Συνέντευξη: Γιώργος Μακρής
Πρόσκληση σε όλους τους ενεργούς πολίτες της Λάρισας να πάρουν στα χέρια τους την υπόθεση του Δήμου Λαρισαίων και να συστρατευθούν σε μια νέα ευρεία ανεξάρτητη αυτοδιοικητική παράταξη απευθύνει σήμερα ο κ. Έκτορας Νασιώκας.
Ανήμερα των γενεθλίων του, ο γιατρός που θήτευσε στην αυτοδιοίκηση αλλά και την κεντρική πολιτική σκηνή και τον τελευταίο καιρό ασχολείται με τη συγγραφή βιβλίων, τονίζει σε συνέντευξή του προς την «Ε» ότι ο Δήμος Λαρισαίων «δικαιούται και αξίζει μια μεγάλη προσπάθεια. Έχει ανάγκη από μια παράταξη που να πει αλήθειες στους πολίτες και να διεκδικήσει τη φωτισμένη, συνειδητή και όχι διλημματική, ψήφο τους».
Ο κ. Εκτ. Νασιώκας:
-Εμφανίζεται αισιόδοξος για την αποδοχή από την τοπική κοινωνία της πρό(σ)κλησής του, για την οποία επισημαίνει ότι κυρίως «αφορά τις νέες και τους νέους, που πρέπει να γίνουν πρωταγωνιστές σε αυτή την προσπάθεια». Ξεκαθαρίζει, πάντως, ότι «όλα θα κριθούν στην πράξη».
-Θέτει ως κεντρική προτεραιότητα τη μετατροπή του Δήμου Λαρισαίων «σε μια σύγχρονη ανεπτυγμένη και ανταγωνιστική σε ευρωπαϊκά πλαίσια πόλη που να σέβεται τους πολίτες της και να είναι ελκυστική απ' αυτούς», αναγνωρίζοντας όμως ότι πρόκειται για προσπάθεια «δύσκολη που φαντάζει ακατόρθωτη στις σημερινές συνθήκες».
-Αυτοπροσδιορίζεται ως «γνήσιος δημοκράτης μεταρρυθμιστής».
-Διατυπώνει την άποψη ότι «η αυτοδιοίκηση θα ήταν καλό να αποκοπεί τελείως από τα κόμματα, τα οποία έχουν άλλο πολύ σημαντικότερο ρόλο να παίξουν».
-Σχολιάζει το μεγάλο ενδιαφέρον που εκδηλώνεται για τον Δήμο Λαρισαίων σημειώνοντας: «Ο πλουραλισμός δεν έβλαψε ποτέ κανέναν. Οι δύσκολες συνθήκες που προοιωνίζονται για το επόμενο διάστημα στον Δήμο φαίνεται ότι αποτελούν πρόκληση για προσφορά».
-Προειδοποιεί ότι «η κρατική χρηματοδότηση προς τους Δήμους άρα και τον Δ. Λαρισαίων την πενταετία 2014- 2019 δύσκολα θα προσεγγίσει το 50% των πόρων της προηγούμενης, εντός κρίσης και εκείνης, πενταετίας 2009- 2013. Δύσκολα δηλαδή θα επαρκούν τα χρήματα ακόμη και για να εξυπηρετούνται τα ρυθμισμένα και τα άλλα χρέη του Δήμου».
-Δημοτικός σύμβουλος Λάρισας, νομάρχης Ημαθίας, βουλευτής Λάρισας, υφυπουργός Υγείας, συγγραφέας. Και μετά; υποψήφιος περιφερειάρχης Θεσσαλίας; Ή μήπως υποψήφιος δήμαρχος Λαρισαίων;
-Η χώρα μας περνάει μια από τις δυσκολότερες περιόδους της σύγχρονης ιστορίας της. Οι πολίτες βιώνουν τη μεγάλη οδύνη. Οι νέοι άνθρωποι έχουν φορτωθεί τις ευθύνες των προηγούμενων γενεών και αγωνίζονται να οργανώσουν τη δική τους ζωή σε δυσκολότερες από ποτέ συνθήκες. Κανένας πολίτης δεν δικαιούται να μη δηλώσει σήμερα «παρών» στο προσκλητήριο για την προσπάθεια αναγέννησης του τόπου του, ιδιαιτέρα αν εκτιμάται ευρύτερα ότι μπορεί να συνδράμει ουσιαστικά σε αυτή την προσπάθεια.
