(Μέρος 3ο Πιστοποίηση ψεκαστικών μηχανημάτων)
Γράφει ο Φάνης Γέμτος*
Με το νέο Νόμο επιβάλλεται ο έλεγχος και η πιστοποίηση της κατάστασης των ψεκαστικών μηχανημάτων. Ο τρόπος ελέγχου και πιστοποίησης καθορίζεται από τη σχετική Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ). Αυτό είναι απόλυτα λογικό καθώς το καλύτερο φυτοφάρμακο αν δεν εφαρμοστεί σωστά τότε η αποτελεσματικότητά του είναι περιορισμένη. Όλα τα ψεκαστικά της χώρας, με χρόνο λειτουργίας από πέντε χρόνια και πάνω πρέπει να δοκιμαστούν και να πιστοποιηθούν ως το τέλος του 2016. Αυτό είναι απαραίτητο για να μπορούν να χρησιμοποιηθούν.
Η ΚΥΑ καθορίζει τους φορείς που θα κάνουν τους ελέγχους καθώς και τον φορέα που θα πιστοποιεί το όλο σύστημα που είναι το Ινστιτούτο Γεωργικών Μηχανών και Κατασκευών (ΙΓΕΜΚ) του Οργανισμού ΔΗΜΗΤΡΑ. Το ΙΓΕΜΚ θα πιστοποιεί τα Περιφερειακά Κέντρα των Δοκιμών που θα ιδρυθούν και θα εποπτεύει τη σωστή τους λειτουργία. Οι έλεγχοι θα γίνονται με βάση τη τυποποίηση της ΕΕ για τα χρησιμοποιούμενα ψεκαστικά για μεγάλες καλλιέργειες και για δενδρώδεις καλλιέργειες (ΕΝ 13790-1:2003 και ΕΝ 13790-2:2003).
Τι θα περιλαμβάνουν οι έλεγχοι; Γενικά το πλαίσιο δεν είναι ιδιαίτερα αυστηρό καθώς προσπαθεί να ελέγξει ουσιαστικά στοιχεία της λειτουργίας των ψεκαστικών και θα συμβάλει ουσιαστικά στην προστασία των ιδίων των αγροτών και τη καλύτερη εφαρμογή των φυτοπροστατευτικών προϊόντων στο χωράφι.
Οι πρώτοι έλεγχοι αναφέρονται στον άξονα μετάδοσης της κίνησης (σταυρός) από το ΠΤΟ του ελκυστήρα. Πρέπει να υπάρχει προφυλακτήρας στο δυναμολήπτη του ψεκαστικού ενώ στο σταυρό πρέπει να υπάρχει το πλαστικό κάλυμμα του με την αλυσίδα στήριξης. Κάθε χρόνο χάνουμε κάποιες ζωές και έχουμε τραυματισμούς από αυτά τα στοιχεία. Ακολουθούν:
1. Ο έλεγχος του ψεκαστικού οπτικά να μην υπάρχουν διαρροές λαδιών από την αντλία ή ψεκαστικού υγρού από οποιοδήποτε σημείο του ψεκαστικού.
2. Ο έλεγχος της καλής λειτουργίας του συστήματος ανάδευσης του ψεκαστικού υγρού. Όταν γεμίζουμε το δοχείο με νερό και διαλύουμε το φυτοφάρμακο τότε όταν αυτά παραμένουν στο δοχείο το φάρμακο κινείται προς τα πάνω ή προς τα κάτω (ανάλογα με το ειδικό βάρος ως προς το νερό) με τη βαρύτητα. Όταν γεμίσουμε και κινηθούμε προς το χωράφι σε μια διαδρομή τότε πριν ψεκάσουμε θα πρέπει να κάνουμε καλή ανάδευση του ψεκαστικού υγρού διαφορετικά θα ψεκάζουμε διαφορετική δόση στην αρχή και στο τέλος του ψεκασμού. Δεν γνωρίζω πόσοι αγρότες το γνωρίζουν αυτό και εφαρμόζουν την ανάδευση αλλά είναι ένα πολύ σημαντικό στοιχείο καλής εφαρμογής των φυτοφαρμάκων στις φυτείες μας.
