Του Δημήτρη Βάλλα
Ναυάγια, χαμένοι πολιτισμοί, ένας κόσμος αλλοτινός κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, γεμάτος ομορφιές μέσα στην απόλυτη σιωπή του βυθού, εκεί που όλα αποκτούν ξαφνικά παράξενες εξωπραγματικές διαστάσεις.
Στη χώρα μας δυστυχώς αυτά ήταν χρόνια παραμελημένα καθώς επίσης οι αυτόνομες καταδύσεις, αυτές που γίνονται με φιάλες ατμοσφαιρικού αέρα ήταν «ταμπού» και απαγορευμένο σπορ και όσοι τολμηροί τις επιχειρούσαν αντιμετωπίζονταν σχεδόν πάντα σαν ύποπτοι αρχαιοκαπηλίας!
Για άλλες χώρες όλα αυτά αποτελούν μία μεγάλη πηγή εσόδων και όχι μόνο καθώς διαφημίζουν έτσι παντού τον πολιτισμό και την ιστορία τους.
Για τον καταδυτικό τουρισμό όμως τα τελευταία χρόνια κάτι άρχισε να κινείται και στη χώρα μας, καθώς έχει ξεκινήσει πλέον μια προσπάθεια για να κερδηθεί ο χαμένος χρόνος.
Με 25 χρόνια να ασχολείται με τις καταδύσεις, όχι μόνο στις ελληνικές θάλασσες, αλλά και σ’ ολόκληρο τον κόσμο, ο Λαρισαίος Μάνθος Φανάρας θα μας μεταφέρει σήμερα στα βάθη της θάλασσας...
Από μικρός στις καταδύσεις, με άσπρα μαλλιά πια θα μας πει:
“Η κάθε άσπρη τρίχα που βλέπεις είναι και μια κατάδυση. Ξεκινήσαμε πρώτοι τον καταδυτικό τουρισμό στη Σκιάθο γύρω στα τέλη του ΄80 και έγιναν τότε μεγάλες προσπάθειες για να απελευθερωθεί για καταδύσεις το Τσουγκράκι, που ήταν ένα μικρό νησί απέναντι από τη Σκιάθο.
Ο καταδυτικός τουρισμός ήταν για πολλά χρόνια άγνωστη λέξη για την ελληνική πραγματικότητα καθώς όλες σχεδόν οι ακτές ήταν απαγορευμένες.
Τα πράγματα έγιναν διαφορετικά το 2006, όταν διαφοροποιήθηκε η σχετική νομοθεσία και πολλά μέρη στην Ελλάδα απελευθερώθηκαν για τις καταδύσεις. Όμως, χάθηκε πολύτιμος χρόνος για τον καταδυτικό τουρισμό που απευθύνεται σε ανεβασμένου επιπέδου τουρίστες που πρέπει να διαθέτουν και χρήματα αλλά και υψηλές πνευματικές και σωματικές ικανότητες.
Με χαρά άκουσα τον περιφερειάρχη να θέτει το όλο θέμα για τη Θεσσαλία και τις Σποράδες προσπαθώντας να ανάδειξη τον καταδυτικό τουρισμό με διάφορους τρόπους.
Στην Αλόννησο προετοιμάζεται το πρώτο υποβρύχιο Αρχαιολογικό Μουσείο επισκέψιμο για δύτες αλλά και υπάρχουν πρωτοβουλίες και καταδυτικά πάρκα. Στη Σκιάθο λειτουργεί κέντρο κατάδυσης από το 1989 και πρέπει να δημιουργηθούν στην περιοχή θαλάσσια πάρκα και πάρκα ναυαγίων γιατί το απόλυτο για έναν δύτη είναι τα ναυάγια και δευτέρα έρχονται τα ψάρια που θα αναπτυχθούν μέσα στα πάρκα».
