Όταν βρέθηκε η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας ανεγέρθηκε το 1877 στο σημείο ένα μικρό παρεκκλήσι με την ονομασία «Παρεκκλήσιον Φανερωμένης» ή «ΠαρεκκλήσιονΤαμβάκικα», το οποίο αναφέρεται και στον κώδικα του ναού του Αγίου Αχιλλείου (1810-1881). Όπως σημειώνει ο Νικόλαος Παπαθεοδώρου, στη θέση του παρεκκλησίου, αναγέρθηκε την περίοδο 1880-1881 ο προπολεμικός ναός της Παναγίας [1].
Από ό,τι φαίνεται όμως, ο ναός του 1881 δεν πρέπει να είχε αποκτήσει την οριστική του μορφή, αυτήν δηλαδή που απεικονίζει η παρατιθέμενη προπολεμική φωτογραφία. Η έρευνα στα Γενικά Αρχεία του Κράτους (Αρχεία Ν. Λάρισας), έφερε στο φως νεότερα στοιχεία για τον προπολεμικό ναό της Παναγίας. Ήδη από τις 10 Ιουλίου 1894, το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο του ναού της Ζωοδόχου Πηγής, είχε αναθέσει στον εργοδηγό Τριαντάφυλλο Παπαζήση την εκπόνηση μελέτης για την «κατασκευή νάρθηκος μετά κωδωνοστασίου» στον ναό, καθώς και τη σύνταξη των σχετικών κατόψεων και διαγραμμάτων. Η δαπάνη του έργου προϋπολογίστηκε στις 6.840 δρχ. και η σχετική μειοδοτική δημοπρασία διενεργήθηκε δύο χρόνια αργότερα (Μάρτιος 1896). Νικητής αναδείχθηκε ο εργολάβος Στέργιος Μπασδέκης σύμφωνα με την εγκριτική απόφαση της Νομαρχίας Λαρίσης (αριθ. 639 /12-3-1896). Ο τελευταίος για να συμμετάσχει στη δημοπρασία είχε καταθέσει ως εγγύηση στο Επαρχιακό Ταμείο της Λάρισας το ποσό των 350 δρχ. (γραμμάτιο αριθ. 82 / 16-1-1896).
Ο Μπασδέκης ήταν από τους πιο γνωστούς τότε εργολάβους δημοσίων και ιδιωτικών έργων στη Λάρισα και την ευρύτερη περιφέρειά της. Εκτός από τα δεκάδες έργα οδοποιίας σε όλη την περιφέρεια, αναφέρονται εργασίες στις ποινικές φυλακές και στο στρατιωτικό νοσοκομείο της Λάρισας, καθώς και στους στρατώνες του Τυρνάβου [2]. Το 1905 είχε αναλάβει και το έργο της διαπλάτυνσης του ναού του Αγίου Κωνσταντίνου της Λάρισας [3].
