Γράφει ο Φ. Γέμτος*
Οι Έλληνες αγρότες έχουν πάντα στο μυαλό τους στις τιμές των προϊόντων τους και θεωρούν ότι αυτό τους καθορίζει το κέρδος τους. Σπάνια οι περισσότεροι από αυτούς ασχολούνται με το κόστος παραγωγής και πώς να το μειώσουν. Πρέπει όμως να καταλάβουμε όλοι ότι ζώντας σε μια Παγκοσμιοποιημένη αγορά οι τιμές καθορίζονται από το διεθνή ανταγωνισμό και ελάχιστα μπορούμε να τις επηρεάσουμε.Προφανώς πρέπει να εκμεταλλευτούμε τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας όπως το ιδιαίτερο κλίμα με πολλά μικροκλίματα που μπορούν να δώσουν πολλά ιδιαίτερης ποιότητας προϊόντα, η συμμετοχή μας στη τεράστια αγορά της ΕΕ όπου μπορούμε να εξάγουμε χωρίς εμπόδια, τη δυνατότητα μας να παράγουμε πιστοποιημένα προϊόντα με επιθυμητές από τους καταναλωτές προδιαγραφές, να χρησιμοποιήσουμε νέες τεχνολογίες στη παραγωγή που θα μειώσουν το κόστος. Αυτά πρέπει να τα συνδυάσουμε με σκληρή δουλειά ( αυτό είναι απαραίτητο για κάθε επιτυχημένη και ανταγωνιστική παραγωγή) για να είμαστε ανταγωνιστικοί και να πουλάμε κερδίζοντας.
Πολλές χώρες που μας ανταγωνίζονται στα γεωργικά (αλλά και σε όλα τα) προϊόντα που παράγουμε έχουν χαμηλό κόστος εργασίας. Για να τους ανταγωνιστούμε χωρίς να χρειαστεί να μειώσουμε και εμείς το κόστος εργασίας στα ίδια επίπεδα, πρέπει να εκμηχανίσουμε τις εργασίες και να χρησιμοποιήσουμε νέες προηγμένες τεχνολογίες στη παραγωγή. Τα μηχανήματα και οι νέες τεχνολογίες έχουν κόστος που θα πρέπει να δούμε πως θα το μειώσουμε για να είμαστε ανταγωνιστικοί. Θα ασχοληθούμε σήμερα με το θέμα του κόστους της εκμηχάνισης των εργασιών.
ΕΚΜΗΧΑΝΙΣΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ
Ένα μηχάνημα από τη στιγμή που θα αγοραστεί έχει κόστος ανεξάρτητα από το αν χρησιμοποιείται ή όχι. Αυτό είναι το κόστος απόσβεσης του κεφαλαίου και οι τόκοι του. Όταν αγοράζουμε ένα μηχάνημα το πληρώνουμε είτε με δικά μας χρήματα (οπότε όταν στο τέλος της ζωής του μηχανήματος πρέπει να ξανα-αποκτήσουμε το κεφάλαιο για να αγοράσουμε το καινούργιο μηχάνημα που θα το αντικαταστήσει για να συνεχίσουμε τη δουλειά μας), είτε με δανεικά, οπότε κάθε χρόνο πρέπει να πληρώνουμε το κεφάλαιο με τους αντίστοιχους τόκους. Όταν τα χρήματα είναι δικά μας πρέπει να παίρνουμε και ένα τόκο όπως θα τον παίρναμε αν είχαμε το χρήματα κατατεθειμένα. Οι αποσβέσεις με τους τόκους θα πληρώνονται κάθε χρόνο για όσα χρόνια θα αποσβέσουμε το μηχάνημα και στη συνέχεια θα επιμερίζονται σε κάθε μονάδα στην οποία εργαζόμαστε. Αν για παράδειγμα έχουμε απόσβεση 1000€ το χρόνο και καλλιεργούμε