Γράφουν Γ. Νάνος, Ιωάννα Τσιντσιράκου*
Εδώ θα παρουσιαστεί ό, τι είναι γνωστό και διαθέσιμο σε εμάς σχετικά με τη θρέψη της καστανιάς με απλό σύντομο τρόπο παρότι πρέπει να το βλέπουμε ολοκληρωμένα. Με δυο λόγια, το κλάδεμα (για καλύτερο φωτισμό της κόμης) σε συνδυασμό με την άρδευση, αντιμετώπιση των ζιζανίων (χωρίς αναμόχλευση εδάφους) και ορθολογική λίπανση, συνδέονται και καταλήγουν σε ικανοποιητική παραγωγή καρπών εμπορικού μεγέθους και ένα καλό οικονομικό αποτέλεσμα για μια πολύτιμη καλλιέργεια των ορεινών περιοχών της χώρας. Να έχουμε επίσης υπόψη ότι η έλλειψη θρεπτικών, η υπερλίπανση και η ανισόρροπη λίπανση μαζί με τη συχνή αναμόχλευση του εδάφους και το κλάδεμα με μεγάλες τομές έχουν βρεθεί ότι προκαλούν αυξημένες προσβολές από τους μύκητες που νεκρώνουν κλάδους και δέντρα (Μελάνωση-Φυτόφθορα και Έλκος-Ενδόθια).
Τα τελευταία χρόνια δοκιμάσαμε ορθολογική λίπανση (βάσει της κάλυψης του καστανεώνα με βλάστηση, της εδαφολογικής ανάλυσης και της παραγωγής κάστανων με την μη απομάκρυνση των οργανικών υλικών από το έδαφος) σε εμπορικό εντατικό αρδευόμενο καστανεώνατου κ. Ν. Τσιντσιράκουστη Μελίβοια Αγιάς Λάρισας με πολύ καλά αποτελέσματα στην παραγωγή (σχεδόν ένα τόνο εμπορικών καρπών το στρέμμα) και μέγεθος καρπού. Οι εφαρμογές θρεπτικών βάσει της εμπειρικής τακτικής στην περιοχή Μελιβοίας σε εντατικά καλλιεργούμενους καστανεώνες για καλή παραγωγή και μέγεθος καρπού ήταν (ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΗ) 13 kg αζώτου (Ν), 7,5 kg φωσφόρου (Ρ), 7,5 kgκαλίου (Κ), 110 g Β ετησίως ανά στρέμμα (εφαρμογή Ν σε τρεις δόσεις: τέλη Μαρτίου, μέσα Μαΐου, αρχές Αυγούστου με 15-15-15 και νιτροθειική αμμωνία). Στην ορθολογική λίπανση λάβαμε υπόψη την κάλυψη του αρδευόμενου καστανεώνα με βλάστηση (όταν έχει 100% κάλυψη ο καστανεώνας απαιτεί έως 12 κιλά Ν το στρέμμα) και την υψηλή παραγωγή καρπών και εφαρμόσαμε 6 kg Ν (2012) ή 8 kg Ν (2011), 5 kg Κ, 1,7 kgMg, 165 g Β ετησίως ανά στρέμμα (εφαρμογή θειικού Κ-Mg και βόρακα το Μάρτιο, και νιτρικής αμμωνίας σε 3 δόσεις: αρχές Απριλίου, μέσα Μαΐου και τέλη Αυγούστου, με μία επιπλέον εφαρμογή το 2011 στις αρχές Αυγούστου). Δεν εφαρμόστηκε φώσφορος (Ρ), καθώς είχε βρεθεί να είναι επαρκής στο έδαφος.Έτσι ο παραγωγός εξοικονόμησε έως 50% του κόστους λίπανσης και το περιβάλλον επηρεάστηκε πολύ λιγότερο αρνητικά.
Λίγα ακόμα χρήσιμα. Το σχίσιμο των κάστανων κοντά στη συγκομιδή, φαίνεται ότι δεν επηρεάζεται από την αζωτούχο λίπανση του Αυγούστου αλλά ούτε και την τακτική άρδευση. Αντίθετα, το σχίσιμο μάλλον οφείλεται στις εναλλαγές ξηρών και υγρών συνθηκών στο έδαφος και αέρα. Στους ξηρικούςκαστανεώνες η αζωτούχος λίπανση του Αυγούστου μπορεί να γίνει με τους τελευταίους ψεκασμούς διαφυλλικά ή και με εφαρμογή πριν από βροχή. Ο Ρ,αν στην εδαφολογική ανάλυση βρεθεί χαμηλός,να εφαρμόζεται διαφυλλικά με 2-3 μονάδες Ρ το στρέμμα το έτος, αλλιώς ανά τριετία εφαρμογή σύνθετου λιπάσματος για να εφαρμοστούν 7-8 μονάδες Ρ τοπικά στα σημεία άρδευσης! Επίσης προτείνουμε την εφαρμογή του Κ το Μάρτιο (ή όταν λιώσουν τα χιόνια) μαζί με την πρώτη δόση Ν επιφανειακά πριν από βροχή. Το βόρακα μπορούμε να τον τοποθετήσουμε σε ένα δακτυλίδι γύρω από τον κορμό σε απόσταση (ακτίνα) τουλάχιστον 1 μέτρο χωρίς να τον σκορπίσουμε παντού πάλι στα τέλη του χειμώνα. Με παρόμοιο τρόπο εφαρμόζουμε και το Κ και, αν χρειαστεί, το Ρ. Τέλος, μπορεί η καστανιά να αγαπά τα όξινα εδάφη αλλά όχι τα πολύ όξινα. Έτσι όταν το pH είναι πολύ χαμηλό (<5) πρέπει να εφαρμόσουμε 200-300 κιλά ανθρακικό ασβέστιο το στρέμμα (ίσως και 20 κιλά το δέντρο) με διασκορπισμό για βελτίωση του εδαφικού pH τα επόμενα έτη (αυτό θα βοηθήσει και στην καλύτερη θρέψη με Mn).
Με δύο λόγια:
* Εφαρμόζω έως 6-8 κιλά Ν το στρέμμα
* Κοπριά κάθε λίγα χρόνια βοηθάει
* Κάλιο κάθε χρόνο σε παρόμοια ποσότητα με το Ν, τουλάχιστον ανά διετία σε μορφή καλιομαγνησίου
* Το κλάδεμα απομακρύνει πολύ ασβέστιο και ίσως χρειαστεί εφαρμογή του
* Τα βλαστικά τμήματα δεν πρέπει να καίγονται (πλην του ξύλου), αλλά να μένουν στο χωράφι ή να κομποστοποιούνται και επιστρέφονται στο χωράφι
* Η ορθολογική λίπανση (βάσει της παραγωγής καρπών, της κάλυψης του καστανεώνα με κόμη και της εδαφολογικής ανάλυσης) σε συνδυασμό με την άρδευση, αντιμετώπιση των ζιζανίων με κοπές και το περιοδικό κλάδεμα μπορούν να κάνουν ένα καστανεώνα ιδιαίτερα παραγωγικό με μεγάλου μεγέθους κάστανα.
Γ. Νάνος και Ιωάννα Τσιντσιράκου,
Εργ. Δενδροκομίας, Σχολή Γεωπονικών
Επιστημών, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
