Πώς μπορούμε να εκτιμήσουμε τις επιπτώσεις του τρόπου ζωής μας στο οικοσύστημα του Πλανήτη;

Γράφει ο Φάνης Γέμτος,
γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Οι ερωτήσεις που σας γίνονται για να εκτιμηθούν οι επιπτώσεις του τρόπου ζωής σας από το υπολογιστικό πρόγραμμα του ιστότοπου του Global Footprint Network φαίνονται στον Πίνακα που σας παραθέτω στα Αγγλικά (αν κάποιος θέλει να το τρέξει και να διαπιστώσει τις επιπτώσεις της

ζωής του) και σε μετάφραση. Μπορείτε να δείτε εύκολα ότι ζητά πληροφορίες για τη διατροφή μας. Η κατανάλωση ζωικών προϊόντων είναι αναμφίβολα απαιτητική σε πόρους. Μην ξεχνάτε ότι για την παραγωγή ενός κιλού κρέατος μηρυκαστικού (μοσχάρι, αρνί) χρειάζονται 7 κιλά τροφής, ενώ για το χοιρινό 3,5, εκτός από τις εκπομπές μεθανίου που είναι αέριο του θερμοκηπίου και αμμωνίας από τη διαχείριση των αποβλήτων. Μια μείωση της κατανάλωσης κρέατος θα είχε θετική επίδραση στο οικολογικό αποτύπωμα. Δεν μπορώ να πω να το καταργήσουμε, καθώς δεν ξέρω τι επιπτώσεις μπορεί να έχει στην υγεία μας. Το ίδιο ισχύει για τα μεταποιημένα ή συσκευασμένα προϊόντα (κατανάλωση ενέργειας, παραγωγή αποβλήτων) ή για τη μεταφορά από μεγάλες αποστάσεις. Η κατοικία μας και η κατανάλωση ενέργειας είναι σημαντικά στοιχεία του αποτυπώματος. Τύπος κατοικίας, μόνωση κ.λπ. ποσοστό από ΑΠΕ του ηλεκτρικού ρεύματος που καταναλώνουμε, όλα μπαίνουν στη ζυγαριά. Η παραγωγή σκουπιδιών είναι επίσης κρίσιμο στοιχείο. Η σημερινή έκδοση κάνει σύγκριση με τους γείτονες. Παλιότερη έκδοση αναφερόταν στο ποσοστό που ανακυκλωνόταν. Οι μετακινήσεις μας είναι άλλο ένα στοιχείο της ζωής μας. Η χρήση αυτοκινήτου για τις μετακινήσεις ή η χρήση ΜΜΜ, ο τύπος του αυτοκινήτου και η κατανάλωση καυσίμου, η χρήση από ένα ή περισσότερα άτομα, όλα συμβάλλουν στο αποτύπωμα της ζωής μας. Η χρήση αεροπλάνου είναι επίσης ένα στοιχείο σπατάλης πόρων. Η προσπάθεια μείωσης της χρήσης του αεροπλάνου για μικρές αποστάσεις με υποκατάσταση με τρένα είναι ένα σημαντικό στοιχείο βελτίωσης της κατάστασης.
Πίνακας με ερωτήσεις για τον υπολογισμό της μέρας υπέρβασης της δυνατότητας του Πλανήτη με βάση τον τρόπο ζωής μας (πίνακας).
Νομίζω ότι τρέχοντας το υπολογιστικό εργαλείο καταλαβαίνουμε καλύτερα τις επιπτώσεις των δραστηριοτήτων μας και μας βοηθά να κάνουμε τη ζωή μας φιλικότερη για το περιβάλλον και να βοηθήσουμε να παραδοθεί μια καλύτερη Γη στις επόμενες γενιές.
Η εκτίμηση του οικολογικού αποτυπώματος για περιοχές λαμβάνει υπόψη τις πρακτικές που ακολουθούνται για τη διαχείριση των δασών και των καλλιεργειών, βοσκοτόπων, των αλιευτικών περιοχών και των καλυμμένων χώρων (πόλεις, τεχνικά έργα), και το αποτύπωμα άνθρακα κυρίως από τα Μέσα Μεταφοράς.
Έγιναν πολλές προσπάθειες να συζητηθούν μέτρα για τη βελτίωση της κατάστασης. Αναπτύχθηκε μια δράση «Η Δύναμη των δυνατοτήτων» – «Power of Possibility» με προτάσεις για δράσεις. Όποιος/-α ενδιαφέρεται μπορεί να βρει πληροφορίες στον ιστότοπο: https://www.overshootday.org/power-of-possibility/.
Για τον αγροτικό τομέα οι δράσεις έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Θα αναφερθώ συνοπτικά: Εγκατάσταση ηλιακών συλλεκτών και μικροδικτύων σε αγροτικές περιοχές (στέγες σπιτιών, αποθηκών κ.λπ. και όχι σε γόνιμες εκτάσεις) θα μετακινούσε τη μέρα υπέρβασης κατά 8 ημέρες, βελτίωση της εκτροφής βοοειδών με χρήση δασο-αγροτικών εκτάσεων κατά 5 ημέρες, καλύτερη διαχείριση της βόσκησης κατά 2,2 μέρες, βελτίωση της διαχείρισης νερού και αποβλήτων κατά 21 μέρες, βελτίωση της καλλιέργειας ρυζιού κατά 1,2 μέρες, συν-καλλιέργεια δέντρων και καλλιεργειών κατά 21 μέρες μέχρι το 2050, προστασία των τυρφωδών εδαφών κατά 4 ημέρες, εφαρμογή τεχνικών αναγεννητικής γεωργίας κατά 1,9 μέρες, ενώ σύνδεση μικρών παραγωγών και καταναλωτών θα έχει θετικά αποτελέσματα.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι λύσεις υπάρχουν και θα αναπτύσσονται συνεχώς. Ένα στοιχείο που θέλω να τονίσω είναι ότι όλοι πρέπει να συμβάλλουμε. Δεν είναι δουλειά του κράτους ή κάποιου άλλου, αλλά ο καθένας μας πρέπει να βελτιώσει τον τρόπο ζωής του. Χρειάζεται συζήτηση για να ενημερωθούμε τι πρέπει να κάνουμε.
Αυτό που δεν βλέπω, είναι διάθεση να ασχοληθούμε με το θέμα στη χώρα μας. Ειδικά στον γεωργικό τομέα αντί να προωθήσουμε καλλιεργητικές τεχνικές που θα βελτιώσουν το οικολογικό αποτύπωμα της χώρας, εμείς ασχολούμαστε με επιδοτήσεις και αποζημιώσεις, χωρίς πρόγραμμα και στόχους. Το ίδιο κάνουμε και με τη διαχείριση των υδάτων, αλλά και των αποβλήτων της διαβίωσής μας. Ας ελπίσουμε ότι θα αρχίσει μια συζήτηση για να τεθούν τα θέματα έξω από το γνωστό πελατειακό σύστημα του χαϊδέματος αυτιών.