εκατό (100) στρέμματα τότε θα επιβαρύνουμε το κόστος παραγωγής του στρέμματος με 10 € ενώ αν καλλιεργούμε χίλια (1000) στρέμματα τότε η επιβάρυνση θα είναι 1€ στο στρέμμα. Από το παράδειγμα αυτό μπορούμε εύκολα να συμπεράνουμε ότι όσο μεγαλύτερη απασχόληση εξασφαλίζουμε στο μηχάνημα, τόσο μικρότερο κόστος έχουμε. Εδώ εμφανίζεται ένα τεράστιο πρόβλημα της Ελληνικής γεωργίας που επιβαρύνει το κόστος παραγωγής. Οι αγρότες διαμαρτύρονται για τη τιμή του πετρελαίου (και καλά κάνουν καθώς οι φόροι είναι υψηλοί) αλλά μπορεί το κόστος απόσβεσης να είναι πολύ μεγαλύτερο. Για να οργώσετε ένα στρέμμα ξοδεύεται 3-4 λίτρα πετρέλαιο που κοστίζει 4-5€ αλλά αν έχετε ένα τρακτέρ 180 ίππων που κοστίζει με την επιδότηση 60.000€ και 350 στρέμματα χωράφια, τότε το κόστος της απόσβεσης είναι κοντά στα 17€ το στρέμμα! Οι αγρότες μας φαίνεται ότι όταν αγοράσουν και πληρώσουν το μηχάνημα ξεχνούν να υπολογίσουν τις αποσβέσεις. Όσο συνεχίζονται οι υψηλές επιδοτήσεις δεν το καταλαβαίνουν καθώς από εκεί πληρώνουν τις ζημίες. Τι θα γίνει όμως όταν μειωθούν;
ΚΟΣΤΟΣ ΑΠΟΣΒΕΣΕΩΝ
Για να βοηθήσω όσους θέλουν να δουν τι γίνεται στη γεωργική τους επιχείρηση θα εξηγήσω πως εκτιμούμε το κόστος των αποσβέσεων.
Το ετήσιο κόστος απόσβεσης (€/έτος) =(αρχική αξία – υπολειμματική αξία)/χρόνια ζωής
Αρχική αξία είναι η τιμή που αγοράστηκε το μηχάνημα σε €, υπολειμματική αξία είναι η τιμή που θα πουληθεί στο τέλος της ζωής και υπολογίζεται στο 10% της αρχικής. Αν αντί για τα χρόνια ζωής βάλουμε τις ώρες που θα δουλέψει στη διάρκεια ζωής του τότε έχουμε το κόστος απόσβεσης ανά ώρα εργασίας (€/ώρα).
Για τους τόκους χρησιμοποιούμε τη σχέση:
Τόκοι κεφαλαίου ανά έτος = ½* (αρχική + υπολειμματική αξία)* το τρέχον επιτόκιο σε δεκαδικό/τα έτη χρήσεως.
Αν αντί για τα έτη βάλουμε τις συνολικές ώρες λειτουργίας τότε έχουμε τους τόκους ανά ώρα λειτουργίας.
Ας πάρουμε για παράδειγμα ένα τρακτέρ αξίας 50.000€ με χρόνο απόσβεσης τα 15 έτη και επιτόκιο 0.08 τότε έχουμε:
Απόσβεση το έτος = (50.000 -10.000)/15 =3.000 €/έτος
Τόκοι = ½*(50.000+10.000)*0.08/15 = 160 €/έτος
Σύνολο 3160 €/έτος. Αν ο αγρότης έχει -δουλεύει 100 στρέμματα έχει κόστος 31,60 €/στρέμμα, αν έχει 300, 10,5 €/στρέμμα, αν έχει 500 στρέμματα 6,32 €/στρέμμα και αν έχει 11000 στρέμματα 3,16 €/στρέμμα. Αυτό το κόστος είναι μόνο για το τρακτέρ και πριν ο αγρότης κάνει οποιαδήποτε ενέργεια. Αυτό δημιουργεί ένα θέμα οργάνωσης της χρήσης του εξοπλισμού για το οποίο θα μιλήσουμε σε επόμενο σημείωμα.
* Ο Φ. Γέμτος είναι γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
