Αφηγήσεις από τα «πέτρινα» χρόνια του μνημείου, η άδεια που δόθηκε για να γίνει οικοδομή πάνω του (!), οι επισκέψεις Παπαδόπουλου (αδελφού του δικτάτορα), Μαρινάτου (διευθυντή Αρχαιοτήτων του υπ. Πολιτισμού επί δικτατορίας), στη Λάρισα, ο νομάρχης που εκδιώχθηκε γιατί «ενοχλούσε»...
«Στους 50 πόντους βρήκαμε την πρώτη κερκίδα του θεάτρου. Φώναξα «σταμάτα» και ζήτησα από τους εργάτες να προχωρούν σιγά- σιγά με το φτυάρι. Κάνω έτσι και βλέπω και τη σκάλα. Αμάν, λέω, το θέατρο!... Το Αρχαίο Θέατρο είναι ανεκτίμητη περιουσία για τη Λάρισα, από πολλές πλευρές...»
Ο αρχιτέκτων και γλύπτης κ. Λευτέρης Αμμανίτης ήταν ο άνθρωπος, που σκάβοντας για τη θεμελίωση κτιρίου στον λόφο του φρουρίου «έπεσε» πάνω στο Αρχαίο Θέατρο. Έτος 1968, τα χρόνια της δικτατορίας. Γνώριζε για την ύπαρξη του μνημείου, από το τμήμα της σκηνής που ήταν ορατό από χρόνια, στη γωνία των οδών Βενιζέλου και Παπαναστασίου (Β. Σοφίας τότε). Ήταν ήδη ευαισθητοποιημένος. Παράτησε την εκσκαφή και τη δουλειά, ήρθε σε κόντρα με τον ιδιοκτήτη και κίνησε αγώνα για να βγει το Αρχαίο Θέατρο στην επιφάνεια. Πέρασε σχεδόν μισός αιώνας από τότε...
Κάτι σαν αποτίμηση, ήταν και η συζήτηση που έγινε μαζί του κι ένας φόρος τιμής, για τους ανθρώπους που ασχολήθηκαν με το μνημείο της Λάρισας, σε εποχές που κανείς δεν τους άκουγε. Παρών στην κουβέντα και ο «συνοδοιπόρος» του στον κοινό αγώνα για το θέατρο, από εκείνα τα χρόνια, με άρθρα στον τοπικό Τύπο, συνταξιούχος δικηγόρος κ. Γιώργος Δάρτζαλης.
«...Μου ανέθεσαν οι ιδιοκτήτες να κάνω τη μελέτη του οικοπέδου στο Φρούριο, αυτό που βρέθηκαν τα αρχαία. Είπα να κάνουμε την κατεδάφιση πρώτα και μετά να δώσουμε τα σχέδια. Γκρεμίσαμε το παλιό κτίσμα και πάει ο εκσκαφέας να σκάψει. Στους 50 πόντους βρήκαμε την πρώτη κερκίδα του θεάτρου. Φώναξα «σταμάτα» και ζήτησα από τους εργάτες να προχωρούν σιγά- σιγά με τα φτυάρι. Βλέπω μια κερκίδα (κάθισμα), κάνω έτσι και βλέπω και τη σκάλα. Αμάν, λέω, το θέατρο!...Μετρήσαμε με τον Γιώργο Νάκα και κάναμε το σχέδιο του Αρχαίου Θεάτρου. Το οποίο δημοσιεύτηκε μετά και στην «Ε» και σε αθηναϊκές εφημερίδες.
Πριν συζητήσω με τον ιδιοκτήτη για την τύχη του οικοπέδου, πήγα στα γραφεία της Αρχαιολογικής, στην οδό Νικηταρά και Όγλ. Τους είπα και με παρέπεμψαν στον Θεοχάρη στον Βόλο. Πήγα και εκεί. Μετά ανέφερα και στον ιδιοκτήτη περί θεάτρου και ότι δεν μπορούμε να προχωρήσουμε. Αποχώρησα από τη μελέτη, η οποία προχώρησε με άλλον.... Η άδεια δόθηκε τελικά από την τότε «κυβέρνηση» και έγινε τα κτίριο διώροφο με υπόγειο. Στο μεταξύ, ήρθε στη Λάρισα ο αδελφός του δικτάτορα Παπαδόπουλου, ο Κώστας Παπαδόπουλος ως γενικός διευθυντής Προεδρίας, μαζί με τον διευθυντή Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού τον Σπ. Μαρινάτο, ο οποίος έκανε ανασκαφές στη Σαντορίνη και τον έφορο Αρχαιοτήτων Θεσσαλίας κ. Θεοχάρη. Τότε, ο Μαρινάτος έκανε μια δήλωση, ότι θα πρέπει να αφήσουμε τις επόμενες γενεές να αποκαλύψουν το θέατρο. Του απάντησα και το έγραψε και η «Ε» (Χριστούγεννα του 1970). Βέβαια, το κτίριο αυτό ήταν και το πρώτο που γκρεμίστηκε μετά, για την αποκάλυψη, αφού δόθηκε αποζημίωση από το κράτος.
