Καταγόμενος από τη Λαμία, ο Παναγιώτης Οικονομίδης εγκαταστάθηκε στη Λάρισα το 1884 μαζί με τους αδελφούς του Ανδρέα [1] και Ιωάννη. Ο ίδιος διέμενε σε μία μεγάλη διώροφη κατοικία της συνοικίας Παράσχου (Αγίου Νικολάου), την οποία ενοικίασε από τον καφεπώλη Βασίλειο Βασιλειάδη [2].
Την ίδια χρονιά (μαζί με τους προαναφερθέντες αδελφούς του) ενοικίασε μεγάλες αγροτικές εκτάσεις (2.000 στρέμματα) στο χωριό Αλήφακα (σημ. Κάστρο) της Λάρισας [3] που ανήκαν στην πλήρη κυριότητα (εξ αδιαιρέτου 50%), του εκ Καρπενησίου αδαμαντοπώλη Χρήστου Ν. Τσιτσόπουλου και του Λαρισαίου κοσμηματοπώλη Νικολάου Αρσενίδη (1840-1883). Μετά από τον πρόωρο και ανεπάντεχο θάνατο του τελευταίου, το μερίδιό του πέρασε στη χήρα σύζυγό του Φανή Σκαλιώρα [4], ως φυσικού επιτρόπου των ανηλίκων τότε τέκνων της. Η εκμίσθωση των κτημάτων δεν είχε μεγάλη διάρκεια, αφού δύο χρόνια αργότερα, λύθηκε κοινή συναινέσει η συνεργασία των αδελφών Οικονομίδη με τους ιδιοκτήτες [5].
Το 1885 ο Παναγιώτης, ο Ανδρέας και ο Ιωάννης Οικονομίδης σε συνεργασία με τον Τυρναβίτη έμπορο και πολιτευτή Κωνσταντίνο Καμβουκίδη ίδρυσαν Ομόρρυθμη Μετοχική Εταιρεία (στην οποία συμμετείχαν και άλλα πρόσωπα) που ως σκοπό είχε τη δεκαετή ενοικίαση από το Δημόσιο της «ιχθυοτρόφου» λίμνης Κάρλας. Ως διαχειριστές της Εταιρείας ορίστηκαν από κοινού ο Παναγιώτης Οικονομίδης και ο Κωνσταντίνος Καμβουκίδης [6].
Μετά το 1886 ο Παναγιώτης Οικονομίδης αναδείχθηκε σε έναν από τους μεγαλύτερους εργολάβους και προμηθευτές του Ελληνικού Στρατού. Δεκάδες είναι τα εργολαβικά συμφωνητικά τα οποία υπέγραψε με το Υπουργείο των Στρατιωτικών, με τα οποία ανέλαβε (κατόπιν μειοδοτικών δημοπρασιών) την προμήθεια πρώτων υλών για τις μονάδες του Ιππικού του Α΄ Σώματος Στρατού που έδρευε στη Λάρισα. Είχε αναλάβει την αποκλειστική προμήθεια σαγμάτων (σαμάρια) από ξύλο οξιάς για τα άλογα, τους ημιόνους και τους όνους του Ιππικού, τα τεχνικά χαρακτηριστικά των οποίων περιγράφονται με κάθε λεπτομέρεια στα υπογραφέντα συμφωνητικά [7]. Για τον σκοπό αυτό ο Παναγιώτης Οικονομίδης συνεργάστηκε με δεκάδες σαγματοποιούς από την περιοχή του Βελεστίνου, τα ονόματα των οποίων διασώζονται στα μεταξύ τους συμφωνητικά [8]. Εκτός από τα σαμάρια ο Οικονομίδης ήταν προμηθευτής των αχύρων των ζώων και αποκλειστικός επισκευαστής των σκηνών του στρατού [9]. Η συνεργασία του με τον Ελληνικό Στρατό διήρκεσε μέχρι την έναρξη του Ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897.
Τον Νοέμβριο του 1894 ο Παναγιώτης Οικονομίδης συνεργάστηκε με τον κτηματία Γεώργιο Κ. Δαμασιώτη και ενοικίασαν από τον Οθωμανό ιερωμένο Σεχ Αχμέτ Κουλασή, τρία νεόδμητα, λιθόκτιστα και συνεχόμενα συγκροτήματα καταστημάτων που βρίσκονταν κοντά στη γέφυρα του Πηνειού, τα οποία στη συνέχεια υπενοικίασαν σε τρίτους [10]. Τον Δεκέμβριο του ιδίου έτους συνεταιρίστηκε με τον Λαρισαίο έμπορο Ιωάννη Τσιμπούκη και τον καταγόμενο από το Τσάγεζι εμποροκτηματία Ρίζο Ιωάννου Χαδούλη ιδρύοντας Ομόρρυθμη Μετοχική Εταιρεία με έδρα τη Λάρισα «διά την προμήθειαν, αγοράν και μεταπώλησιν καυσοξύλων, ξυλανθράκων, καρροξύλων και οικοδομησίμου ξυλείας από καστανιές και οξιές». Ο Οικονομίδης και ο Τσιμπούκης κατέβαλαν το εταιρικό κεφάλαιο (8.000 δρχ.) και ορίστηκαν από κοινού ως διαχειριστές, ενώ ο Χαδούλης ορίστηκε υπεύθυνος της έκδοσης των υλοτομικών αδειών και ανέλαβε τις επιμέρους οικονομικές συμφωνίες για την φόρτωση, μεταφορά και παράδοση των παραγγελιών [11].