Ενεργός πολίτης υπήρξα σε όλη τη ζωή μου. Πολιτικός ήμουν και πριν εκλεγώ και υπηρετήσω στην κεντρική πολιτική σκηνή αλλά και μετά όταν παραιτήθηκα απ’ τη Βουλή και παρέδωσα τη βουλευτική μου έδρα στο κόμμα με το οποίο εκλεγόμουν.
Πιστεύω στον θεσμό της αυτοδιοίκησης. Είναι, κατά τη γνώμη μου, η αυτοδιοίκηση περισσότερο καθοριστική στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των ανθρώπων απ’ όσο η απόμακρη και ξεκομμένη από τα καθημερινά προβλήματα των ανθρώπων κεντρική εξουσία. Ιδιαίτερα σε θέματα όπως η προσωπική στήριξη για τον κάθε δοκιμαζόμενο πολίτη σε δύσκολες συνθήκες σαν τις σημερινές. Για να το θέσω διαφορετικά: στην προσπάθεια δημιουργίας μιας σύγχρονης κοινωνίας αλληλεγγύης, η ευθύνη της αυτοδιοίκησης είναι σχεδόν αποκλειστική.
Σε ό,τι με αφορά, υπηρέτησα τον Δήμο της Λάρισας ως σύμβουλος της πλειοψηφίας υπό τον αείμνηστο Αριστείδη Λαμπρούλη, βίωσα στην πράξη τη σπουδαιότητα του θεσμού και γνωρίζω σε βάθος τη δυναμική που έχει και μπορεί να αναπτύξει ώστε να προσφέρει ουσιαστικά στην τοπική κοινωνία.
* Συνεπώς, δηλώνετε «παρών» στον Δήμο Λαρισαίων κι όχι στην Περιφέρεια Θεσσαλίας για την οποία επίσης έχει ακουστεί το όνομά σας. Με ποιο σκεπτικό;
-Δεν θα ήθελα να εμπλακώ με κανέναν τρόπο, ούτε εκούσια ούτε ακούσια σε πολιτικές – κομματικές επιλογές, σκοπιμότητες και δεσμεύσεις συμμετέχοντας σε αυτοδιοικητικές εκλογές. Αυτό στην αρχή θα περιόριζε και στη συνέχεια θα εκμηδένιζε κάθε δυνατότητα να συμβάλλουμε αποτελεσματικά στις μεγάλες αλλαγές που σήμερα περισσότερο από ποτέ είναι αναγκαίες στη διοίκηση. Οι εκλογές για την Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση δεν θα μπορούσαν να αποδεσμευθούν εύκολα απ’ αυτές τις σκοπιμότητες.
Συνεπώς, ποτέ δεν με απασχόλησε ουσιαστικά αυτή η προοπτική παρόλο που δεν σας κρύβω ότι δέχτηκα την πιεστική προτροπή εκατοντάδων Θεσσαλών πολιτών, τους οποίους και ευχαριστώ πολύ.
Θα ήθελα να διευκρινίσω ότι παρά τη μεγάλη θεσμική ατέλεια της Περιφέρειας, την οποία είχα επισημάνει με τον πιο έντονο τρόπο έγκαιρα στη Βουλή αναλαμβάνοντας το κόστος των θέσεών μου, αυτή παραμένει πάντα μια πρόκληση για όλους αφού υπάρχουν προϋποθέσεις να παίξει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της περιοχής και η Θεσσαλία ως οντότητα να πρωταγωνιστήσει στη νέα Ευρώπη των περιφερειών.
Ο χαρακτήρας των εκλογών στον Δήμο θα είναι πολύ διαφορετικός. Οι πολίτες θα κρίνουν κυρίως πρόσωπα και προγράμματα απομακρυσμένοι από κομματικές σκοπιμότητες. Θα ψηφίσουν για τη ζωή τους στη Λάρισα, για τους ίδιους και για τα παιδιά τους...
Από την άλλη λατρεύω τη Λάρισα. Νιώθω ότι χρωστώ πολλά σε αυτή πόλη που ήρθα πριν σαράντα χρόνια, δραστηριοποιήθηκα κοινωνικά και επαγγελματικά και τιμήθηκα πολλές φορές από τους Λαρισαίους πολίτες.
