Μάλιστα στο προσεχές διάστημα αναμένεται να τοποθετηθούν στον χώρο του ιδρύματος οι ταμπέλες των σχολών-τμημάτων και οι πινακίδες σήμανσης, ώστε τον Σεπτέμβριο να είναι όλα έτοιμα για την υποδοχή των πρωτοετών. Αυτό βεβαίως είναι το τυπικό κομμάτι, γιατί η ουσιαστική δουλειά της συγχώνευσης που αφορούσε στην κατάρτιση του προγράμματος σπουδών των 17 νέων τμημάτων, τη συγχώνευση των προϋπολογισμών των ιδρυμάτων αλλά και τα θέματα στελέχωσης με ανθρώπινο δυναμικό έχουν ολοκληρωθεί. Η αντιπρύτανης Έρευνας και Διά Βίου Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κ. Ιωάννα Λαλιώτου σε συνέντευξή της στην «Ε» μιλά για το τεράστιο αυτό εγχείρημα που ολοκληρώθηκε μέσα σε 6 μήνες, με αποτέλεσμα ένα ισχυρό νέο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας που συγκαταλέγεται στα τρία μεγαλύτερα της χώρας, απλωμένο σε 5 πόλεις με 8 σχολές και 37 τμήματα.
Με ταχύ βηματισμό το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας βάζει τον πήχη ψηλότερα και προσδοκά να δώσει στα νέα παιδιά τις σπουδές που τους αξίζουν, ώστε το φοιτητικό brain drain (σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και εξωτερικό) να αποτελέσει παρελθόν, καθώς θα μπορούν πια οι νέοι και οι οικογένειές τους να επιλέξουν ένα πανεπιστήμιο του τόπου τους που καλύπτει πολλά γνωστικά αντικείμενα, με υψηλό επίπεδο σπουδών και εξαιρετικό ερευνητικό έργο. Το νέο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας αναμένεται να προσελκύσει το ενδιαφέρον χιλιάδων φοιτητών στα επόμενα χρόνια, όχι μόνο από την Ελλάδα αλλά και από το εξωτερικό, αφού υπάρχουν σχέδια ακόμη και για ξενόγλωσσες προπτυχιακές σπουδές.
Όσον αφορά στην τρέχουσα περίοδο που ακόμη οι υποψήφιοι είναι στη φάση της συμπλήρωσης μηχανογραφικού, ήδη υπάρχουν τα πρώτα δείγματα, αφού όπως τονίζει η αντιπρύτανης κ. Ιωάννα Λαλιώτου «από τη στιγμή που εμφανίστηκαν τα νέα τμήματα στο μηχανογραφικό, έχουν σπάσει τα τηλέφωνα από γονιούς και υποψηφίους που ζητούν να μάθουν λεπτομέρειες».
* Μόλις 6 μήνες μετά την ψήφιση του νόμου για τη συγχώνευση του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, με το ΤΕΙ Θεσσαλίας και μέρος του ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας, το νέο Πανεπιστήμιο είναι έτοιμο να υποδεχτεί τους πρώτους φοιτητές του στα νέα του τμήματα. Δεδομένου ότι πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα εγχειρήματα, πόσο δύσκολο ήταν να υλοποιηθεί κάτι τέτοιο μέσα σε’ένα τόσο σύντομο χρονικό διάστημα;
- Κατά τα κοινώς λεγόμενα, το δικό μας είναι το πιο σύνθετο από τα πρότζεκτ της συγχώνευσης που έχουν προκύψει. Είναι το πιο σύνθετο γιατί περιλαμβάνει δύο ΤΕΙ, αυτό της Θεσσαλίας και μέρος του ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας και γιατί περιλαμβάνει πέντε πόλεις αν και αυτό δεν είναι κάτι καινούριο για το ΠΘ. Στα υπέρ της διαδικασίας υλοποίησης είναι ότι είχε γίνει εκ των προτέρων ένας πολύ καλός σχεδιασμός, γιατί η ανάπτυξη του Πανεπιστημίου και η νέα