Αυτά υποστηρίζει, με συνέντευξή του στην «Ε» ο αντιπρόεδρος του ΕΛΓΑ Νίκος Δούκας, ο οποίος αναλύει τον σχεδιασμό του Οργανισμού για την αντιμετώπιση των ακραίων καιρικών φαινομένων που πλήττουν τις παραγωγές.
Σύμφωνα με τον κ. Δούκα «στα σιτηρά που επλήγησαν κατά κύριο λόγο από την πλημμύρα «Διομήδης», οι εκτιμήσεις θα γίνουν την περίοδο της άνοιξης, ώστε να διαπιστωθεί η πραγματική ζημιά. Δεν υπάρχει καμία απομείωση της αποζημίωσης των παραγωγών που πλήρωσαν επιπλέον 20%, αντίθετα υπάρχει αύξηση σε περιπτώσεις που ξεπεράστηκε το όριο, συμπαρασύροντας βέβαια και τους υπόλοιπους». Ως προς την προληπτική πολιτική του ΕΛΓΑ ο κ. Δούκας τονίζει πως «εξετάζεται η διερεύνηση επέκτασης της χαλαζικής προστασίας και σε άλλες περιοχές της χώρας, για την παθητική προστασία, ήδη εφαρμόζεται το πρόγραμμα χρηματοδότησης από το ΠΑΑ για τα αντιχαλαζικά δίχτυα. Η Επιτροπή που συγκροτήθηκε εξετάζει και την προστασία από τον παγετό, μιας και οι επιβαρύνσεις στις καλλιέργειες και στην παραγωγή είναι σημαντικές».
Σχετικά με τον νέο Κανονισμό του ΕΛΓΑ, όταν αυτός διαμορφωθεί, ο αντιπρόεδρος του Οργανισμού ξεκαθαρίζει πως «δεν υπάρχει σκέψη για επιπλέον οικονομική επιβάρυνση των παραγωγών».
* Κύριε Δούκα, θα είναι συνεπής ο ΕΛΓΑ στο χρονοδιάγραμμα αποζημιώσεων των παραγωγών για τις ζημιές που προκάλεσε ο «Διομήδης», διότι υπάρχουν ζημιές του 2021 που δεν έχουν αποζημιωθεί ακόμη;
- Μου δίνετε την ευκαιρία κ. Ρούστα, να αποσαφηνίσουμε τη διαδικασία εκτίμησης ζημιάς - αποζημίωσης που ακολουθεί ο Οργανισμός. Όταν λοιπόν έχουμε μία ζημιά, άμεσα γίνονται οι επισημάνσεις από τους εκτιμητές του ΕΛΓΑ και σε συνεργασία με τους Δήμους γίνονται οι αναγγελίες. Από εκεί και πέρα, η περίοδος που θα ξεκινήσει και θα ολοκληρωθεί η επί τόπου εκτιμητική διαδικασία, εξαρτάται από τη χρονική περίοδο της ζημίας σε σχέση με την παραγωγική διαδικασία, καθώς και το είδος της καλλιέργειας, ώστε να διαπιστωθεί το ποσοστό ζημίας. Για παράδειγμα, για τα σιτηρά που επλήγησαν κατά κύριο λόγο από την πλημμύρα «Διομήδης», οι εκτιμήσεις θα γίνουν την περίοδο της άνοιξης, ώστε να διαπιστωθεί η πραγματική ζημιά. Τώρα όσον αφορά τον χρόνο αποπληρωμής των αποζημιώσεων αυτό περιλαμβάνει τη δήλωση ΟΣΔΕ (άρα και καλλιέργειας εκτροφής ΔΚΕ για τον ΕΛΓΑ) της χρονιάς που συμβαίνει η καταστροφή, καθώς και της ετήσιας εισφοράς για να θεωρείται ο παραγωγός ασφαλισμένος. Τέλος, ο ΕΛΓΑ είναι ένας ασφαλιστικός ανταποδοτικός οργανισμός που κυρίως λειτουργεί με τις ετήσιες ασφαλιστικές εισφορές των παραγωγών, οι οποίες όπως είναι γνωστό ξεκινούν να πληρώνονται στον οργανισμό τον Οκτώβριο του κάθε έτους με πρώτη καταληκτική προθεσμία την 31η Μαρτίου της επόμενης