«Επ’ αρκετήν δ’ ώραν μείναντες προ του παντοπωλείου του χωρίου Μπαμπά, θεώμενοι τα πέριξ, εφωδιάσθημεν δι’ αρκετής ποσότητος οίνου Αμπελακίων καί ανεχωρήσαμεν προς τα ενδότερα της κοιλάδος. Η οδός είναι αμαξιτή αλλ’ ολίγον ανώμαλος, κειμένη μεταξύ της δεξιάς όχθης του ποταμού και των προπόδων της Όσσης. Η αριστερά όχθη του Πηνειού, κειμένη εις τους πρόποδας του Ολύμπου είναι μάλλον απότομος και γυμνή, ύπερθεν δε ταύτης κείται η κωμόπολις Ραψάνη, μή ορωμένη εκ της κοιλάδος.
Όσον προχωρούμεν προς τα ενδότερα, επί τοσούτον ωραιότερα καθίσταται η άποψις της κοιλάδος• εδώ βράχοι απόκρυμνοι κεκαλυμμένοι υπό του καταπρασίνου φυλλώματος του κισσού• εκεί, διαυγέστατον δροσερόν ύδωρ κελαρύζοντος ρυακίου, χύνεται θορυβωδώς προς τον Πηνειόν• παρέκει, σφριγώσα καί ποικιλωτάτη βλάστησις ευθαλών δενδρυλλίων, συνωστιζομένων και περιπλεκομένων προς άλληλα, εικονίζει τον περί υπάρξεως αγώνα των οργανικών όντων. Προς το μέσον της κοιλάδος, επί βράχου, καθέτως υψουμένου, προς τα δεξιά, φαίνεται μικρόν τμήμα λιθίνου τείχους, λείψανον του «κάστρου της ωραίας» [2], ως λέγει η εγχώριος παράδοσις εν τινί άσματι. Κατά το άσμα τούτο, υπήρχε ποτέ εκεί ισχυρόν φρούριον εν ώ κατώκει ωραία τις βασιλοπούλα, ήν εις μάτην μετά του φρουρίου της επί δώδεκα έτη επειρώντο [= προσπαθούσαν] οι Τούρκοι να κυριεύσωσιν. Ότε, διά δόλου, νεανίας τις Τούρκος, ενδεδυμένος ράσα καλογερικά, έπεισε την βασιλοπούλαν ν’ ανοίξη την θύραν του φρουρίου. Αύτη όμως ιδούσα τους εκεί κεκρυμένους Τούρκους εισελάσαντας [= εισελθόντες μέσα] εις το φρούριον, έπεσεν εκ του παραθύρου και εφονεύθη, προτιμήσασα ν’ αποθάνη, παρά να παραδοθή ζώσα εις τας χείρας των βαρβάρων.
Πραγματικώς παρά την οδόν υπάρχει τείχος τι και ροιά [= ροδιά], ήτις ως αναφέρει το άσμα εβλάστησεν επί του μέρους, εφ’ ού εφονεύθη η Ωραία• φαίνεται δε ότι πράγματι υπήρξεν άλλοτε εκεί κατοικία• αλλά κατά πόσον είναι αληθής η ιστορία του άσματος τούτου, δεν εγγυώμαι.
Παρά δροσεράν πηγήν καί υπό παχείαν σκιάν γηραιού πλατάνου, κατήλθομεν εκ της αμάξης ίνα προγευματίσωμεν. Ήτο η 8 π. μ , εφάγομεν μετά πολλής ορέξεως και συνωμιλούμεν περί διαφόρων ζητημάτων, Βοτανικής, Γεωλογίας και λοιπών αφορώντων την κοιλάδα, ότε αίφνης ηκούσθησαν μακρόθεν ακανόνιστοι κρότοι ως πυροβολισμοί τηλεβόλων.