3. Έλεγχος των φίλτρων του ψεκαστικού. Θα πρέπει τα φίλτρα να είναι στις θέσεις τους και σε καλή κατάσταση ώστε να κάνουν σωστά το καθάρισμα του ψεκαστικού υγρού για να αποφεύγονται ζημίες στην αντλία και βουλώματα στα ακροφύσια (μπεκ).
4. Έλεγχος αντλίας που πρέπει να λειτουργεί ομαλά χωρίς κραδασμούς και να δίνει την παροχή που χρειάζεται η λειτουργία των ακροφυσίων με την απαραίτητη παροχή και πίεση.
5. Έλεγχος ιστού που πρέπει να είναι οριζόντιος να έχει σύστημα ασφαλείας για να υποχωρεί και να μη σπάζει αν συναντήσει κάποιο εμπόδιο. Πρέπει επίσης νε είναι σταθερός κατά τη λειτουργία και τη θέση μεταφοράς.
6. Έλεγχος ακροφυσίων ή μπεκ. Θα πρέπει να υπάρχει σύστημα που να μην επιτρέπει να στάζουν σταγόνες όταν σταματά η παροχή (αντιντρίπ). Τα ακροφύσια πρέπει να είναι καλά στερεωμένα για να μη φεύγουν από τις θέσεις τους, οι δε σωλήνες μεταφοράς του ψεκαστικού υγρού να είναι σε καλή κατάσταση. Τα ακροφύσια πρέπει να έχουν ίδια παροχή κατά τη λειτουργία τους ώστε να εφαρμόζουν ομοιόμορφα το ψεκασμό στο χωράφι.
7. Έλεγχος ύπαρξης οργάνων και διαφόρων μηχανισμών όπως μανόμετρου, βαλβίδων ελέγχου ροής του ψεκαστικού υγρού ή για το άδειασμα της δεξαμενής κλπ. Ιδιαίτερος έλεγχος γίνεται για τη βαλβίδα αντεπιστροφής στο σύστημα άντλησης νερού από πηγές. Αυτή αποκλείει την ροή ψεκαστικού υγρού προς τα πίσω και στο χαντάκι με το νερό που μπορεί να κάνει μεγάλη ζημιά στους οργανισμούς που ζουν εκεί. Ένας έλεγχος καλής λειτουργίας της βαλβίδας ρύθμισης της πίεσης γίνεται από την μέτρηση της τυχόν μεταβολής της πίεσης όταν κλείνει ένα μέρος του ιστού και ψεκάζουμε σε μέρος του πλάτους του μηχανήματος. Η πίεση δεν πρέπει να μεταβάλλεται ουσιαστικά.
8. Για τους νεφελοψεκαστήρες (ψεκαστικά δενδρωδών καλλιεργειών) γίνεται και έλεγχος της ταχύτητας περιστροφής του ανεμιστήρα.
Για τους ελέγχους αυτούς θα εκδοθεί βιβλιαράκι με τις οδηγίες εφαρμογής από το ΙΓΕΜΚ/ Υπουργείο. Τα Κέντρα Δοκιμών θα εκδίδουν πιστοποιητικό καλής λειτουργίας που θα ισχύει για τα επόμενα έτη και θα επιτρέπει τη χρήση του ψεκαστικού.
Πως θα εφαρμοστούν όλα αυτά σε ένα κράτος που δεν έχει ιδιαίτερη αδυναμία στους ελέγχους και τις αξιολογήσεις με εμπεδωμένη μια γενική ανομία; Αυτό θα το δούμε στους επόμενους δέκα οκτώ μήνες.
* Ο Φάνης Γέμτος είναι γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
