Ο Γιώργος Μεσσάλας, μεγάλος καλλιτέχνης, ηθοποιός και σκηνοθέτης, υπήρξε βοηθός και προσωπικός φίλος μεγάλων θεατρανθρώπων, όπως του Αλέξη Μινωτή και του Αλέξη Σολωμού. Σήμερα μιλάει στην «ΕτΔ», για το νέο κινηματογραφικό του ντοκιμαντέρ ο κ. Καρακάσης.
Η συνέντευξη:
* Το νέο σας μεγάλου μήκους κινηματογραφικό ντοκιμαντέρ έχει τίτλο «Ταξίδι Πνοής» και ξετυλίγει τη διαδρομή του ηθοποιού και σκηνοθέτη Γιώργου Μεσσάλα. Μπορείτε να αναφερθείτε πιο αναλυτικά;
- «Η γνωριμία μας ήταν κεραυνοβόλα και δημιουργική. Βρεθήκαμε στο κέντρο της Αθήνας, εκεί που συνήθιζε να πίνει τον καφέ του όπως και εμείς (Χρήστος Ν. Καρακάσης, σκηνοθέτης και Βασιλική Κάππα, διεύθυνση Παραγωγής). Γνωριστήκαμε και ξεκινήσαμε να έχουμε μια φιλική και καλλιτεχνική αναζήτηση. Διηγήσεις, ιστορίες από την εποχή του Εθνικού Θεάτρου με τον Μινωτή και τον Σολωμό. Αναφορές στην Αλκυονίδα που στέγασε τα προσωπικά του θεατρικά όνειρα από το 1992 μέχρι και το 2012. Μέσα από τη φιλική και δημιουργική μας διάθεση ξεκίνησε η ιδέα να φτιάξουμε ένα ντοκιμαντέρ. Ψηφιοποιώντας μεγάλο μέρος από το αρχειακό υλικό που βρήκαμε, είδαμε την ιστορία του θεάτρου να περνάει από μπροστά μας σαν μία πινακοθήκη με πολύτιμα ευρήματα. Άνθρωποι της τέχνης, ηθοποιοί, σκηνογράφοι, μεταφραστές να έχουν τη δική τους θέση και να προσπαθούμε να αξιοποιήσουμε μέρος αυτής της πανδαισίας εικόνων, μουσικής και έμπνευσης. Το Ντοκιμαντέρ ακροβατεί ανάμεσα στη μυθοπλασία και την ντοκιμαντερίστικη καταγραφή».
* Δηλαδή;
- «Η πιο ελεύθερη φόρμα δημιουργεί συνδετικές σχέσεις με τη μορφή, δίχως η αφήγηση να είναι καταγραφή ή περιγραφή αλλά καταλύτης και δημιουργική αναπαράσταση. Η κάθαρση έρχεται μέσα από μια επίπονη διαδικασία. Δεν υπάρχουν στιγμές χαλάρωσης. Η πόλη μάς οδηγεί. Δίνει τον ρυθμό. Εμείς αντιστεκόμαστε στη δεδομένη σχέση του χρόνου και την ένταση της πραγματικότητας. Είμαστε παρόντες, δίχως να παραβιάζουμε τον χώρο της αναγκαίας ζωτικής απόστασης. Το βλέμμα μας άλλαξε. Οι γωνίες μας άλλαξαν. Η κάμερα έγινε οδηγός και βαρόμετρο. Ζήτησα από τη Βασιλική Κάππα να τραγουδήσει με την ξεχωριστή φωνή της και να ερμηνεύσει κλασικές μελωδίες. Η ίδια, συνεπαρμένη από αυτό το υλικό, συνέθεσε δύο νέα μουσικά θέματα, τραγούδησε με εκπληκτικό τρόπο πέντε γνωστές άριες, και πλαισίωσε το ντοκιμαντέρ με τα κείμενα της αφήγησης συνδέοντας τα σεναριακά μου σχέδια. Με αυτόν τον κόσμο ήρθαμε σε επαφή με έρευνα, διηγήσεις σημαντικών ανθρώπων και προσωπική σχέση για τουλάχιστον ένα χρόνο, όσο χρειάστηκε να ολοκληρωθούν τα γυρίσματα και η επεξεργασία του αρχειακού υλικού. Σήμερα συνεχίζουμε να βρισκόμαστε στις ίδιες γωνιές, να μιλάμε και να σχολιάζουμε την καθημερινότητα. Με το ντοκιμαντέρ γίναμε συνεργάτες, αλλά αυτό που σίγουρα μένει είναι η φιλική μας σχέση!».