* Μήπως, όμως, η επιλογή σας έγινε απλούστατα επειδή θεωρείτε πιο... εύκολη την εκλογή σας στον Δήμο;
-Δεν υπάρχουν εκλογές εύκολες. Από θέση αρχής, όμως, θεωρώ λάθος κάποιος να καθορίζει τις επιλογές του κυρίως από τις πιθανότητες που έχει να εκλεγεί κάπου ή όχι. Πρώτο κριτήριο και κατά τη γνώμη μου καθοριστικό πρέπει να είναι αν είναι κατάλληλος για τη θέση που διεκδικεί, αν μπορεί να εμπνεύσει πολλούς ανθρώπους μαζί του σε αυτή την προσπάθεια και αν μπορούν να συναποφασίσουν και να υλοποιήσουν όλοι μαζί ένα αποτελεσματικό σχέδιο διεξόδου και ανάπτυξης.
Τα πράγματα στον Δήμο της Λάρισας, όπως και σε όλη την αυτοδιοίκηση προμηνύονται πάρα πολύ δύσκολα την επόμενη περίοδο. Αρκεί να σας τονίσω ότι η κρατική χρηματοδότηση προς τους Δήμους άρα και τον Δ. Λαρισαίων την πενταετία 2014- 2019 δύσκολα θα προσεγγίσει το 50% των πόρων της προηγούμενης, εντός κρίσης και εκείνης, πενταετίας 2009- 2013. Δύσκολα δηλαδή θα επαρκούν τα χρήματα ακόμη και για να εξυπηρετούνται τα ρυθμισμένα και τα άλλα χρέη του Δήμου.
Και το οικονομικό δεν είναι κατ’ ανάγκην το δυσκολότερο πρόβλημα. Η μετατροπή του Δήμου σε μια σύγχρονη ανεπτυγμένη και ανταγωνιστική σε ευρωπαϊκά πλαίσια πόλη που να σέβεται τους πολίτες της και να είναι ελκυστική απ' αυτούς, είναι μια δύσκολη προσπάθεια που υπό τις σημερινές συνθήκες φαντάζει ακατόρθωτη. Μια επιλογή στο Δήμο, λοιπόν, είναι επιλογή στα δύσκολα και όχι στα εύκολα.
Η πόλη δικαιούται και αξίζει μια μεγάλη προσπάθεια. Γι’ αυτό έχει ανάγκη από μια νέα ευρεία ανεξάρτητη αυτοδιοικητική παράταξη, έξω και πέρα από τα κόμματα, που να αγκαλιαστεί από τους Λαρισαίους και να στηριχτεί από κινήσεις και προσωπικότητες. Για να απευθυνθεί στο δυναμικό κομμάτι της κοινωνίας. Να διαφωτίσει σε βάθος τους πολίτες, να τους πει αλήθειες και να διεκδικήσει τη φωτισμένη, συνειδητή και όχι διλημματική, ψήφο τους, την ενεργό συμμετοχή τους στη μεγάλη προσπάθεια καθ’ όλη τη διάρκεια της νέας θητείας και όχι μόνο την περίοδο των εκλογών.
Πιστεύω ακράδαντα ότι αξίζει αυτή η νέα παράταξη να δοκιμάσει να κάνει πράξη την καλοπροαίρετη συνεργασία πολιτών που εκκινούν από διαφορετικές ιδεολογικές και πολιτικές αφετηρίες αλλά συμφωνούν σε συγκεκριμένους στόχους και πρόγραμμα, κάτι που είναι περισσότερο από αναγκαίο σήμερα στην πατρίδα μας τόσο στην αυτοδιοίκηση όσο και στην κεντρική διοίκηση.
Σε μια τέτοια προσπάθεια θέλω και προτίθεμαι να συμμετέχω με όλες μου τις δυνάμεις.
