Στην ημερίδα ερευνητές του Ινστιτούτου παρουσίασαν τη σημερινή κατάσταση υποβάθμισης των ελληνικών εδαφών, την ανάγκη δειγματοληψίας, ανάλυσης και διερεύνησης των εδαφικών ιδιοτήτων των αγρών και πρότειναν λύσεις και μέσα προστασίας και βελτίωσης της γονιμότητας του φυσικού και μη ανανεώσιμου πόρου «έδαφος».
*Ο διευθυντής ΙΒΚΦ/ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ Λεωνίδας Τούλιος μίλησε για τις προτεραιότητες προστασίας και διατήρησης της παραγωγικότητας του εδάφους και τη συμβολή του Ινστιτούτου Βιομηχανικών και Κτηνοτροφικών Φυτών στην προστασία και ορθολογική αξιοποίηση των εδαφών. Δόθηκε έμφαση στο Εργαστήριο του Ινστιτούτου και στον εργαστηριακό προσδιορισμό των ιδιοτήτων των εδαφών, φυτών και νερών άρδευσης που είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη διαμόρφωση ορθής λιπαντικής αγωγής, στην κατάρτιση προγραμμάτων άρδευσης και διαχείρισης των αποβλήτων, υλοποίησης περιβαλλοντικών προγραμμάτων (βιολογική γεωργία, ολοκληρωμένη διαχείριση, μείωση νιτρορύπανσης κ.ά.) και στην εφαρμογή της γεωργίας ακριβείας.
ΕΡΕΥΝΗΤΕΣ
*Ο ερευνητής ΙΒΚΦ/ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ Χρήστος Νούλας ανέλυσε το θέμα «Σχηματισμός-Γονιμότητα και Δειγματοληψία γεωργικού εδάφους», τονίζοντας πως «οι σημαντικότερες απειλές για τη λειτουργία του εδάφους σε παγκόσμια κλίμακα είναι η διάβρωση, η μείωση της οργανικής ουσίας και η διατάραξη της ισορροπίας θρεπτικών στοιχείων με κίνδυνο να μην ικανοποιηθούν οι στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης. Βασικό στοιχείο είναι η γονιμότητα του εδάφους, δηλαδή η ποιότητα του εδάφους που του επιτρέπει να παρέχει θρεπτικά συστατικά σε επαρκείς ποσότητες και σε σωστή αναλογία για την ανάπτυξη των φυτών των καλλιεργειών». Η παρουσίαση ολοκληρώθηκε με αναφορά στη δειγματοληψία του γεωργικού εδάφους που αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της αλυσίδας στην εκτίμηση της εδαφικής γονιμότητας και ο σωστός σχεδιασμός της συμβάλλει ουσιαστικά στην κατάρτιση ενός οικονομικότερου και περιβαλλοντικά υπεύθυνου προγράμματος λιπαντικής αγωγής.
*Ο ερευνητής του Ινστιτούτου κ. Ελευθέριος Ευαγγέλου, ΙΒΚΦ/ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ αναφέρθηκε στην «ποιότητα του εδάφους που είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη βιωσιμότητα της γεωργίας», με αναφορά στους τρόπους αξιολόγησης της ποιότητας, και τους δείκτες ποιότητας εδάφους με ιδιαίτερη έμφαση στους βιολογικούς δείκτες που επηρεάζουν καθοριστικά το εδαφικό περιβάλλον και δεν έχει αναγνωριστεί η σημασία τους στο ευρύ κοινό». Ακόμη παρουσιάστηκαν βασικά προβλήματα ποιότητας των εδαφών της Θεσσαλίας και τρόποι αντιμετώπισής τους.
*Ο κ. Μιλτιάδης Τζιουβαλέκας, ερευνητής ΙΒΚΦ/ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ παρουσίασε τις δραστηριότητες του εργαστηρίου αναλύσεων εδαφών, νερών και φυτικών ιστών του Ινστιτούτου και επικεντρώθηκε στην ταυτότητα του εργαστηρίου, στα στοιχεία της διαπίστευσης κ.α. Παρουσίασε επίσης τα οφέλη της εδαφοανάλυσης για τον παραγωγό και το περιβάλλον, την αξία της διαπίστευσης και τι προσθέτει στο εργαστήριο και τον παραγωγό και ολοκλήρωσε με αναφορά στην ανάγκη να διαδοθεί η ύπαρξη και λειτουργία του εργαστηρίου και τα οφέλη της εδαφοανάλυσης.
*Ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Φάνης Γέμτος αναφέρθηκε στα συστήματα συντήρησης του εδάφους και σε καλλιεργητικές πρακτικές για προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και τον περιορισμό της υποβάθμισής του, τονίζοντας πως «στα επόμενα χρόνια αναμένεται μια κλιματική αλλαγή που σύμφωνα με την υπάρχουσα γνώση θα προκαλέσει αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη, των ακραίων καιρικών φαινομένων, όπως ραγδαίες βροχές, ξηρασία και αύξηση των ημερών καύσωνα. Οφείλεται σε ανθρωπογενείς παράγοντες. Η Γεωργία έχει ένα τετραπλό ρόλο: Θα υποστεί τις συνέπιες της κλιματικής αλλαγής – ραγδαίες βροχοπτώσεις, πλημμύρες, καύσωνες - Μπορεί να συμβάλει στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου -Μπορεί να μειώσει το διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα αποθηκεύοντας άνθρακα σε μορφή οργανικής ουσίας στο έδαφος αλλά και στα φυτά- Πρέπει να καλύψει τις ανάγκες σε τρόφιμα και πρώτες ύλες ενός αυξανόμενου πληθυσμού. Η Γεωργία συντηρήσεως μειώνει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από την άμεση κατανάλωση καυσίμων και από έμμεση κατανάλωση ενέργειας για την παραγωγή των εισροών (λιπάσματα, μηχανήματα κ.λπ.) και γι΄αυτό χρειάζεται καλύτερη διαχείριση των αγροκτημάτων.
*Τέλος ο Αργύρης Παπακωνσταντίνου, χημικός μηχανικός MSc., διευθυντής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος ΔΕΥΑΛ αναφέρθηκε στη χρήση της ιλύος στη βελτίωση της γονιμότητας των γεωργικών εδαφών, τονίζοντας πως «η ιλύς των αστικών λυμάτων περιέχει πολύ χρήσιμα συστατικά, κυρίως άνθρακα (οργανική ουσία), άζωτο, φώσφορο και κάλιο (θρεπτικές ουσίες) και ιχνοστοιχεία που την κάνουν εξαιρετικά χρήσιμη σαν λίπασμα και εδαφοβελτιωτικό όταν εφαρμόζεται στη γεωργία, εφόσον πληρούνται τα κριτήρια ποιότητας από τη νομοθεσία. Για κάθε αγρότη εκδίδεται άδεια από την Περιφέρεια Θεσσαλίας μετά από αίτηση του αγρότη και όλη η διαδικασία εφαρμογής επιβλέπεται από την ΔΕΥΑΛ. Η ιλύς των αστικών λυμάτων έχει μεγάλες δυνατότητες επαναχρησιμοποίησης και πρέπει να ανακυκλωθεί σύμφωνα με το πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας που ενέκρινε η ΕΕ το 2015 και που έχει σαν κύριους στόχους, μεταξύ άλλων, την αποτελεσματική χρήση των πόρων, καθώς και την επαναχρησιμοποίηση αποβλήτων και παραπροϊόντων.
Του Γιώργου Ρούστα