αρχιτεκτονική, όπως αναπτύσσεται σήμερα, βασίστηκε σε ένα σχεδιασμό που υπήρχε εσωτερικά στο πανεπιστήμιο. Δεν ήταν απολύτως νέες ιδέες ή ιδέες που έτρεξαν συγκυριακά από τις πολιτικές εξελίξεις ή πρωτοβουλίες. Υπήρχε μια συζήτηση τα προηγούμενα χρόνια στο πανεπιστήμιο και με τους συναδέλφους στα ΤΕΙ. Γίνανε αμέτρητες συνελεύσεις, συναντήσεις τυπικές-άτυπες και οι προτάσεις για τα καινούρια τμήματα και την κατεύθυνσή τους βγήκαν μετά από ζύμωση και φυσιολογικά, μέσα από συζητήσεις, αντιπαραθέσεις, συμβιβασμούς και πρωτοβουλίες. Άρα ο σχεδιασμός ήταν αρκετά καλός και όταν παρουσιάστηκε αυτό το «παράθυρο ευκαιρίας» που ήταν οι νομοθετικές πρωτοβουλίες για τις συνέργειες ΑΕΙ-ΤΕΙ υπήρχε ήδη ένα προσχέδιο. Σ’ αυτόν τον σχεδιασμό έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο και η συνεκτίμηση της κατάστασης και του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και των δύο ιδρυμάτων. Ειδικά το ΤΕΙ Θεσσαλίας στη Λάρισα, ήταν ένα από τα ιστορικά ιδρύματα της χώρας, από τα παλαιότερα και μεγαλύτερα σε ηλικία, συνομήλικο σχεδόν με το ΠΘ. Επί της ουσίας είχαμε στενές συνεργασίες και ερευνητικές και διδακτικές χρόνια πριν. Υπήρχαν οι οργανικές εκείνες συνδέσεις που επέτρεψαν στο ακαδημαϊκό επίπεδο να είναι πιο ομαλή η υλοποίηση. Από πλευράς υλοποίησης το Πανεπιστήμιό μας έχει προχωρήσει με πολύ πιο γοργά βήματα απ’ όλα τα άλλα ιδρύματα.
* Το έμψυχο δυναμικό και οι υποδομές του πρώην ΤΕΙ Θεσσαλίας έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην ταχύτητα υλοποίησης;
- Σαφώς, αλλά υπήρξαν και πολλοί ακόμη παράγοντες που βοήθησαν. Η γρήγορη και ομαλή υλοποίηση οφείλεται στο γεγονός ότι υπήρξε αρκετή διαβούλευση και εντός Πανεπιστημίου και σε συνεργασία με τους συναδέλφους από τα ΤΕΙ και φορείς, πριν τις νομοθετικές πρωτοβουλίες άρα υπήρχε ένα πλαίσιο που είχε συνδιαμορφωθεί. Ήταν πιο ώριμο το πρότζεκτ αυτό. Οφείλεται επίσης στην πάρα πολύ θετική ανταπόκριση των μελών ΔΕΠ και του προσωπικού από τα ΤΕΙ και το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Η ανταπόκριση και η εμπλοκή στην υλοποίηση των διαδικασιών που αφορούν στη συγχώνευση ήταν εξαιρετική. Στις προσωρινές γενικές συνελεύσεις των νέων τμημάτων συμμετείχαν 85 μέλη ΔΕΠ και περίπου 135 μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας αλλά και άλλων ελληνικών ΑΕΙ που εργάστηκαν για την κατάρτιση των προγραμμάτων. Η κινητοποίηση μιας τέτοιας μάζας ανθρώπων μέσα σ’ ένα πολύ σύντομο χρονικό διάστημα είναι καλό εχέγγυο για το μέλλον. Όλα τα προγράμματα σπουδών των νέων τμημάτων είναι έτοιμα, είναι αναρτημένα στον ιστότοπο του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και ετοιμάζονται και οι ιστότοποι των τμημάτων. Έχει ήδη αρχίσει η διαδικασία της μετακίνησης μελών ΔΕΠ από τα Γενικά Τμήματα στα νέα τμήματα. Δυστυχώς η προεκλογική περίοδος μας καθυστερεί διότι βάζει μια παύση στις υπηρεσιακές μεταβολές αλλά οι προεργασίες γίνονται, οπότε με το καλό την επομένη των εκλογών θα προχωρήσουν άμεσα.