Ανησυχούντες και μη δυνάμενοι να εννοήσωμεν τι συνέβαινεν, ηγέρθημεν, και πορευθέντες επί ημίσειαν ώραν προς τα πρόσω, έκπληκτοι είδομεν, ότι εργάται τινές, κατασκευάζοντες την οδόν, έρριπτον διά του πτύου χάλικας [3], ών ο κρότος τοσούτον επολλαπλασιάζετο υπό των πολλών εν τη κοιλάδι αντηχήσεων ώστε έφθανε μέχρις ημών ισχυρός, ως πυροβολισμός τηλεβόλου! Τούτο απεκάλυψεν ημίν νέον διασκεδαστικόν μέσον, διότι ηρχίσαμεν απαγγέλλοντες μετά πάσης της δυνάμεως διαφόρους λέξεις, ών η επί μακρόν αντήχησις έν τη κοιλάδι ήτο τι μαγευτικόν, τώ όντι, διά την ακοήν• έτι δε ευάρεστος ήτο η αντήχησις του κρότου του προξενουμένου υπό των λίθων, ους επί τούτω εκυλίομεν από των βράχων εις το βάθος του Πηνειού. Από εκπλήξεως εις έκπληξιν αγόμενοι, περιεπλανώμεθα τήδε κακείσε [= εδώ και εκεί] επί των κισσοστεφών και δαφνηφόρων βράχων, θαυμάζοντες την κοιλάδα ήτις εγένετο αφορμή ν’ αποσυρθώσι τα ύδατα τα κατακλύζοντα άλλοτε άπασαν σχεδόν την Θεσσαλίαν και ν’ ανακύψωσιν εκ του βυθού αι καλλίκαρποι πεδιάδες αυτής. Η μεσημβρία όμως επλησίαζε και ο στόμαχος μας υπενθύμιζε τας προς αυτόν υποχρεώσεις μας. Ασμένως εδράμομεν εις το εκεί πλησίον ευρισκόμενον μικρόν παντοπωλείον [4] και εγευματίσαμεν, λιτώτατα αναπληρουμένης της λιτότητος υπό του γευστικωτάτου οίνου των Αμπελακίων. Αφού επ’ αρκετόν χρόνον ερρεμβάσαμεν, ητοιμάσθημεν προς επιστροφήν. Ο καθηγητής, ερασιτέχνης ών της φωτογραφίας, έλαβε τας εικόνας δύω εκ των ωραιοτέρων απόψεων. Μετά ταύτα, στολίσαντες την άμαξαν με δάφνας, επεστρέψαμεν την εσπέραν εις Λάρισσαν».
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1] Απόστολος Γ. Κορώνης, «Από Λαρίσσης εις Τέμπη: Οδοιπορικαί σημειώσεις», «Οικογένεια» (Αθήνα) [Ιωάννης Π. Χρυσανθόπουλος], φ. 32 (7 Οκτωβρίου 1893), σ. 5-7.
[2] Απόστολος Βακαλόπουλος, Τα κάστρα του Πλαταμώνα και της Ωριάς Τεμπών και ο τεκές του Χασάν Μπαμπά. Θεσσαλονίκη: Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, 1972.
[3] Ο δρόμος την εποχή εκείνη ήταν στενός και λιθόστρωτος. Συχνές κατολισθήσεις βράχων κάλυπταν τον δρόμο που επί μέρες παρέμεινε κλειστός.
[4] Πρόκειται για το μικρό χάνι Βουρλάμ (ή Βαρλάμη) που ιδρύθηκε το 1884. Διέθετε δύο δωμάτια, παντοπωλείο και καφενείο. Δίπλα σ’ αυτό λειτουργούσε ήδη απο παλαιότερα ένας υδρόμυλος και υπήρχε μία πηγή πόσιμου νερού. Το χάνι αναφέρεται αργότερα στις σημειώσεις του επισκόπου Αμβρόσιου Κασσάρα (1891): «Υπάρχει από της καταλήψεως μικρόν παράπηγμα καφφενειδίου τινός προς την γέφυραν, και εκ μεν των υπωρειών του Κισσάβου αναβλύζει ποταμός ολόκληρος ψυχρού και διαυγεστάτου ύδατος, διερχομένου κάτωθεν μικράς τινός γεφύρας και προς τον ολίγα βήματα απέχοντα Πηνειόν χυνομένου, αι σκιαί δε των πυκνοτέρων εκεί υπαρχουσών υψικαρήνων πλατάνων είναι αμφιλαφέσταται». Βλ. Αμβρόσιος Κασσάρας (Επίσκοπος Πλαταμώνος), Ταις κατά τόπους Αγιωτάταις εκκλησίαις της επισκοπής Πλαταμώνος, ταις από εικοσαετίας υπ' εμού ποιμενομέναις, εις μνημόσυνον της προς αυτάς πατρικής στοργής μου το παρόν αφιερώ. Εν Αμπελακίοις (1895), σ. 22
Από τον Αλέξανδρο Χ. Γρηγορίου
