Από τον Λεωνίδα Τζέκα
Το άλογο, γνωστό για την περήφανη όψη του, χρησιμοποιήθηκε από την αρχαιότητα ως μέσο μετακίνησης και αποτέλεσε βασική κινητήρια δύναμη των αμαξών αλλά και χρήσιμο εργαλείο στον πόλεμο όπως και σε αθλητικούς αγώνες. Βοήθησε επίσης την εξάπλωση των ανθρώπων σε νέες περιοχές, καθώς και τη μετανάστευση ολόκληρων λαών. Εξημερώθηκε από τον άνθρωπο γύρω στο 4.500 π.Χ. Στην αρχαία ελληνική, η ονομασία του ήταν ίππος. Έχει πυκνό τρίχωμα που αποτελείται από κοντές και απαλές τρίχες. Ζει πολλά χρόνια. Αν και πιστευόταν ότι δεν είναι ιδιαίτερα έξυπνο ζώο, όπως δείχνει και το όνομά του, έχει αποδειχτεί ότι κατέχει ευφυΐα που έχει να κάνει με την εκμάθηση καθηκόντων, τη μνήμη και τη λύση προβλημάτων. Στην ελληνική παράδοση το άλογο γενικά κατέχει ιδιαίτερη θέση. Η αγάπη των Ελλήνων στ’ άλογα διαφαίνεται από τους μυθικούς χρόνους. Πολλοί αρχαίοι ημίθεοι και βασιλείς διέπρεψαν με ονομαστά άλογα όπως ο Ηρακλής, ή ο Περσέας με τον περίφημο φτερωτό Πήγασο, αλλά και ο Μέγας Αλέξανδρος με τον ονομαστό "Βουκεφάλα" που τον μετέφερε μέχρι την Ινδία. Οι αρχαίοι Έλληνες γλύπτες άρχισαν πρώτοι να παρουσιάζουν την τέλεια τέχνη τους σμιλεύοντας σε μάρμαρο άλογα στολίζοντας τους καλύτερους ναούς τους, όπως τον Παρθενώνα, και ιερούς χώρους όπως την Ελευσίνα. Σήμερα ακόμη οι ωραιότεροι αδριάντες θεωρούνται εκείνοι των έφιππων που στολίζουν τις κυριότερες πλατείες των πόλεων.
Τα άλογα εξημερώθηκαν από τους ανθρώπους 1.000 χρόνια νωρίτερα από ό,τι πίστευαν μέχρι τώρα οι επιστήμονες και αυτό συνέβη για πρώτη φορά στις πεδιάδες του σημερινού βόρειου Καζακστάν πριν 5.500 χρόνια (2.000 χρόνια προτού εξημερωθούν στην Ευρώπη), από ανθρώπους που τα ίππευαν, αλλά και έπιναν το γάλα τους, σύμφωνα με νέα επιστημονική έρευνα.
Ο δαμασμός των αλόγων άλλαξε την πορεία της ιστορίας, επηρεάζοντας πολλές ανθρώπινες δραστηριότητες, από τις μεταφορές και τη γεωργία μέχρι τον πόλεμο. Μέχρι τώρα οι επιστήμονες έψαχναν να εντοπίσουν πού και πότε οι άνθρωποι ίππευσαν και αξιοποίησαν για πρώτη φορά τα άλογα.
Τώρα οι αρχαιολόγοι φαίνεται πως βρήκαν την απάντηση, εντοπίζοντας την αρχαιότερη στον κόσμο φάρμα αλόγων, την οποία είχαν δημιουργήσει οι αρχαίοι Καζάκοι (ο λαός των Μποτάι). Η ανακάλυψη έγινε από τον καθηγητή Άλαν Ούτραμ του τμήματος Αρχαιολογίας του βρετανικού πανεπιστημίου του Έξετερ και δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό "Science".
Βρέθηκαν απομεινάρια οστών και δοντιών αλόγων, καθώς και θραύσματα κεραμικών που χρησιμοποιούνταν για να αποθηκεύεται το γάλα από τις φοράδες, όλα ενδείξεις ότι τα άλογα εκτρέφονταν επιλεκτικά και χρησιμοποιούνταν για οικιακές εργασίες, στην περιοχή ανατολικά των Ουραλίων.
Ο Ούτραμ δεν απέκλεισε να υπάρχουν στην περιοχή ανάλογες φάρμες αλόγων, πιο παλιές ακόμα, που δεν έχουν βρεθεί. Οι αρχαιολόγοι υποπτεύονταν εδώ και καιρό ότι οι Μποτάι ήσαν οι πρώτοι που ίππευσαν άλογα, αλλά δεν διέθεταν χειροπιαστές αποδείξεις μέχρι τώρα.
Τα νέα στοιχεία δείχνουν ότι οι Μποτάι δεν κυνηγούσαν απλώς άλογα (όπως είχαν ισχυριστεί μερικοί επιστήμονες), αλλά επίσης τα είχαν δαμάσει. Το οστά των ποδιών των αλόγων των αρχαίων Μποτάι, που βρέθηκαν από τον Ούτραμ, είναι παρόμοια με τα οστά των κατοπινών εξημερωμένων αλόγων της ύστερης εποχής του Χαλκού και πολύ διαφορετικά από τα οστά των αγρίων αλόγων, κάτι που δείχνει ότι τα άλογα αυτά εκτρέφονταν από τους ανθρώπους.
Επίσης τα δόντια των αλόγων των Μποτάι έφεραν καθαρά ίχνη από χαλινάρια, ενώ και η ανάλυση των οργανικών υπολειμμάτων τροφής στα κεραμικά έδειξε ίχνη από γάλα αλόγων. Το γάλα των αλόγων πίνεται ακόμα στο Καζακστάν και συνήθως ζυμώνεται έτσι ώστε να παράγεται ένα ελαφρώς αλκοολούχο ποτό, που λέγεται κουμίς.
Έρχεται το καλοκαίρι και αξίζει με την πρώτη ευκαιρία να απολαύστε τη μαγεία της φύσης, κάνοντας βόλτες με άλογα. Η ιππασία είναι ένα ευγενές άθλημα, αλλά μπορούν να το κάνουν όλοι χωρίς να έχουν ιδιαίτερες γνώσεις με την κατάλληλη βοήθεια των ειδικών.
* Αναλυτικό φωτορεπορτάζ στην έντυπη έκδοση