* Υπάρχει ο φόβος σε περίπτωση αλλαγής της κυβέρνησης το εγχείρημα αυτό να πάει πίσω ή να μην προχωρήσει όπως σχεδιάστηκε από την τωρινή ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας;
- Η δική μου εκτίμηση και απάντηση είναι όχι. Δεν έχουμε κανένα φόβο διότι αυτό το σχέδιο που υλοποιούμε αυτή τη στιγμή δεν ήταν αποτέλεσμα μιας πολιτικής συγκυρίας, ούτε ακολουθούσε κανόνες πολιτικής διαπραγμάτευσης. Βασίζεται σε πολύ στέρεους ακαδημαϊκούς πυλώνες, που βασικό στόχο έχουν ένα δυνατό Πανεπιστήμιο στην Κεντρική Ελλάδα, το οποίο θα δίνει στα παιδιά μας τη δυνατότητα να σπουδάσουν σε μια ευρεία γκάμα γνωστικών αντικειμένων και το οποίο θα προάγει την αριστεία. Έχω τη βαθιά πεποίθηση ότι δεν υπάρχουν πολιτικοί χώροι στην Ελλάδα, τουλάχιστον του δημοκρατικού τόξου, που θα εναντιώνονταν σε ένα τέτοιο εγχείρημα. Είναι κοινός τόπος όλων μας. Τώρα αν διαφωνούμε στα επιμέρους, δηλαδή πώς υλοποιείται, νομίζω πως οι βασικές αρχές που διέπουν αυτή τη στιγμή αυτό που κάνουμε στο ΠΘ, έχουν την υποστήριξη όλων των πολιτικών.
* Τα προγράμματα σπουδών είναι έτοιμα. Με το θέμα της στελέχωσης σε ποια φάση βρισκόμαστε;
- Περιμένουμε διδακτικό προσωπικό. Βρίσκονται σε διαδικασία προκήρυξης 50 θέσεις νέων μελών ΔΕΠ που έχουν κατανεμηθεί από τη Σύγκλητο στα νέα τμήματα. Θα είμαστε έτοιμοι να τρέξουμε τις προκηρύξεις ακριβώς μετά τις εκλογές. Θα είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα, καθώς θα μας δώσει τη δυνατότητα να προσελκύσουμε νέο και άριστο επιστημονικό προσωπικό. Λόγω της παύσης προσλήψεων στην περίοδο της κρίσης, έχει δημιουργηθεί ένα τεράστιο απόθεμα εξαιρετικά σημαντικών επιστημόνων, οι οποίοι βρίσκονται διάχυτοι σε όλα τα γνωστικά αντικείμενα και είναι μια χρυσή εποχή για να προσελκύσεις πολύ καλό ανθρώπινο δυναμικό. Σκοπός είναι τα νέα τμήματα να είναι αυτοδύναμα στο συντομότερο χρονικό διάστημα. Αυτοδύναμα σημαίνει να έχουν τουλάχιστον 8 μέλη ΔΕΠ δικά τους, εκ των οποίων 2 να είναι πρωτοβάθμιοι καθηγητές. Η εμπειρία μας μέχρι τώρα και η καταγραφή ανθρώπινου δυναμικού, που έχουμε κάνει, λέει ότι τα περισσότερα τμήματα θα είναι αυτοδύναμα του χρόνου. Αυτή τη στιγμή συνολικά το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας έχει 640 μέλη ΔΕΠ χωρίς τις νέες θέσεις που περιμένουμε. Είναι ένα εξαιρετικά μεγάλο πανεπιστήμιο από πλευράς ανθρώπινου δυναμικού εάν προστεθούν και οι συνάδελφοι από την κανονική κατανομή των θέσεων. Πλέον είμαστε το 2ο ή 3ο μεγαλύτερο Πανεπιστήμιο στην Ελλάδα. Δεν πρέπει να θεωρούμε πια ότι είμαστε ένα περιφερειακό πανεπιστήμιο, είμαστε ένα κεντρικό μεγάλο Πανεπιστήμιο της επικράτειας.
* Μιας και μιλάμε για ανθρώπινο δυναμικό, δεν θα μπορούσα να μη ρωτήσω τι συμβαίνει με τους απλήρωτους συμβασιούχους εκπαιδευτικούς του πρώην ΤΕΙ Θεσσαλίας.
- Είναι μια ιστορία που την παρακολουθούμε από πολύ κοντά. Ο πρύτανης και οι αντιπρυτάνεις έχουν μιλήσει πάρα πολλές φορές μαζί τους. Το μεγάλο δράμα είναι ότι αυτοί οι άνθρωποι είναι απλήρωτοι από το προηγούμενο εξάμηνο, το χειμερινό του 2018, πριν τη συγχώνευση. Δυστυχώς κάποιες διοικητικές ενέργειες που έπρεπε να είχαν γίνει στο προηγούμενο διάστημα για να εξασφαλίσουν την πληρωμή των ανθρώπων, δεν έγιναν. Με τη συγχώνευση και τις διαδικασίες συγχώνευσης των προϋπολογισμών υπήρξαν καθυστερήσεις. Μέχρι αρχές Ιουλίου θα αποπληρωθούν το εαρινό εξάμηνο του 2019, διότι δυστυχώς για το χειμερινό εξάμηνο του 2018 το πιο πιθανό είναι ότι θα χρειαστεί νομοθετική ρύθμιση.