* Ο Γιώργος Μεσσάλας υπήρξε βοηθός και προσωπικός φίλος μεγάλων θεατρανθρώπων, όπως του Αλέξη Μινωτή και του Αλέξη Σολωμού... Μπορείτε να μας πείτε περισσότερα πράγματα;
- «Συνεργάστηκε με το «Προσκήνιο» του Αλέξη Σολωμού, αλλά και στο Εθνικό Θέατρο στο οποίο υπήρξε βοηθός. Πήρε μέρος σε όλες τις μεγάλες περιοδείες του Εθνικού Θεάτρου σε ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Ιαπωνία, Γαλλία, Βέλγιο και Γιουγκοσλαβία. Το 1974 ήταν η χρονιά που καθόρισε την πορεία της ζωής του. Ο Θεός και η καλή του μοίρα -όπως συνηθίζει να λέει- τον έφεραν κοντά στον Αλέξη Μινωτή, που τον επέλεξε για να γίνει βοηθός του, όταν ανέλαβε καθήκοντα γενικού διευθυντού στο Εθνικό Θέατρο. Στο τέλος της ζωής του, ο Αλέξης Μινωτής μέσω της διαθήκης του κληροδότησε στον Γιώργο Μεσσάλα δεκαεπτά μπαούλα με τα θεατρικά κοστούμια του και πενήντα χιλιάδες δραχμές ως συμβολική κίνηση αγάπης και ευγνωμοσύνης».
* «Το θέατρο για τους ανθρώπους» ήταν η σκέψη που μόνιμα τον απασχολούσε και σύμφωνα μ’ αυτή λειτούργησε. Σήμερα υπάρχει αυτή η σκέψη ή όλα χτίζονται στον βωμό της εμπορικότητας;
- «Ο σεβασμός είναι πάνω απ’ όλα, σε όλη τη ζωή μας, όχι μόνο στο θέατρο αλλά και στην Κοινωνία. Οι ταινίες αντανακλούν τον τρόπο εμφάνισης και αντίληψης του αισθητού. Ο κινηματογράφος διαδραματίζει σημαντικό ρόλο και στη διαφύλαξη της εκάστοτε πολιτιστικής ταυτότητας, αλλά και όλων αυτών που αλλιώς θα χάνονταν στον χρόνο. Η ποικιλομορφία των εποχών, των αισθητικών περιόδων, οι όψεις των πόλεων σε διάφορα μέρη και σε διάφορες χρονικές περιόδους σώζονται χάρη σ’ αυτόν. Με αυτή του την ιδιότητα αναδεικνύεται σε ένα νέο είδος βιβλιοθήκης για τον άνθρωπο, ένα μοντέρνο θησαυροφυλάκιο όλων όσοι θα αναζητά η μελλοντική αρχαιολογία.
Έτσι το κινηματογραφικό έργο υπερβαίνει τις εξαρτήσεις της ύλης, ξεπερνά τους περιορισμούς, μετουσιώνεται σε γεγονός πνευματικό. Αντανακλά τις κοινωνικές ή τις ιδεολογικές συνθήκες που το παρήγαγαν. Μπορεί να μεταδώσει δέος αλλά και τρόμο. Μπορεί να αφανίσει μορφές του παρελθόντος που κατέληξαν ανενεργές. Αποκολλάται από τον δημιουργό του και ζει σε πείσμα της φθοράς που επιφέρει ο χρόνος. Ζει ανεξάρτητο γιατί ο καθένας μπορεί να διαβάσει καινούργια πράγματα σ’ αυτό. ‘’Όταν αγαπάς έναν άνθρωπο είτε για την τέχνη του, είτε για την ομορφιά του, είτε για τη σκέψη του, αφοσιώνεσαι. Αν δεν αφοσιωθείς, είναι όλα ένας τυχαίος θάνατος ενός αναρχικού’’, όπως είχε γράψει ο Ντάριο Φο».
Ποιος είναι
Ο Χρήστος Ν. Καρακάσης γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε Μουσική, Πληροφορική, Θέατρο, Σκηνοθεσία Θεάτρου, Κινηματογράφου, Τηλεόραση. Κατέχει μεταπτυχιακό τίτλο πάνω στην ανάπτυξη και τη μεθοδολογία της εκπαίδευσης και μεταπτυχιακό τίτλο στη σκηνοθεσία κινηματογράφου και θεάτρου. Ως σκηνοθέτης-σεναριογράφος-παραγωγός έχει παρουσία από το 1992. Οι ταινίες του έχουν αποσπάσει διεθνείς βραβεύσεις και έχουν προβληθεί στην Ελλάδα και το Εξωτερικό. Ιδρυτής των εκδόσεων κουίντα και της κινηματογραφικής εταιρείας ΚΟΥΙΝΤΑ Production. Από το 2011 είναι καλλιτεχνικός διευθυντής του Διεθνούς Φεστιβάλ Ψηφιακού Κινηματογράφου Αθήνας.
Συνέντευξη στη Γεωργία Κωστακοπούλου