«ΧΡΥΣΑΦΙ» ΟΙ ΚΑΤΑΔΥΣΕΙΣ
Ανοδικές τάσεις καταγράφει φέτος ο καταδυτικός τουρισμός στη χώρα μας, αν και -όπως υπογραμμίζουν οι εμπλεκόμενοι φορείς- η Ελλάδα δεν παίρνει ακόμη αυτό που της αναλογεί από την παγκόσμια πίτα της κατάδυσης αναψυχής.
Πέρυσι υπολογίζεται ότι βούτηξαν στα ελληνικά νερά περίπου 230.000 άνθρωποι, καταγράφοντας αύξηση 10% σε σχέση με το 2012 (209.000 δύτες) και 42% σε σχέση με το 2011 (162.000 δύτες).
Θα μπορούσαν, ωστόσο, να είναι πολύ περισσότεροι, όπως εκτιμούν οι ειδικοί, αν είχαν δημιουργηθεί καταδυτικά πάρκα (θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές) και υποβρύχια μουσεία. Αρκεί να αναφερθεί πως σε όλο τον κόσμο υπάρχουν περισσότεροι από 25 εκατομμύρια πιστοποιημένοι αυτοδύτες, εκ των οποίων τουλάχιστον τέσσερα εκατομμύρια ζουν στην Ευρώπη. Το 70% των Ευρωπαίων επιλέγει μεσογειακούς προορισμούς, με τον κύκλο εργασιών της καταδυτικής βιομηχανίας στην Ευρώπη να αγγίζει τα δύο δισ. ευρώ τον χρόνο.
Η ανάπτυξη του κλάδου στην Ελλάδα ξεκίνησε το 2005, όταν δια νόμου απλοποιήθηκε η κατάδυση. Τότε προβλέφθηκε η χωροθέτηση Περιοχών Οργανωμένης Ανάπτυξης Καταδυτικών Πάρκων, παραπέμποντας σε νέα ρύθμιση για τις λεπτομέρειες.
Μειονέκτημα είναι η υπεραλίευση, γι' αυτό και οι ειδικοί προτείνουν μικρές θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές, που θα ενισχύουν τη βιοποικιλότητα ευνοώντας καταδυτικό τουρισμό και ψαράδες.
Βασική πηγή συναλλάγματος αποτελεί ο καταδυτικός τουρισμός για αρκετές χώρες. Τα άλλοτε υπεραλιευμένα νησιά Medes της Ισπανίας το 1990 μετατράπηκαν σε καταδυτικό πάρκο και μεταμορφώθηκαν σε έναν από τους πιο δημοφιλείς καταδυτικούς προορισμούς.
Στο αιγυπτιακό Σαρμ Ελ Σέιχ λειτουργούν 40 καταδυτικά κέντρα και καθημερινά περίπου 200 καταδυτικά σκάφη μεταφέρουν περί τους 6.000 δύτες. Η ευρύτερη περιοχή διαθέτει πάνω από 20.000 κλίνες. Τα έσοδα από τις δράσεις αυτές αγγίζουν περίπου τα 36 εκατομμύρια ευρώ ετησίως. Στη Μάλτα, το 27% του ΑΕΠ προέρχεται από τις καταδύσεις, ενώ αλματώδη αύξηση 270% γνώρισε ο καταδυτικός τουρισμός στην Κροατία μεταξύ 2006-2010.
Στον Καναδά, σύλλογοι αυτοδυτών σε συνεργασία με το Πολεμικό Ναυτικό πόντισαν θωρηκτό του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, στη θαλάσσια περιοχή του Nanaimo, ένα νησάκι κοντά στο Βανκούβερ. Σε μικρό χρονικό διάστημα ο αριθμός των καταδύσεων στην περιοχή αυξήθηκε 100%.
Στις Φιλιππίνες οι αυτόνομες καταδυτικές δραστηριότητες αύξησαν τον τουρισμό κατά 13,6% και αντίστοιχα στην Αυστραλία ο Τεχνητός Καταδυτικός Υφαλος του Swan γίνεται καταδυτικός προορισμός για 11.000 αυτοδύτες ετησίως με εισροή συναλλάγματος της τάξης του 1,5 εκ. δολαρίων.
