Γράφει ο Φάνης Γέμτος*
(Μέρος 1ο Καθιέρωση του συστήματος)
Εδώ και λίγο καιρό δημοσιεύτηκε η κοινή υπουργική απόφαση για το «Σύστημα επιθεώρησης εξοπλισμού εφαρμογής γεωργικών φαρμάκων και διαδικασία χορήγησης πιστοποιητικού επιθεώρησης» που οριστικοποίησε τους κανόνες ελέγχου των ψεκαστικών μηχανημάτων. Παλαιότερα, πριν από δύο και κάτι χρόνια δημοσιεύτηκε ο Νόμος. 4036/27-1-12 για τη «Διάθεση γεωργικών φαρμάκων στην αγορά, ορθολογική χρήση αυτών και συναφείς διατάξεις» που εφαρμόζει και στη χώρα μας της Ευρωπαϊκή οδηγία για γεωργικά φάρμακα.
Όπως είναι σε όλους γνωστό η χρήση των γεωργικών φαρμάκων είναι απαραίτητη για την επιτυχία των υψηλών αποδόσεων που έχει η σημερινή γεωργία. Παρ’ όλο που η βιολογική γεωργία προσπαθεί να παραγάγει τρόφιμα και πρώτες ύλες με φυσικούς τρόπους δηλαδή χωρίς τη χρήση χημικών (φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων) οι επιταχυνόμενες αποδόσεις είναι σχετικά μικρές. Στη συμβατική γεωργία πιστεύουμε ότι η παραγωγή ή ό,τι φτάνει στο πιάτο του καταναλωτή είναι ό,τι περισσεύει από τα παράσιτα. Αυτό κάνει τη φυτοπροστασία σημαντικό παράγοντα της σημερινής παραγωγικής γεωργίας μας. Τα φυτοφάρμακα περιέχουν δραστικές ουσίες που περιορίζουν την ανάπτυξη ή σκοτώνουν παθογόνους οργανισμούς ή τα ανταγωνιστικά παράσιτα. Οι περισσότερες από αυτές είναι επιβλαβείς για τα ανώτερα ζώα και για τον άνθρωπο. Η ΕΕ αναγνωρίζοντας το πρόβλημα και τους κινδύνους υιοθέτησε κανόνες για την ορθή εφαρμογή τους στη γεωργία. Τους κανόνες αυτούς ενσωμάτωσε στο Εθνικό δίκαιο ο Νόμος και τους κανόνες ελέγχου των ψεκαστικών μηχανημάτων η σχετική Υπουργική απόφαση.
Τι προβλέπουν αυτοί οι κανόνες; Αρχικά καθιερώνονται ειδικά προσόντα όλων όσοι ασχολούνται με τη φυτοπροστασία. Το κάθε άτομο που ασχολείται με οποιαδήποτε μορφή διακίνησης και χρήσης φυτοπροστατευτικών προϊόντων πρέπει να εκπαιδευτεί και να αποκτήσει ειδική διαπίστευση της επιτυχούς εκπαίδευσης. Ειδικότερα οι αγρότες θα πρέπει να παρακολουθήσουν εκπαιδευτικά προγράμματα ορισμένων ωρών ή να μελετήσουν μόνοι τους σχετικά κείμενα που τους εξασφαλίζουν τη δυνατότητα να περάσουν επιτυχώς τις εξετάσεις που καθιερώνονται. Οι εξετάσεις θα γίνουν με ένα σύστημα που θα αναπτυχθεί από το Υπουργείο Γεωργίας (διατηρώ αυτό το όνομα για να συνεννοούμαστε καθώς η κάθε Κυβέρνηση αλλάζει ονόματα πιστεύοντας ότι έτσι θα λειτουργεί καλύτερα. Δυστυχώς για τους εκάστοτε Κυβερνώντες το Υπουργείο λειτουργεί σωστά όχι με το όνομα αλλά με ορθή οργάνωση του προσωπικού και εμπνευσμένη ηγεσία που θα τους ωθεί να εργαστούν, να επιβραβεύει αυτούς που εργάζονται επιτυχώς και να τιμωρεί όσους αρνούνται να εργαστούν και να προσφέρουν σύμφωνα με τα προσόντα τους ). Το σύστημα θα λειτουργεί μέσω ηλεκτρονικών υπολογιστών που θα δημιουργήσουν σχετικά κέντρα και ο αγρότης ή όποιος άλλος, μετά την εκπαίδευση θα πρέπει να απαντήσει επιτυχώς σε μια σειρά ερωτήσεων για να πάρει την πιστοποίηση.
ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ-ΣΗΜΑΝΣΗ
Αναμφίβολα τα σύστημα αυτό που καθιερώθηκε θα βάλει μια σειρά στο χώρο της διαχείρισης των φυτοπροστατευτικών προϊόντων . Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τους καταναλωτές καθώς θα τους δημιουργήσει μια καλύτερη εμπιστοσύνη για την ασφάλεια των προϊόντων που αγοράζουν. Οι αγρότες πρέπει να το χρησιμοποιήσουν αυτό για να πείσουν τους καταναλωτές να αγοράζουν Ελληνικά προϊόντα συγκριτικά με προϊόντα τρίτων χωρών που είναι πολλές φορές φθηνότερα αλλά φυσικά δεν παράγονται με τους κανόνες των Ευρωπαϊκών. Η πιστοποίηση των Ελληνικών αγροτικών προϊόντων (προϊόντα ολοκληρωμένης διαχείρισης της παραγωγής, βιολογικά) σε συνδυασμό με κάποιας μορφής σήμανση της προέλευσης που πρέπει να επιδιώξουν και κυρίως να επιβάλλουν οι αγρότες μας (κατά τη γνώμη μου να απαιτούν οι καταναλωτές) θα αποτελέσει κύριο εργαλείο προώθησης των πωλήσεων στην Ελληνική αλλά και στις Ευρωπαϊκές αγορές.
Αναμφίβολα το προωθούμενο σύστημα θα δημιουργήσει προβλήματα στους αγρότες. Ιδιαίτερα οι μεγάλης ηλικίας που δεν έχουν εξοικείωση με ηλεκτρονικούς υπολογιστές θα αντιμετωπίσουν σοβαρό πρόβλημα τόσο για την εκπαίδευση όσο και για τις εξετάσεις. Αυτό θα δημιουργήσει αντιδράσεις που συνήθως τρομάζουν το πολιτικό προσωπικό και αναιρεί τα σωστά μέτρα. Ευτυχώς αυτό είναι επιταγή της ΕΕ και δύσκολα μπορεί να αναιρεθεί. Η γνώμη μου όμως είναι ότι οι αγρότες δεν πρέπει να αντιδράσουν καθώς θα χάσουν κάτι από τη βολή τους αλλά αντίθετα να προσπαθήσουν να το εκμεταλλευτούν και να κερδίσουν από την εμπιστοσύνη των καταναλωτών. Έχω πει πολλές φορές ότι οι αγρότες πρέπει να αντιληφτούν ότι ένα μεγάλο μέρος του εισοδήματος τους προέρχεται μέσω των επιδοτήσεων από το κοινωνικό σύνολο μέσω της φορολογίας που πληρώνει. Είναι προφανές και λογικό ότι το κοινωνικό σύνολο απαιτεί από τους αγρότες ανταλλάγματα. Εκτός από τη προστασία του περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων (έδαφος, νερό, ενέργεια), τη συμβολή στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου ζητά και ασφαλή και υγιεινά τρόφιμα για τη διατροφή του. Τα μέτρα που λαμβάνονται οδηγούν με βεβαιότητα σε περισσότερο υγιεινά και ασφαλή τρόφιμα και περιορίζουν τις επιπτώσεις στο περιβάλλον και αυτό πρέπει να το εκμεταλλευτούν οι αγρότες αποφεύγοντας αντιδράσεις που θα τους φέρουν αντίθετους στο κοινό συμφέρον.
* Ο Φάνης Γέμτος είναι γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