* Διαφαίνονται οι προϋποθέσεις δημιουργίας μιας τέτοιας ευρείας ανεξάρτητης Δημοτικής παράταξης με τα χαρακτηριστικά που προδιαγράψατε;
-Είναι αναγκαία μια τέτοια κίνηση. Η προσωπική μου αίσθηση και οι ενδείξεις που υπάρχουν με κάνουν αισιόδοξο. Βεβαίως, όλα θα κριθούν στην πράξη το επόμενο διάστημα. Απευθύνω σήμερα μια πρόσκληση σε όλους τους ενεργούς πολίτες της Λάρισας να συμμετέχουν σε αυτή την προσπάθεια. Είναι πρόκληση για όλους μας να αναμετρηθούμε με τα δύσκολα και να επιτύχουμε. Να αναμετρηθούμε με τον εαυτό μας και τη νοοτροπία μας και να κερδίσουμε το μέλλον. Ιδιαίτερα αυτή η πρόσκληση και πρόκληση αφορά τις νέες και τους νέους, που πρέπει να γίνουν πρωταγωνιστές σε αυτή την προσπάθεια.
* Γιατί τώρα κι όχι το 2010 όταν είχε ακουστεί και πάλι το όνομά σας για την Περιφέρεια Θεσσαλίας και τον Δήμο Λαρισαίων; Πολύ περισσότερο που τότε ενδεχομένως οι πιθανότητες εκλογής σας να ήταν περισσότερες;
-Σέβομαι τους θεσμούς και έμαθα να τους υπηρετώ και να τους ξεχωρίζω. Τότε υπηρετούσα στην κεντρική πολιτική σκηνή, μόλις είχα επανεκλεγεί και αγωνιζόμουν μαζί με πολλούς άλλους κόντρα στην αδράνεια και την αναποτελεσματικότητα του πολιτικού συστήματος. Η χώρα βάδιζε εκείνη την περίοδο επί ξυρού ακμής. Και τότε είχα διαλέξει τα δύσκολα. Η εύκολη για μένα επιλογή θα ήταν να είχα ασχοληθεί τότε με την αυτοδιοίκηση. Απέδειξα ότι δεν ψάχνω για καρέκλες και αξιώματα εκ του ασφαλούς. Ούτε για οδούς διαφυγής από τα δύσκολα και τα επώδυνα.
* Από όλους όσοι έχουν ανακοινώσει την υποψηφιότητά τους είτε έχουν αφήσει να διαφανεί το ενδιαφέρον τους για τον Δήμο Λαρισαίων, όπως και εσείς, είστε ο μοναδικός – με τα σημερινά δεδομένα- με θητεία στην κεντρική πολιτική σκηνή, στη Βουλή για 11 χρόνια και στην κυβέρνηση για λίγο περισσότερο από 2 χρόνια. Γνωρίζετε ποια είναι η κυρίαρχη άποψη της κοινωνίας για το πολιτικό σύστημα και τις ευθύνες του – διαχρονικά- σχετικά με την πορεία της χώρας. Τι θα απαντούσατε σε κάποιον που θα σας το επισήμανε;
-Ο καθένας έχει την πορεία και την ιστορία του. Κανένας δεν γεννήθηκε από παρθενογένεση. Όλοι έχουμε την πορεία μας. Ευτυχώς ο τόπος μας είναι αρκετά μικρός για να γνωρίζει ο ένας πολύ καλά τον άλλο. Οι πολίτες γνωρίζουν ότι δεν φοβήθηκα ποτέ να αναλάβω τις ευθύνες μου και να αναγνωρίσω τα λάθη μου. Ότι πάντα είχα αγνή πρόθεση και η προσπάθεια ήταν ανιδιοτελής.
Ως γνήσιος δημοκράτης μεταρρυθμιστής πάλεψα για χρόνια κόντρα στην αδράνεια ενός πολιτικού συστήματος που με σημαία τον λαϊκισμό είχε κύριο πολιτικό στόχο πως θα ικανοποιούσε τις καταναλωτικές ανάγκες του λαού και όχι πώς να αλλάξει τη χώρα. Μοιραία οδηγούμασταν σε αδιέξοδο. Όταν τα πράγματα ενεπλάκησαν και με την παγκόσμια οικονομική κρίση και επιδεινώθηκαν ραγδαία και το πολιτικό σύστημα δεν αντέδρασε ούτε και τότε, συγκρούστηκα με κάθε τρόπο και με το κόμμα με το οποίο είχα εκλεγεί και στο τέλος ανέλαβα την προσωπική μου ευθύνη και παρέδωσα τη βουλευτική μου έδρα ως έσχατο μέτρο αντίδρασης. Δεν δέχτηκα να διοριστώ ως Διευθυντής στο Νοσοκομείο κατ’ εξαίρεση γιατί θεώρησα το συγκεκριμένο νόμο ρουσφετολογικό. Άνοιξα το ιδιωτικό μου ιατρείο και εντάθηκα πάλι στην τοπική κοινωνία.
