Εκεί που άλλοι βλέπανε ρετάλια εκείνος είδε την πρώτη ύλη. Ότι ξύλα που «περίσσευαν», από τη δημιουργία κάποιου επίπλου, στο μυαλό του Ανδρέα Κάλντα δεν ήταν απορρίμματα, αλλά μέρη ενός νέου αντικειμένου. Οι καρέκλες, τα φωτιστικά και οι αποθηκευτικοί χώροι που δημιουργεί στο εργαστήριό του στο Βόλο, από δεκάδες κομμάτια ξύλου, όλα διαφορετικά, πατιναρισμένα, χρωματιστά ή ακατέργαστα είναι όλα μοναδικά έργα τέχνης, που όμοιά τους δεν μπορούν να ξαναγίνουν.
Κείμενο: Παναγιώτα Φούντα
Η καλλιτεχνική του φύση και η αγάπη του να δημιουργεί αντικείμενα οδήγησαν τον Ανδρέα Κάλντα να σπουδάσει στο ΙΕΚ εφαρμοσμένων τεχνών του Δήμου Βόλου. Και η ανάγκη του να εξελίξει τις γνώσεις του, τον έφεραν στην Ιταλία, όπου μέσω του προγράμματος Leonardo Da Vinci παρακολούθησε σεμινάρια επαγγελματικής κατάρτισης πάνω στο αντικείμενό του. Για αρκετό καιρό εργάστηκε στο πλάι, του φημισμένου Βολιώτη ξυλουργού Στέλιου Λεφάκη και κοντά του αγάπησε το ξύλο, τις ιδιότητές του, την ευελιξία και τις μορφές που μπορεί να πάρει. Αλλά πιο πολύ, αγάπησε τα μικρά κομμάτια που παραπετούσε στην άκρη, αφού ολοκληρωνόταν κάποιο έπιπλο. Τα ρετάλια. Κι άρχισε σιγά-σιγά να τα μαζεύει και από αυτά να δημιουργεί νέα έπιπλα. Έτσι ανοίχτηκε μπροστά του ένας νέος κόσμος δημιουργίας, τα υλικά του οποίου είναι απλά και, ίσως για μερικούς, ευτελή. Κομμάτια ξύλου που κάποιος μπορεί να πέταξε ως υπολείμματα μιας ξυλουργικής εργασίας, «ροκανίδια» που με την κατάλληλε επεξεργασία και με αρκετή φαντασία μπορούν να μετατραπούν σε έργα τέχνης. Μάλιστα, ως σήμερα έχει πάει μέρος αρκετές ατομικές, αλλά και ομαδικές εκθέσεις, παρουσιάζοντας την πρωτότυπη δουλειά του.
Η επανάχρηση υλικών ή το upcycling, σύμφωνα με τον διεθνή όρο, αποτελεί τη νέα τάση στο σχεδιασμό, όχι μόνο ρούχων, αλλά και επίπλων ή άλλων αντικειμένων καθημερινής χρήσης καθώς προτείνει νέα λειτουργικά πλαίσια για δεκάδες εφαρμογές. Επίσης, η επανάχρηση λόγω του ιδιαίτερου σχεδιασμού μπορεί να συνδυάσει ετερόκλιτα στοιχεία και υλικά με μοναδικό τρόπο. «Δεν έχω κάποιο συγκεκριμένο πλάνο στο μυαλό μου ξεκινώντας το αντικείμενο ή το έπιπλο που θέλω να φτιάξω» λέει ο νεαρός σχεδιαστής. «Βρίσκω τα κομμάτια, κάποια από τα οποία είναι ακατέργαστα και κάποια μπορεί να είναι ήδη βαμμένα ή περασμένα με κάποια πατίνα, και αρχίζω τους πειραματισμούς. Κι αυτό είναι κάτι που συνεχίζω να κάνω σε όλη τη διάρκεια της διαδικασίας. Δηλαδή, ακόμα και τα χρώματα που χρησιμοποιώ δεν είναι έτοιμα. Παίρνω τα «βασικά» χρώματα, όπως λέγονται και στη ζωγραφική, που είναι το κόκκινο, το κίτρινο και το μπλε, τα συνδυάζω μεταξύ τους, με λευκό ή μαύρο και δημιουργώ δικές μου αποχρώσεις. Κάθε μία από αυτές είναι μοναδική. Επίσης, έχω δει πως αν περάσεις το ξύλο από κάποιο συγκεκριμένο μηχάνημα, μπορεί να δώσει στο βαμμένο ξύλο μια υφή, που επίσης θα είναι μοναδική. Αυτές οι μικρές ανακαλύψεις με γοητεύουν. Και φυσικά, όπως αντιλαμβάνεστε υπό αυτές τις συνθήκες καμία από τις δημιουργίες μου δεν είναι ίδια με την άλλη. Όσο και να προσπαθήσω. Μπορώ απλώς να φτιάξω όμοια πράγματα. Ξέρετε, ακόμα και μέσα από κάποιο «λάθος», ή μέσα από ανορθόδοξους συνδυασμούς μπορεί να βγει ένα εξαιρετικό αποτέλεσμα. Πολλές φορές παραλληλίζω αυτό που κάνω, με τη δημιουργική μαγειρική. Όλοι μας έχουμε δοκιμάσει θεωρητικά ασύνδετες μεταξύ τους γεύσεις, που μας έχουν φανεί καταπληκτικές. Είναι η ίδια λογική».