Ήταν ανατριχιαστικό τότε, γιατί έβλεπα ότι κανείς δεν ενδιαφερόταν για το θέατρο, ούτε η Τοπική Αυτοδιοίκηση, ούτε το κράτος. Αν έκανε ένα ταμείο με 1 ευρώ π. χ. για τον κάθε πολίτη. Πέρασαν πάνω από 40 χρόνια, τα λεφτά θα ήταν πολλά, μέχρι τις ημέρες μας. Πήγε πίσω η αποκάλυψη. Αν ξεκινούσε τότε, σήμερα θα ήταν γνωστή η Λάρισα παγκοσμίως, για το θέατρό της και με θετικές επιπτώσεις και στον τουρισμό και τους επαγγελματίες. Το θέατρο είναι ανεκτίμητη περιουσία για τη Λάρισα, από πολλές πλευρές. Πέρασαν δύο γενιές...
Επίσης γνώριζα πολύ καλά και τον Ευάγγελο Αβέρωφ, που ερχόταν τακτικά στη Λάρισα και τον «πιπίλιζα» συνέχεια, οπότε ως υπουργός Εθνικής Άμυνας παραχώρησε τα στρατιωτικά αρτοποιεία στην Αρχαιολογική Υπηρεσία, το 1974. Ήταν και ο φίλος του ο Βασίλης Φασούλας, που του έλεγε κι αυτός και έτσι προκλήθηκε η έκδοση του εγγράφου του 1977. (Στο έγγραφο αυτό του ΕΟΤ, που απευθύνεται στο Υπουργείο Πολιτισμού, με ημερομηνία 16 Μαΐου 1977, γίνεται αναφορά στα δημοσιεύματα του Τύπου για το θέατρό της Λάρισας και τονίζεται η μεγάλη σημασία του και η ανάγκη να γίνουν οι ενέργειες, για να αποκαλυφθεί. Ο ΕΟΤ δηλώνει ότι θα συνεργαστεί και μάλιστα αναλαμβάνει και τις δαπάνες κτηματογράφησης).
Γινόταν δηλαδή κάποια ζύμωση. Τότε ενδιαφέρθηκε και το «Θεσσαλικό Θέατρο» να δώσει παραστάσεις και τα λεφτά που θα μάζευε, να δίνονταν για το θέατρο. Στη συνέχεια, προσφέρθηκαν και εταιρίες με εκσκαπτικά μηχανήματα, να κάνουν δωρεάν εργασίες για το θέατρο. Η προσπάθεια έγινε παλλαρισαϊκή. Βέβαια για μένα είχε προσωπικό κόστος. Χάλασα τη σχέση μου με κάποιους.
...Είμαστε με τον δήμαρχο Μέμο (Μπλάνα) στο ξενοδοχείο «Μετροπόλ» (σ. σ. αμέσως μετά τη δικτατορία). Του είπα λοιπόν, να κάνει εκσκαφή στο κέντρο της οδού Παπαναστασίου, ώστε με τα έργα να πέσουν οι τιμές των ακινήτων και να μπορέσουν να γίνουν απαλλοτριώσεις. Αυτός ήταν ο ένας τρόπος και ο άλλος ήταν να μειώσει τις τιμές των συντελεστών δόμησης, όπως του εξήγησα. Γιατί στο Φρούριο μπορούσαν να χτιστούν και πενταώροφα. Πράγματι, αυτό έκανε μετά 2- 3 χρόνια.
Παρεμβαίνει ο κ. Γ. Δάρτζαλης: «Μετά από άρθρα μου στον «Ημ. Κήρυκα» με φώναξε ο τότε νομάρχης Λάρισας Γεώργιος Γιαννόπουλος. Μου είπε ότι ενάμιση χρόνο στη Λάρισα, κανείς δεν του ανέφερε περί θεάτρου και έδειξε αμέσως έντονο ενδιαφέρον. Την τελευταία μέρα που θα έφευγε από την πόλη, με φώναξε στο γραφείο του. Μου είπε ότι ήμουν ο τελευταίος που αποχαιρετούσε και μου έδειξε δύο φακέλους για το θέατρο. Με άφησε να καταλάβω ότι τον έδιωξαν λόγω θεάτρου...».
Λ. Αμμανίτης: «Όταν ξεκίνησαν οι εργασίες με τις εκσκαφές κλπ. έγιναν έντονες ενέργειες από μένα, μέσω πανελλήνιων εφημερίδων, που έγραψαν σχετικά με το θέατρο, δικά μου άρθρα, τη δεκαετία του 1970 μέχρι και το ΄80. Ουσιαστικά έγινε ένα κίνημα, άρχισε να ενδιαφέρεται ο κόσμος και το θέμα κρατήθηκε «ζεστό» μέχρι το 1977, που συνεχίστηκε η προσπάθεια για απαλλοτριώσεις κλπ. Μέχρι σήμερα παλεύουμε και ακόμη δεν φτάσαμε στο ποθητό αποτέλεσμα, να ολοκληρωθεί το θέατρο και να γίνουν κάποτε εγκαίνια».
Ο κ. Λευτέρης Αμμανίτης τελείωσε τη Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα, ασχολήθηκε με τη γλυπτική για λίγο και πήγε στη Γερμανία, όπου σπούδασε Αρχιτεκτονική.
Ε. ΡΗΓΟΠΟΥΛΟΣ