Γνωρίζω πολύ καλά την άποψη της κοινωνίας για το πολιτικό σύστημα και γενικά για όλους όσοι ασχολούνται με τα κοινά. Είναι ευθύνη του ίδιου του πολιτικού συστήματος, της Βουλής, των κομμάτων, της κυβέρνησης να αποδείξουν στην πράξη ότι άλλαξαν οι ίδιοι για να σεβαστεί πάλι ο λαός τους θεσμούς και να τεθεί η χώρα σε νέα ασφαλή πορεία. Δική μας καθοριστική ευθύνη είναι να συμβάλλουμε με πράξεις σ’ αυτήν την προσπάθεια αναβάθμισης των θεσμών.
* Μετά την παραίτησή σας από τη Βουλή τον Ιούνιο του 2011, στις δημόσιες τοποθετήσεις κρατάτε σαφείς αποστάσεις από το πολιτικό σύστημα – τουλάχιστον όπως είναι σήμερα. Στις δημοτικές εκλογές, όμως, γνωρίζετε πως κάθε ψήφος είναι πολύτιμη. Αν, λοιπόν, ένα κόμμα ή μια παράταξη θελήσει να σας στηρίξει, έμμεσα ή άμεσα, τι θα κάνετε;
-Πιστεύω ότι η αυτοδιοίκηση δεν είναι υπόθεση των κομμάτων αλλά της κοινωνίας και θα ήταν καλό να αποκοπεί τελείως από τα κόμματα. Αυτά έχουν άλλο πολύ σημαντικότερο ρόλο να παίξουν. Άλλωστε, πιστεύω ότι οι πολίτες θα αξιολογήσουν στις δημοτικές εκλογές προγράμματα και προσωπικότητες και θα τους στηρίξουν με βάση την αξία, τον ρεαλισμό και την αποτελεσματικότητα των προτάσεών τους και όχι επειδή επιλέγηκαν από κάποια κομματικά όργανα ή στηρίζονται απ’ αυτά.
* Θα κατατάσσατε τον εαυτό σας στους Μνημονιακούς ή τους Αντιμνημονιακούς; Θεωρείτε ότι το Μνημόνιο είναι η διαχωριστική γραμμή μεταξύ υποψηφίων παρατάξεων (και) στις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2014;
-Δεν υπάρχει αυτό το δίλημμα. Πρόκειται για ψευδοδίλημμα πάνω στο οποίο κτίστηκε η πολιτική αντιπαράθεση στη χώρα μας. Δυστυχώς, η πολιτική ιστορία της χώρας είναι γεμάτη από τέτοια ψευτοδιλήμματα που τα πλήρωσε ο λαός μας ακριβά.
Το σημαντικό θέμα δεν είναι η κακή δανειακή συμφωνία που αναγκαστικά συνήψε η χώρα μας το 2010 και μετά, αλλά οι αιτίες που οδήγησαν τη χώρα στην πτώχευση πριν από αυτή τη συμφωνία. Η αρρώστια είναι το θέμα και τα αίτιά της. Αυτά πρέπει να διορθωθούν. Λίγοι όμως στην πατρίδα μας μιλούν γι’ αυτά.
