Υδατικών Πόρων και Περιφερειών στη Βουλή στις 14/12. Ο κ Κόκκαλης είναι νομικός και πιστεύω έχει εικόνα του θέματος. Εγώ ως πολίτης θεωρώ ότι νόμιμο είναι κάθε έργο που προτείνει η Κυβέρνηση (διοίκηση) και εγκρίνει η Βουλή (νομοθετική εξουσία). Η δικαστική εξουσία ελέγχει αν οι ενέργειες της διοίκησης είναι σύμφωνες με τον νόμο και το Σύνταγμα. Αν π.χ. προταθεί μια Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για τον ταμιευτήρα και Υ/Η έργο της Μεσοχώρας και το έργο έχει αφαιρεθεί από το χωροταξικό σχέδιο της περιοχής και τα Σχέδια Διαχείρισης Υδάτων το δικαστήριο ζητά να μπουν στα σχέδια πριν επιτραπεί να προχωρήσει το έργο, αλλά και πάλι το έργο θα γίνει αν η νομοθετική και εκτελεστική εξουσία εφαρμόσουν σωστά τη νομοθεσία όπως φαίνεται ότι θα γίνει με τη νέα μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Η απόφαση πάντως για ένα έργο είναι δουλειά της Νομοθετικής και Εκτελεστικής εξουσίας που καθορίζουν και τη νομιμότητα υπό τον έλεγχο της δικαστικής που ελέγχει τις πράξεις της διοικήσεως και όχι τα ίδια τα έργα. Φυσικά ο κάθε πολίτης έχει το δικαίωμα να προσφεύγει στη δικαιοσύνη για μη τήρηση των κανόνων. Επομένως είναι αποφάσεις των Κυβερνήσεων και της Βουλής η εκτέλεση των έργων ταμίευσης νερού που θα λύσουν το κρίσιμο πρόβλημα του υδατικού ισοζυγίου της Θεσσαλίας με διατήρηση των αρδευόμενων 2.500.000 στρεμμάτων, ακόμα και της μεταφοράς ποσότητας από τον Θεσσαλικό Αχελώο με προϋπόθεση να γίνονται όλες οι ενέργειες της διοίκησης σύμφωνα με την Ελληνική και Ευρωπαϊκή νομοθεσία. Το να σταματά ένα έργο όπως ο ταμιευτήρας Συκιάς γιατί δεν προβλέφθηκε προστασία του μοναστηριού του Αγίου Γεωργίου του Μυρόφυλλου δεν κάνει το έργο μη νόμιμο, αλλά επιβάλλει στη διοίκηση να φροντίσει τη προστασία του Μοναστηριού. Το πώς είναι δουλειά της διοίκησης.
Ο περιφερειάρχης Κώστας Αγοραστός χαιρέτισε την εκδήλωση και αναφέρθηκε στο φλέγον θέμα της επίλυσης του υδατικού προβλήματος της Θεσσαλίας. Τόνισε ότι Νερό, Ενέργεια και Τροφή είναι τα στοιχεία πάνω στα οποία στηρίζεται η κοινωνία. Αναφέρθηκε σε μια σειρά έργων που εκτέλεσε, εκτελεί και προγραμματίζει η Περιφέρεια, αλλά τόνισε ότι χωρίς την ενίσχυση από τα νερά του Αχελώου δεν θα μπορέσουμε να εξασφαλίζουμε το νερό που χρειάζεται για τη διατήρηση της γεωργίας της περιοχής.
Ακολούθησε ο κ. Λαγκουβάρδος από το Εθνικό Αστεροσκοπείο που αναφέρθηκε στην κλιματική κρίση. Παρουσίασε μια σειρά στοιχείων για τα τελευταία τριάντα χρόνια με αύξηση των μέγιστων θερμοκρασιών, μικρή αύξηση των βροχοπτώσεων, αλλά και των εντάσεων των βροχών. Παρατηρήθηκαν αυξημένα ακραία φαινόμενα όπως χαλαζοπτώσεις, «Ιανός» κ.λπ. Όπως ανέφερε αναμένονται μέχρι το 2050, να συνεχιστεί η αύξηση της θερμοκρασίας και πολλά ακραία φαινόμενα που θα επηρεάσουν τις καλλιέργειες, αλλά και φαινόμενα όπως η διάβρωση των εδαφών και η έλλειψη νερού.