χρονιάς. Αυτό είναι πολύ σημαντικό για τη ρευστότητα του Οργανισμού, ώστε να πραγματοποιήσει πληρωμές. Θέλω να επισημάνω ότι στη δική μας θητεία ως διοίκηση του Οργανισμού καταβάλλεται πλέον το 100% της αποζημίωσης, χωρίς δόσεις, όπως γινόταν μέχρι πρότινος, και τηρούμε στο ακέραιο τα χρονοδιαγράμματα παρά τις μεγάλες επιβαρύνσεις που δεχτήκαμε τα τελευταία χρόνια. Εξαιρούνται τα ειδικά προγράμματα όπως ήταν ο «Ιανός» και οι παγετοί της άνοιξης του 2021 που με μέριμνα του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και της Κυβέρνησης ενισχύθηκε ο Οργανισμός με βάση τη νομοθεσία, ώστε να δοθούν προκαταβολές και να υπάρξουν ταχύτατες αποπληρωμές των αποζημιώσεων, φυσικά και με την υπερπροσπάθεια των στελεχών του Οργανισμού για να ολοκληρωθεί σε σύντομο διάστημα η εκτίμηση ενός τεράστιου όγκου δηλώσεων ζημιάς. Για να βελτιωθούν περαιτέρω οι χρόνοι εκτιμήσεων και αποπληρωμής των ζημιών, από τη μία πλευρά πρέπει να προχωρήσουμε σε ψηφιοποίηση της εκτιμητικής διαδικασίας, χρησιμοποιώντας όλα τα διαθέσιμα εργαλεία που μας δίνει η τεχνολογία, κάτι που έχουμε σχεδιάσει και απομένει η τελική προκήρυξη του διεθνούς διαγωνισμού για την ψηφιακή εκτίμηση. Από την άλλη, κατά την άποψή μου, προφανώς θα βοηθούσε να βρεθεί τρόπος ώστε η δήλωση καλλιέργειας εκτροφής (ΔΚΕ) και η καταβολή των εισφορών να ολοκληρώνονται στην αρχή της χρονιάς, με σκοπό να καταβάλλονται πιο γρήγορα οι αποζημιώσεις. Βέβαια η εφαρμογή μιας τέτοιου τύπου μεταρρύθμισης είναι πολύπλοκη.
ΑΣΦΑΛΙΣΤΡΑ ΚΑΙ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΙΣ
* Επιστροφή του επιπλέον 20% που πλήρωσαν ως ασφάλιστρα στον ΕΛΓΑ ζητούν παραγωγοί και αγροτικοί σύλλογοι, που διαπίστωσαν το προηγούμενο διάστημα ότι τα ποσά των αποζημιώσεων για τον παγετό της άνοιξης του 2021 που πιστώθηκαν τους δικαιούχους δεν ανταποκρίνονται στην ασφαλιστική βαθμίδα που επέλεξαν. Είναι δίκαιο το αίτημά τους, θα ικανοποιηθεί;
- Το ζήτημα στο οποίο αναφέρεστε έχει προκύψει για τον παγετό. Όπως ανέφερα, οι παγετοί της άνοιξης του 2021 εντάχθηκαν σε ειδικό πρόγραμμα με απόφαση του Πρωθυπουργού και της Κυβέρνησης, ώστε να υπάρξει άμεση προκαταβολή ζημίας, καθώς και όσο το δυνατόν ταχύτερη αποπληρωμή. Στο πλαίσιο της στήριξης των πληγέντων παραγωγών, αποφασίστηκε και η κατάργηση του πλαφόν του 80% της ασφαλιστικής αξίας της παραγωγής που δηλώθηκε στη ΔΚΕ ώστε να αποπληρωθεί το 100% της απολεσθείσας παραγωγής. Σε αυτήν την περίπτωση δεν υπάρχει καμία απομείωση της αποζημίωσης των παραγωγών που πλήρωσαν επιπλέον 20%, αντίθετα υπάρχει αύξηση σε περιπτώσεις που ξεπεράστηκε το όριο, συμπαρασύροντας βέβαια σε αυτήν την αύξηση και τους παραγωγούς που δεν επέλεξαν το +20%.
ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ
* Ποιες οι πολιτικές του ΕΛΓΑ για την πρόληψη των καταστροφών λόγω της εντεινόμενης κλιματικής αλλαγής;
- Στην αρμοδιότητα του ΕΛΓΑ όσον αφορά την πρόληψη των καταστροφών παραμένει η ανάπτυξη μεθόδων ενεργητικής και παθητικής προστασίας από ζημίες που προκαλούν το χαλάζι και ο παγετός. Για παράδειγμα, για το χαλάζι είναι γνωστό ότι ο Οργανισμός εφαρμόζει σύστημα εναέριας προστασίας σε περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας και Θεσσαλίας. Δεδομένου ότι πλέον τα φαινόμενα έχουν ενταθεί, εξετάσαμε το ενδεχόμενο της επέκτασης της προστασίας από το χαλάζι σε περισσότερες περιοχές. Είχα την τιμή να προεδρεύω της Επιτροπής που δημιουργήθηκε στον Οργανισμό για τη διερεύνηση επέκτασης της χαλαζικής προστασίας και σε άλλες περιοχές της χώρας. Πράγματι εξετάσαμε όλες τις παγκόσμια διαθέσιμες τεχνολογίες και συστήματα και η Επιτροπή κατέθεσε την πρότασή της για την αξιοποίηση νέων δυνατοτήτων και τον τρόπο επέκτασης της προστασίας σε περισσότερες περιοχές αξιοποιώντας και πόρους του ΠΑΑ. Για την παθητική προστασία, ήδη εφαρμόζεται το πρόγραμμα χρηματοδότησης από το ΠΑΑ για τα αντιχαλαζικά δίχτυα με μάλιστα ιδιαίτερα μεγάλη συμμετοχή από παραγωγούς που επιθυμούν να το εφαρμόσουν. Εκεί που χρειάζεται να δείξουμε μεγάλο ενδιαφέρον είναι η προστασία από τον παγετό, μιας και οι επιβαρύνσεις στις καλλιέργειες και στην παραγωγή είναι σημαντικές. Με απόφαση του Δ.Σ. του Οργανισμού παρατάθηκε η λειτουργία της Επιτροπής, ώστε να εξεταστούν αντίστοιχα τεχνολογίες και συστήματα που χρησιμοποιούνται σε άλλες χώρες και θα μπορούσαν να ενταχθούν στη χώρα μας. Όλα τα παραπάνω αφορούν τις αρμοδιότητες του ΕΛΓΑ ως ασφαλιστικού οργανισμού, αλλά οι δράσεις της αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης θα πρέπει να είναι δραστικές προς την αντιμετώπιση της ρίζας του προβλήματος που την προκαλεί και αυτές δεν είναι άλλες από τον άμεσο περιορισμό των ρυπογόνων εκπομπών αερίων που προκαλούν την υπερθέρμανση του πλανήτη.
ΖΩΝΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ
* Στην περίφημη αναδιάρθρωση καλλιεργειών σίγουρα θα ληφθούν υπ’ όψιν οι κλιματολογικές συνθήκες. Αυτό ικανοποιεί σίγουρα τον ΕΛΓΑ…
- Το θέμα των «ζωνών καλλιέργειας» έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και δεν σας κρύβω ότι προσωπικά είμαι υπέρμαχός του. Αν οι σωστές καλλιέργειες στις σωστές περιοχές με βάση τις κλιματικές συνθήκες που επικρατούν ήταν μια εξαιρετικά σωστή κίνηση στο πρόσφατο παρελθόν, πλέον, κατά την άποψή μου, με τα έντονα φαινόμενα αποτελεί αναγκαία κατεύθυνση. Ο επιστημονικός καθορισμός των καλλιεργειών που ευδοκιμούν σε κάθε περιοχή και η δημιουργία κινήτρων προς τους παραγωγούς να επενδύσουν σε αυτές θα επιφέρει από τη μία πλευρά αύξηση παραγωγικότητας και ποιότητας των προϊόντων και από την ασφαλιστική σκοπιά του Οργανισμού τον περιορισμό των καταστροφών, άρα και των αποζημιώσεων.
* Τα τελευταία χρόνια μιλάμε για την ανάγκη αναθεώρησης του Κανονισμού του ΕΛΓΑ. Σε ποια φάση βρίσκεται η μελέτη; Στον νέο κανονισμό, όποτε αυτός γίνει, είναι δεδομένες οι αυξημένες εισφορές;
- Ξεκαθαρίζοντας πρώτα απ’ όλα ότι δεν υπήρξε καμία αναλογιστική μελέτη στον Οργανισμό όταν ανέλαβε η διοίκησή μας, θα ήθελα να επαναλάβω ότι ο ΕΛΓΑ είναι ένας ανταποδοτικός ασφαλιστικός Οργανισμός, ο οποίος έχει έσοδα από τις ασφαλιστικές εισφορές των παραγωγών, συν το 20% αυτών των εισφορών που πρέπει να καταβάλλεται από το κράτος για τα λειτουργικά έξοδα του Οργανισμού.
Το εν λόγω 20% καταβλήθηκε για πρώτη φορά στον Οργανισμό με απόφαση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη τον Αύγουστο του 2020 και έκτοτε όχι μόνον καταβάλλεται κάθε χρόνο, αλλά η Κυβέρνηση ενίσχυσε τον Οργανισμό με βάση τον νόμο και για τις περιπτώσεις των μεγάλων επιβαρύνσεων του «Ιανού» και των παγετών της άνοιξης του 2021. Όπως αντιλαμβάνεστε σε καμία περίπτωση τα οικονομικά του Οργανισμού δεν μπορούσαν να ανταπεξέλθουν σε τόσο έντονα φαινόμενα που προκαλούνται δυστυχώς από την κλιματική κρίση.
Αυτό που είχε λοιπόν σημασία ήταν να προχωρήσουμε άμεσα σε μια μελέτη βιωσιμότητας του Οργανισμού στην εξελισσόμενη κλιματική κρίση και με τον υπάρχων Κανονισμό, πράγμα που πραγματοποιήσαμε και κατόπιν εξετάζουμε τον εκσυγχρονισμό του.
Η λογική απαίτηση των παραγωγών μας για την ένταξη επιπλέον ζημιών και περιόδων κάλυψης στον νέο Κανονισμό έχει ως προαπαιτούμενο τη διασφάλιση των οικονομικών πόρων ώστε να ανταπεξέλθει ο Οργανισμός.
Εξετάζουμε λοιπόν διάφορες δυνατότητες, όπως για παράδειγμα της νέας ΚΑΠ ως προς το κομμάτι της επιδότησης ασφαλίστρου προς τους παραγωγούς, κάτι που δεν αξιοποιήθηκε από την προηγούμενη Κυβέρνηση, αλλά, κατά την άποψή μου, θα πρέπει να συμπεριληφθεί και ο παράγοντας της συχνότητας ζημίας για κάποιες καλλιέργειες σε συγκεκριμένες περιοχές. Δεν υπάρχει λοιπόν σκέψη για επιπλέον οικονομική επιβάρυνση των αγροτών και κτηνοτρόφων της χώρας, παρά μόνο μια σοβαρή συζήτηση για την αναμόρφωση του γεωργοασφαλιστικού συστήματος προς όφελος των Ελλήνων αγροτών και κτηνοτρόφων.
Συνέντευξη στον Γιώργο Ρούστα