«Θαυματοποιοί δεν υπάρχουν. Υπάρχουν όμως σοβαροί άνθρωποι να ανοίξουν δρόμους στα αδιέξοδα που προδιαγράφονται»
Μέχρι στιγμής και με βάση όσα έχουν ακουστεί ή γραφεί, ο αριθμός εκείνων που ενδιαφέρονται για τον Δήμο Λαρισαίων τείνει σε διψήφιο αριθμό. Κατά κοινή εκτίμηση, το ενδιαφέρον είναι πολύ μεγάλο έως και πρωτοφανές. Πού αποδίδετε αυτό το ενδιαφέρον σε μια περίοδο μάλιστα που, όπως κι εσείς ο ίδιος επισημαίνετε, η χρηματοδότηση της αυτοδιοίκησης έχει μειωθεί δραστικά και πιθανόν να μειωθεί ακόμη περισσότερο τη νέα πενταετία;
-Βρίσκω θετικό και ελπιδοφόρο για την πόλη το μεγάλο ενδιαφέρον πολιτών της να την υπηρετήσουν. Ο πλουραλισμός δεν έβλαψε ποτέ κανέναν. Οι δύσκολες συνθήκες που προοιωνίζονται για το επόμενο διάστημα στον Δήμο φαίνεται ότι αποτελούν πρόκληση για προσφορά. Η πόλη έχει εφεδρείες και δυνατότητες να παλέψει στα δύσκολα. Το στελεχιακό της δυναμικό είναι ένα όπλο της. Θαυματοποιοί δεν υπάρχουν. Υπάρχουν όμως σοβαροί άνθρωποι να ανοίξουν δρόμους στα αδιέξοδα που προδιαγράφονται.
*Εκτιμάτε ότι όσοι εκδήλωσαν ή άφησαν να διαφανεί το ενδιαφέρον τους θα συνεχίσουν μέχρι τέλους; Μήπως τελικά στον Δήμο Λαρισαίων... παράγονται περισσότερα ψηφοδέλτια και υποψήφιοι δήμαρχοι απ’ όσα οι πολίτες μπορούν να καταναλώσουν;
-Αυτό δεν μπορεί να το προβλέψει κανένας, τα γεγονότα τρέχουν. Κάθε πολίτης που έχει εκδηλώσει τέτοιο ενδιαφέρον θα καθορίσει τη στάση του με το αν διαμορφώνονται συνθήκες να υλοποιήσει το όραμά του και να καταστεί χρήσιμος και αποτελεσματικός και ανάλογα θα πράξει.
* Με μία φράση ποιο θέλετε να είναι το στίγμα σας στην εκλογική αναμέτρηση του προσεχούς Μαΐου;
-Να γίνει υπόθεση των πολλών η προσπάθεια για μια πόλη σύγχρονη και αποτελεσματική.
-που με μικρότερο κόστος στο οποίο να δίνει πρώτη το παράδειγμα η δημοτική αρχή να παρέχει καλύτερες υπηρεσίες στους πολίτες,
-που να ασχολείται πιο τολμηρά κι έξυπνα με την ανάπτυξη και με μεγαλύτερη ευαισθησία με τον άνθρωπο, το περιβάλλον, την ιστορία και τον πολιτισμό.
Ειδικά για την προεκλογική περίοδο, βούλησή μας είναι να συμβάλλουμε στο να ειπωθούν αλήθειες στους πολίτες και να διαφυλαχθεί ήρεμο και πολιτισμένο κλίμα ώστε ο δημοκρατικός διάλογος να εστιάσει σε τεκμηριωμένες προτάσεις για το μέλλον της Λάρισας.
«Ερχόμαστε με διάθεση ενότητας και σύνθεσης»
Ο κ. Κώστας Τζανακούλης συμπληρώνει φέτος 16 χρόνια ως δήμαρχος Λαρισαίων. Πώς αποτιμάτε τη θητεία του;
Με τον κ. Κώστα Τζανακούλη έχουμε σημαντικές πολιτικές διαφωνίες και προφανείς διαφορετικές προτεραιότητες. Στο έργο του, αυτά τα 16 χρόνια της θητείας του, εντοπίζονται, όπως είναι φυσικό, και θετικές και αρνητικές πλευρές. Διερωτώμαι, βεβαίως: μπορεί να είναι τυχαίο το γεγονός ότι ο λαός τον επέλεξε να υπηρετήσει τον Δήμο για τόσο μακρύ χρονικό διάστημα;
Σε κάθε περίπτωση, μακριά από μας κάθε λογική για στείρα κριτική και πολύ περισσότερο για αντιπαράθεση σε προσωπικό επίπεδο. Μακριά από μας η λογική του «αντί», του «μείον», του «διά».
Εμείς ερχόμαστε με διάθεση ενότητας και σύνθεσης, με διάθεση να αναδείξουμε και να πολλαπλασιάσουμε τις δυνάμεις που υπάρχουν στην τοπική κοινωνία. Οι καιροί το απαιτούν περισσότερο από κάθε άλλη φορά.