Ο Χρίστος Τσαντήλας εξήγησε την έννοια του όρου ερημοποίηση. Αναφέρθηκε στο πρόβλημα της καταστροφής των εδαφών από κακή διαχείριση τους με κύριο στοιχείο την μείωση της γονιμότητας τους από διάβρωση, αλλά και τους κινδύνους από χρήση κακής ποιότητας νερού για την άρδευση. Επομένως περιοχές της Θεσσαλίας, κυρίως της Ανατολικής βρίσκονται σε άμεσο κίνδυνο από τους δύο αυτούς παράγοντες. Τόνισε την ανάγκη επίλυσης του υδατικού προβλήματος της Θεσσαλίας, αλλά και την ανάγκη λήψης μέτρων περιορισμού της διάβρωσης με σωστή διαχείριση των εδαφών όπως καλλιέργεια κατά τις ισοϋψείς, κάλυψη του εδάφους όλο το χρόνο με βλάστηση κ.λπ. Τόνισε την ύπαρξη σχεδίου για την αποτροπή της ερημοποίησης από το 2001 που δυστυχώς δεν είχε συνέχεια.
Ο Αλέκος Μπέλεσης αναφέρθηκε στο υδατικό πρόβλημα της Θεσσαλίας με το μεγάλο έλλειμμα νερού. Τόνισε το πρόβλημα υπεράνλτησης από τους υπόγειους υδροφορείς που προκαλούν ρηγματώσεις στην Ανατολική Θεσσαλία, αλλά και το πρόβλημα εισόδου θαλασσινού νερού που θα κάνει υφάλμυρα τα νερά και αν χρησιμοποιηθούν στο πότισμα θα καταστρέψουν τα εδάφη οδηγώντας σε ερημοποίηση. Πρότεινε να γίνουν επιφανειακοί ταμιευτήρες συγκράτησης - ταμίευσης του νερού τον χειμώνα για πότισμα το καλοκαίρι. Πρότεινε να διατεθούν 20 στρέμματα στα 100 για ταμίευση νερού που θα μεταφέρεται στη διάρκεια του χειμώνα από τον Πηνειό με σήραγγα προς την Ανατολική Θεσσαλία.
Ο Δημήτρης Μπιλάλης, καθηγητής Γεωργίας στο ΓΠΑ, αναφέρθηκε στην ανάγκη συντήρησης του φυσικού πόρου έδαφος. Τόνισε τις αρνητικές επιπτώσεις της σημερινής εντατικής γεωργίας με τη χρήση χημικών στην υποβάθμιση του εδάφους. Πρότεινε ως μέσο των υιοθέτηση της βιολογικής γεωργίας ώστε να αναπτυχθεί μια αναγεννητική γεωργία (regenerative agriculture) με έδαφος με σημαντική περιεκτικότητα σε οργανική ουσία. Επισήμανε τη μειωμένη οργανική ουσία των εδαφών της χώρας και ιδιαίτερα της Θεσσαλίας και την ανάγκη να ακολουθηθούν γεωργικές πρακτικές που να την αυξήσουν.
Ο Ζήσης Αργυρόπουλος έκλεισε την ομάδα των επιστημονικών παρουσιάσεων με αντικείμενο τις επιπτώσεις της αναμενόμενης κλιματική κρίσης. Επισήμανε ότι η Νότια Ευρώπη θα έχει σημαντικές αλλαγές τα επόμενα χρόνια με αύξηση των μέσων μέγιστων θερμοκρασιών, με αύξηση των έντονων βροχοπτώσεων που θα επηρεάσουν τη ζωή και τις καλλιέργειες, Αναφέρθηκε σε μελέτη για τις μεγάλες επιπτώσεις στην αμπελουργία και την οινοποιία, καθώς  και σε άλλες καλλιέργειες. Επισήμανε τους κινδύνους για επισιτιστική κρίση αν δεν ληφθούν μέτρα συντήρησης της γονιμότητας των εδαφών και την επίλυση του υδατικού προβλήματος ώστε να εξασφαλιστεί επάρκεια για την άρδευση των καλλιεργειών και αποθέματα για περιόδους ξηρασίας. Τόνισε ότι το πρόβλημα της Συρίας ξεκίνησε από 6 χρόνια ξηρασίας που ανέτρεψαν όλη των κοινωνική οργάνωση.
Γενικό συμπέρασμα από την ημερίδα. Η Θεσσαλία βρίσκεται σε άμεσο κίνδυνο για ερημοποίηση από διάφορες αιτίες σε συνδυασμό με τη κλιματική κρίση και πρέπει να εφαρμόσουμε καλλιεργητικές πρακτικές που υπάρχουν, αλλά πρέπει να βρούμε τρόπους να υιοθετηθούν από τους αγρότες μας. Το πρόβλημα είναι άμεσο και πρέπει να ληφθούν τα μέτρα το συντομότερο δυνατό. Είναι απαραίτητη η εκπόνηση σχεδίου αποτροπής της ερημοποίησης που να ακολουθεί από διαδοχικές κυβερνήσεις για να διατηρηθεί η ζωή στη Θεσσαλία όπως την ξέρουμε. Πρέπει όλοι να ενεργοποιηθούμε και η πρωτοβουλία του κ. Κόκκαλη  μπορεί να συμβάλει σε αυτόν τον στόχο.