Έμπνευσή του, όπως λέει, αποτελεί το ίδιο το αστικό τοπίο αλλά και έπιπλα ή αντικείμενα περασμένων δεκαετιών. «Έχω φτιάξει αντικείμενο σκεπτόμενος τις γραμμές του τρένου που περνούν μέσα από την πόλη του Βόλου και κάποιο άλλο από ένα περίεργο μεταλλικό εξάρτημα, που είδα στο πάνω πλοίο ταξιδεύοντας για Σκιάθο. Οποιαδήποτε μορφή μπορεί να με εμπνεύσει και λειτουργήσει στο μυαλό μου ως βάση για ένα νέο σχέδιο. Το ίδιο συμβαίνει και με έπιπλα, παλαιότερων δεκαετιών, ας πούμε του ’60 ή του ‘70. Δεν τα αντιγράφω, αλλά παίρνω ως βάση τη μορφή τους, ή κάποιο βασικό στοιχείο τους και τα μετατρέπω σε κάτι εντελώς διαφορετικό. Γενικώς, δε μου αρέσει να χρησιμοποιώ συγκεκριμένες φόρμες. Για παράδειγμα, τα περισσότερα έπιπλα έχουν συγκεκριμένες διαστάσεις, ύψη, κλπ. Δε μου αρέσει να ακολουθώ αυτά τα στάνταρτς. Αντίθετα, τα «πειράζω» λίγο στο μήκος ή στο ύψος. Έχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον».
Η πορεία του Ανδρέα στο χώρο του σχεδιασμού ξεκίνησε σε μια δύσκολη περίοδο, αφού είχαμε μπει για τα καλά στην κρίση, όμως με την κίνησή του δικαιώθηκε. «Είναι μια καλή περίοδος να τολμήσεις. Προσωπικά, βγήκα κερδισμένος και σίγουρα – συγκριτικά με την κατάσταση που επικρατεί γύρω μας, μπορώ να πω ότι τα πράγματα σήμερα είναι για μένα πολύ καλύτερα από ότι ήταν πριν την κρίση, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν αρκετές δυσκολίες. Συνήθως, το πρώτο βήμα, το ξεκίνημα είναι το πιο δύσκολο. Από εκεί και πέρα όταν ξεκινήσεις και αν αυτό που κάνεις το κάνεις σωστά, έχεις να δείξεις κάτι ωραίο και καινούργιο, βλέπεις την ανταπόκριση του κόσμου και παίρνεις ώθηση για να συνεχίσεις. Αυτό είναι κάτι που δεν έχει να κάνει με οικονομικά στοιχεία. Στη δουλειά μας περνάμε καθημερινά περίπου οκτώ ώρες. Το 1/3 της μέρας. Δεν είναι άσχημο να περνάμε το 1/3 της ζωής μας δυστυχισμένοι;».
Ο Ανδρέας Κάλντας ανήκει στη νέα γενιά Ελλήνων σχεδιαστών που, με τις πρωτότυπες ιδέες τους και την αρτιότητα της δουλειάς τους, κατάφεραν να τοποθετήσουν την Ελλάδα στο χάρτη του παγκόσμιου design. «Μου αρέσει η τάση που έχει δημιουργηθεί και στην Ελλάδα» λέει ο ίδιος. «Το ελληνικό design περνάει πολύ καλές ημέρες. Είτε μεμονωμένα, είτε σε κολλεκτίβες πολλοί νέοι σχεδιαστές κάνουν την προσπάθειά τους και φαίνεται ότι πετυχαίνουν. Στο εξωτερικό, οι κολλεκτίβες είναι μια νέα τάση που έχει βοηθήσει πολύ στην ανάδειξη αρκετών σχεδιαστών και καλλιτεχνών. Είναι ας πούμε, σαν μικροί συνεταιρισμοί, όπου άνθρωποι διαφόρων ειδικοτήτων – που μόνοι τους δύσκολα θα τα κατάφερναν – συνεργάζονται για έναν κοινό στόχο. Παράλληλα, αρκετά γνωστοί σχεδιαστές πλέον δουλεύουν μόνοι τους, όχι υπό την σκέπη μεγάλων εταιρειών κι αυτό έχει κάνει τα design αντικείμενα πιο προσιτά. Μια καρέκλα ενός πολύ διάσημου σχεδιαστικού οίκου, επειδή φέρει αυτή την υπογραφή μπορεί να κοστίζει πχ 3000 ευρώ. Πλέον μπορείς να βρεις πολύ πρωτότυπα αντικείμενα και έπιπλα, που έχουν φτιαχτεί από γνωστούς σχεδιαστές σε μικρά εργαστήρια σε τιμές ασύγκριτα μικρότερες. Και έτσι το αντικείμενο που παίρνει κάποιος είναι πιο μοναδικό, ξέρει πιθανότατα ποιος το έχει σχεδιάσει και κατασκευάσει, σε σύγκριση με ένα απρόσωπο αντικείμενο με επώνυμη υπογραφή. Όλο αυτό είναι πολύ ελπιδοφόρο, ειδικά για τους νέους».