Στις 16 Μαρτίου 1896 ο Βασίλειος Σηλυβρίδης, πρώτος δημαρχιακός πάρεδρος του Δήμου Λαρίσης και εκτελών προσωρινά χρέη δημάρχου (μετά από τον θάνατο του Αχιλλέα Λογιωτάτου στις 4 Φεβρουαρίου 1896) [4], με την ιδιότητα του προέδρου του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου του ναού της Ζωοδόχου Πηγής υπέγραψε με τον Στέργιο Μπασδέκη το εργολαβικό συμβόλαιο [5]. Οι κυριότεροι όροι που συμφωνήθηκαν ήταν οι παρακάτω: 1) Τα έργα θα άρχιζαν εντός των προσεχών οκτώ ημερών. 2) «το πετροκονίαμα θα συνίσταται εκ σκύρων διαστάσεων 0,06 μ. μετ’ αμμοκονίας εξ ενός μέρους ασβέστου, εξ ενός μέρους άμμου και εξ ενός μέρους θηραϊκής γης καλώς κατηργασμένης». 3) «η λιθοδομή θα είναι εκ λίθων λατομείου Χασάμπαλης και μετ’ αμμοκονίας εξ ενός μέρους ασβέστου και δύο μερών άμμου». 4) «οι αμείβοντες [6] της στέγης θα είναι εκ ξυλείας λαρζίνης [7], διαστάσεων 0,20 και 0,12 μ. και άνωθεν αυτών καδρόνια διαστάσεων 0,08 και 0,08 μ. και επ’ αυτών σανίδαι εντόπιαι. Εις την τιμήν του προϋπολογισμού συμπεριλαμβάνονται και τα απαιτούμενα σιδηρικά προς στερέωσιν της στέγης». 5) Κατά τη διάρκεια της κατασκευής του έργου την επίβλεψη θα είχε ο μηχανικός του Δήμου. 6) Σε περίπτωση που ο Στέργιος Μπασδέκης θα απουσίαζε για κάποιο λόγο, το έργο θα συνεχιζόταν υπό τις οδηγίες του εργολάβου Γεωργίου Ναθαναήλ. 7) Η εξόφληση της δαπάνης του έργου θα πραγματοποιούνταν από το εκκλησιαστικό ταμείο της Παναγίας μετά από την παραλαβή του και την πιστοποίηση από τον αρμόδιο μηχανικό του Δήμου. 8) Ο Στέργιος Μπασδέκης «ουδεμίαν αξίωσιν δύναται να εγείρη κατά του Ναού, καθ’ ήν περίπτωσιν δι’ ελλείψεως χρημάτων, ή άλλης οιασδήποτε αιτίας ήθελε διακοπή προώρως η εργασία ή παύσει η εργασία». Ως εγγυητής του έργου υπέγραψε ο εργολάβος Κωνσταντίνος Δ. Τσίρος.
(συνεχίζεται)
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1]. Νικόλαος Παπαθεοδώρου, «Ο ναός της Παναγίας στα Ταμπάκικα. Ιστορική διαδρομή», Ελευθερία (Λάρισα), 24 Ιουνίου 2015 και «Ο παλιός ναός της Παναγίας στα Ταμπάκικα», Ελευθερία (Λάρισα), 15 Αυγούστου 2021.
[2]. Γενικά Αρχεία του Κράτους, Αρχεία Νομού Λάρισας (ΓΑΚ/ΑΝΛ), Συμβολαιογραφικό Αρχείο Ανδρέα Ροδόπουλου, φκ. 028, αρ. 7719 (29 Ιουλίου 1888), φκ. 030, αρ. 8496 (8 Δεκεμβρίου 1888) και αρ. 8532 (15 Δεκεμβρίου 1888).
[3]. ΓΑΚ/ΑΝΛ, Πρακτικά Δημοτικού Συμβουλίου Λαρίσης, φκ. 007, 7 Σεπτεμβρίου 1905.
[4]. Αλέξανδρος Χ. Γρηγορίου, «Βασίλειος Κ. Σηλυβρίδης: Επιχειρηματίας, δήμαρχος και βουλευτής της Λάρισας», Ελευθερία (Λάρισα), 11 & 18 Νοεμβρίου 2018.
[5]. Αρχείο Ροδόπουλου, φκ. 055, αρ. 17091 (16 Μαρτίου 1896).
[6]. Αμείβοντες ή ψαλίδια. Είναι οι δύο ράβδοι που σχηματίζουν τις κλίσεις του ζευκτού.
[7]. Λάρτζινο = Μαλακή ξυλεία πρώτης ποιότητας και ρωσικής προέλευσης. Το χρώμα του είναι ξανθό, και έχει αντιολισθητικές ραβδώσεις και στις δύο του πλευρές. Ξύλο με μεγάλη αντοχή στις εξωτερικές συνθήκες (Πηγή: Όμιλος Interwood-Ξυλεμπορία).