Η συνεργασία του με τον Ιωάννη Τσιμπούκη συνεχίστηκε και σε άλλους επιχειρηματικούς τομείς. Στις αρχές του 1897 ενοικίασαν από το Ελληνικό Δημόσιο τα ιχθυοτροφεία του «Παπαπουλίου» και του «Παλιοπόταμου», τα οποία στη συνέχεια υπενοικίασαν για ένα έτος στον αλιέα Στέφανο Αθανασίου από την Πάνορμο της Μικράς Ασίας αντί ετησίου μισθώματος 3.000 δρχ. [12].
Ο Παναγιώτης Οικονομίδης επέδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ανήλικη οικιακή του βοηθό Βασιλική Παναγιώτη Κυριαζή, η οποία εργαζόταν στην κατοικία του από το 1884. Ο Οικονομίδης προσκάλεσε τον πατέρα της και υπέγραψε μαζί του συμβολαιογραφικό συμφωνητικό, σύμφωνα με το οποίο η Βασιλική θα προσέφερε επί δύο ακόμα έτη (μέχρι το 1899) τις υπηρεσίες της, ενώ αμέσως μετά την ενηλικίωσή της ο πρώτος θα φρόντιζε να την παντρέψει χορηγώντας της ως προίκα των ποσό των 2.600 δρχ., εκ των οποίων οι 2.000 σε μετρητά [13].
Λίγες ημέρες αργότερα ξέσπασε ο Ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1897 που είχε ως αποτέλεσμα την προσωρινή κατοχή της Θεσσαλίας (1897-1898). Η Τουρκική κατοχή άφησε έντονα τα σημάδια της καταστροφής στις επιχειρήσεις του Παναγιώτη Οικονομίδη. Οι εγκαταστάσεις της ξυλείας και των ιχθυοτροφείων του λεηλατήθηκαν, ανεστάλησαν οριστικά οι εργολαβικές συμφωνίες με τον Ελληνικό Στρατό και τα καταστήματα που υπενοικίαζε ερημώθηκαν.
Το 1899 ήταν το έτος που επιφύλαξε ευχάριστες εκπλήξεις στον Παναγιώτη Οικονομίδη. Στις δημοτικές εκλογές του ιδίου έτους (δήμαρχος Αναστάσιος Ζαρμάνης) εκλέχθηκε δημοτικός σύμβουλος. Από τη θέση αυτή υπηρέτησε με συνέπεια, ήθος και αξιοπρέπεια τα συμφέροντα των Λαρισαίων πολιτών, οι οποίοι τα επόμενα χρόνια «εξαργύρωσαν» την εκτίμησή τους, προς το πρόσωπο των παιδιών του και ιδιαίτερα του πρωτότοκου γιου του Κωνσταντίνου Οικονομίδη για τον οποίο θα αναφερθούμε εκτενέστερα στο προσεχές σημείωμα.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1]. Απεβίωσε στη Λάρισα τον Φεβρουάριο του 1904. Βλ. Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 722 (29 Φεβρουαρίου 1904).
[2]. Γενικά Αρχεία του Κράτους, Αρχεία Νομού Λάρισας (ΓΑΚ/ΑΝΛ), Συμβολαιογραφικό Αρχείο Ανδρέα Ροδόπουλου, φκ. 009 [1884], αρ. 2415 (19 Μαρτίου 1884).
[3]. Αρχείο Ροδόπουλου, φκ. 009 [1884], αρ. 2565 (7 Μαΐου 1884).
[4]. Η Φανή Σκαλιώρα (1857-1941), ήταν αδελφή των κτηματιών Βασιλείου και Κωνσταντίνου Ι. Σκαλιώρα. Παντρεύτηκε το 1874 τον Νικόλαο Αρσενίδη και απέκτησαν τέσσερα παιδιά: τον Βασίλειο, την Αικατερίνη, την Αθηνά και την Κλεοπάτρα.
[5]. Αρχείο Ροδόπουλου, φκ. 016 [1886], αρ. 4597 (15 Μαΐου 1886).
[6]. Αρχείο Ροδόπουλου, φκ. 014 [1885], αρ. 3870 (1 Σεπτεμβρίου 1885).
[7]. Αρχείο Ροδόπουλου, φκ. 015 [1885-1886], αρ. 4248 (18 Ιανουαρίου 1886) και αρ. 4259 (23 Ιανουαρίου 1886).
[8]. Αρχείο Ροδόπουλου, φκ. 016 [1886], αρ. 4353 (27 Φεβρουαρίου 1886), αρ. 4402 (14 Μαρτίου 1886), αρ. 4412 και 4413 (17 Μαρτίου 1886).
[9]. Αρχείο Ροδόπουλου, φκ. 035 [1890], αρ. 10005 (20 Απριλίου 1890).
[10]. Αρχείο Ροδόπουλου, φκ. 050 [1894-1895], αρ. 15566 (15 Νοεμβρίου 1894).
[11]. Αρχείο Ροδόπουλου, φκ. 050 [1894-1895], αρ. 15679 (23 Δεκεμβρίου 1894).
[12]. Αρχείο Ροδόπουλου, φκ. 058 [1896-1898], αρ. 18386 (4 Μαρτίου 1897).
[13]. Αρχείο Ροδόπουλου, φκ. 058 [ ], αρ. 18429 (3 Απριλίου 1897).
Από τον Αλέξανδρο Χ. Γρηγορίου