* Ποια είναι τα κυριότερα προβλήματα που έπρεπε να ξεπεράσετε στη διάρκεια της συγχώνευσης;
- Η αλήθεια είναι ότι γενικά τα ελληνικά ΑΕΙ έχουν πάρα πολλά λειτουργικά προβλήματα. Νομίζω ότι πέρα από την υποστελέχωση σε καθηγητικό προσωπικό, που προέκυψε κυρίως μέσα στα χρόνια της κρίσης -είχαμε περίπου 10 χρόνια να κάνουμε προσλήψεις προσωπικού με πολλές συνταξιοδοτήσεις- υπήρξε ένα θέμα υποστελέχωσης. Αυτό αντιμετωπίστηκε σε μεγάλο βαθμό και στο πρώην ΤΕΙ Θεσσαλίας και στο ΠΘ από τις μαζικές προκηρύξεις θέσεων που έγιναν από το 2015 και μετά. Επίσης ανάσα έδωσε το προσωπικό που προσελήφθη μέσα από ερευνητικά προγράμματα, το ΠΘ έχει άριστο ερευνητικό ρεκόρ. Αυτό πρέπει να συνεχιστεί. Και η χρηματοδότηση της έρευνας να συνεχιστεί και οι προκηρύξεις μελών ΔΕΠ. Αυτό που θα μας απασχολήσει ιδιαίτερα πιστεύω ότι είναι η διοίκηση. Το διοικητικό προσωπικό των ιδρυμάτων θα πρέπει να ενισχυθεί. Χρειάζεται ανθρώπους και με φρέσκιες δεξιότητες. Είμαστε υποστελεχωμένοι. Οι άνθρωποι δουλεύουν στο όριό τους.
* Ο προϋπολογισμός είναι ένα επίσης σημαντικό ζήτημα.
- Η συγχώνευση των προϋπολογισμών έχει γίνει. Υπήρξε και έκτακτη επιχορήγηση. Ο συνολικός προϋπολογισμός μας υπερβαίνει επί της ουσίας το άθροισμα των προϋπολογισμών των ιδρυμάτων που συγχωνεύτηκαν, το οποίο είναι πολύ καλό. Γενικώς όμως τα πανεπιστήμια τα τελευταία χρόνια δέχτηκαν μια βάναυση περικοπή των τακτικών προϋπολογισμών τους. Τα πανεπιστήμια που δείξανε ανθεκτικότητα την περίοδο της κρίσης ήταν τα πανεπιστήμια που μπόρεσαν να αντλήσουν πόρους εκτός του κρατικού προϋπολογισμού και να χρηματοδοτήσουν τις δράσεις του Πανεπιστημίου. Εάν το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας δεν είχε τόσο υψηλές επιδόσεις στην έρευνα, επί της ουσίας δεν θα είχε κατορθώσει να δείξει την ανθεκτικότητα που έδειξε στα χρόνια της κρίσης.
* Ποιο είναι το όραμα για το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας για τα επόμενα χρόνια;
- Βασική μας αποστολή είναι να δώσουμε στους νέους μας τις σπουδές που τους αξίζουν. Η ευόδωση των στόχων του νέου Πανεπιστημίου Θεσσαλίας θα συμβάλλει τα επόμενα χρόνια στην ισόρροπη εκπαιδευτική ανάπτυξη εξασφαλίζοντας στους νέους ανθρώπους της περιφέρειας αλλά και της επικράτειας ισότιμη πρόσβαση στην αναδυόμενη κοινωνία και οικονομία της γνώσης. Οι συνθήκες είναι πια ώριμες για τη χάραξη και την υλοποίηση μιας στρατηγικής ανάπτυξης ενός εξωστρεφούς αλλά και κοινωνικά επωφελούς πανεπιστημιακού ιδρύματος που θα υπηρετεί την αριστεία, την πολιτισμική εξέλιξη και την κοινωνική συνοχή στην Κεντρική Ελλάδα.
Συνέντευξη: Νατάσα Πολυγένη
